ప్రాసలను గూర్చి తెలుసుకొందాం.

 జైశ్రీరామ్.

ప్రాసలను గూర్చి తెలుసుకొందాం.

1) అర్థ బిందు సమప్రాస :-

ప్రాసాక్షరానికి ముందు అర సున్న అన్ని పాదాలలో నుంచుట. " వీఁక - తాఁకి "

2) పూర్ణ బిందు సమప్రాస :-

మొదటి పాదంలో ప్రాసాక్షరం పూర్ణ బిందు పూర్వక మైనట్లైతే ఆ పద్యంలోని మిగిలిన అన్ని పాదాలలోను ప్రాసాక్షరం బిందు పూర్వకమే అవాలి. " పొందు - బృంద "

3)ఖండాఖండ ప్రాస :-

అర సున్న కలిగి యున్న ప్రాసాక్షరంతో అరసున్న లేని ప్రాసాక్షరాన్ని ఆ పద్యంలో ప్రాసగా ప్రయోగించ వచ్చును."

బోఁ టి - పాట "

4) సమ్యుక్తాక్షర ప్రాస :-

ఏ సమ్యుక్త హల్లు ప్రాస స్థానంలో ఉంటుందో అదే సమ్యుక్త హల్లు ఆ పద్యంలోని మిగిలిన అన్ని పాదాలలోను ప్రయోగించాలి. " అక్ష - కుక్షి "

5) సమ్యుతాసమ్యుత ప్రాస :-

రేఫ యుత సమ్యుక్తాక్షరముతో రేఫ రహితమైన అదే అక్షరమునకు ప్రాస చెల్లును. " శ్రీకర - ఈ క్రియ "

6) లఘు ద్విత్వ ప్రాస :-

సమ్యుక్త పూర్వాక్షరము లఘువయితే మిగిలిన అన్ని పాదాలలోనూ అటులనే రావాలి.

"విద్రుచు - అద్రువ" (ప్రాస పూర్వాక్షరం గురువైతే గురువే; లఘువైతే లఘువే రావాలి)

7)వికల్ప ప్రాస :-

అనునాసిక వికల్ప సంధ్యక్షరములకు ప్రాస. " దిఙ్మహిత - యుగ్మ .

8) ఉభయ ప్రాస :-

" న - ణ " లకు,

" స - ష " లకు, ప్రాస. " ప్రాణ - దాన "  వసుధ - విషమ "

9) అను నాసిక ప్రాస :-

భ/ క్తిమ్ముర < భ/ క్తిన్ + ముర = భ/ క్తిం ముర > తో - తమ్ములు. కు ప్రాస.

10) ప్రాస మైత్రి ప్రాస :-

" మ్మ - ం బ " లకు ప్రాస చెల్లును.

11) ప్రాస వైరము :-

" ర - ఱ " లకు ప్రాస పనికి రాదు.

12) స్వ వర్గజ ప్రాస :-

" థ - ధ " లకు,ప్రాస చెల్లును.

" ద - ధ " లకు ప్రాస చెల్లును.

13) ఋ ప్రాస :-

" ఋ - ర " లకు ప్రాస చెల్లును. ఉ: " ఆఋషి - చీరలు "

14) లఘు యకార ప్రాస :-

" ఆయజు < ఆ + అజు > - శాయికి "

15) అ భేద ప్రాస :-

" ల - ళ " లకు ప్రాసచెల్లును.

" ల - డ " లకు ప్రాస.చెల్లును.

16) సంధి గత ప్రాస :-

వ/ చ్చెంగుంతి < వ/ చ్చెన్ + కుంతి > - సింగము.

మొదలగునవి.

జైహింద్.

Print this post