భాషాపరమయిన గుణదోషములరయుటకు వ్యాకరణ గ్రంథావశ్యకత మనమెఱుఁగనిది కాదు.

జైశ్రీరామ్.

ఆర్యులకు శుభోదయమ్.

అంతర్జాలములో ప్రజ పద్యం, మున్నగునవి భాషాభిలాష కలిగించుటకు చేయుచున్న కృషి మూలముగా తెలుఁగు భాషలో ఛందోబద్ధ కవితాభిలాష వృద్ధి చెంది పద్యరచన చేయుటయే కాక, ప్రబంధ రచనకునూ కంకణ బద్ధులై రచించి తమ భాషాభిమానమును చాటుకొనుచున్న మహనీయులందరికీ, ప్రేరకులకూ నా హృదయపూర్వకమైన అభినందనలు తెలియఁజేసుకొనుచున్నాను.
మనమెంత అభ్యాసము చేయుచున్నను అది ఎప్పటికీ అసంపూర్ణమే అని మనకు కాలక్రమంలో అర్థమగుచుండును. నిరంతర సాధనయే మనము చేయఁగలిగిన పని.
భాషాపరమైన స్వచ్ఛత, నిర్దోషత, సాధించుటకు ప్రాచీన గ్రంథపఠనము చేయుచు, వ్యాకరణ గ్రంథములు సాధన చేయుట అత్యవసరమని మనకు అనుభవైకవేద్యము.
అందులకే ఇచ్చట చిన్నయ సూరి విరచిత బాలవ్యాకరణము చూపించఁగలుగు సంకేతమునుంచుచున్నాను. దానితో సోధిణ్చినచో బాలవ్యాకరణము తెరచుకొనును. మనము ప్రతీ దినము సాధ్యమయినన్ని సూత్రములు సాధన చేయుచున్నచో భాష, పద నిర్మాణ క్రమములో గుణదోషములు స్పష్టమగును.
http://www.andhrabharati.com/bhAshha/bAlavyAkaraNamu/index.html
ఆంధ్రామృతమును మీరు అభిమానముతోఁ గ్రోలుచున్నందులకు ధన్యవాదములు.,
నమస్తే..

జైహింద్.

నేనెందు,గతికా,సుజీవనా,పరుగిడు,చేష్టిత,రాయంచ,భ్రమిక,విహంగ,మూర్తిమంత,పరమందు,గర్భ"-విలాపినీ"-వృత్తము. రచన:-వల్లభవఝల అప్పల నరసింహ మూర్తి. జుత్తాడ.

జైశ్రీరామ్.

నేనెందు,గతికా,సుజీవనా,పరుగిడు,చేష్టిత,రాయంచ,భ్రమిక,విహంగ,మూర్తిమంత,పరమందు,గర్భ"-విలాపినీ"-వృత్తము.

రచన:-వల్లభవఝల అప్పల నరసింహ మూర్తి. జుత్తాడ.

"-విలాపినీ"-వృత్తము.

ఉత్కృతిఛందము.న.ర.భ.స.జ.భ.జ.ర.లగ.గణములు.యతులు.9,18.

ప్రాసనీమముగలదు.

భ్రమలదేలు రాయంచ!పరుగులెత్తె నాకసాన!పరమంబు నందదాయెనే!

కుమిలి పోవ లాభంబె?కొరవి గాని చేష్ట లేల?గురి పెంచి మ్రొక్క మోక్షమౌ?

తమము వీడి లోకాన!తరతమాలు నెంచి మెల్గు!తరుగోని దీక్ష సాయతన్!

గమిని జేర కాంక్షించు!కరటు మాని నీతిబోధ! కరి మోక్షదుండు కావగన్!

1.గర్భగత"-నేనెందు"-వృత్తము.

అనుష్టుప్ఛందము.న.ర.గల.గణములు.వృ.సం.152.ప్రాసగలదు.

భ్రమలదేలు రాయంచ!

కుమిలిపోవ లాభంబె?

తమమువీడి లోకాన!

గమిని జేర కాంక్షించు!

2.గర్భగత"-గతికా"-వృత్తము.

బృహతీఛందము.న.ర.జ.గణములు.వృ.సం.344.ప్రాసగలదు.

పరుగు లెత్తె నాకసాన!

కొరవిగాని చేష్ట లేల?

తరతమాలు నెంచి మెల్గు!

కరటుమాని నీతిబోధ!

3.గర్భగత"-సుజీవనా"-వృత్తము.

బృహతీఛందము.స.జ.ర.గణములు.వృ.సం.172.ప్రాసగలదు.

పరమంబు నంద దాయెనే!

గురిపెంచి మ్రొక్క మోక్షమౌ!

సరివారి మేలు సాయమౌ!

కరి మోక్షదుండు కావగన్!

4.గర్భగత"-పరుగిడు"-వృత్తము.

అత్యష్టీఛందము.న.ర.భ.స.జ.గల.గణములు.యతి.9,వ.యక్షరము.

ప్రాసనీమముగలదు.

భ్రమల దేలు రాయంచ పరుగు లెత్తె నాకసాన!

కుమిలిపోవ లాభంబె కొరవిగాని చేష్ట లేల?

తమమువీడి లోకాన తరతమాలు నెంచి మెల్గు!

గమినిజేర కాంక్షించు కరటుమాని నీతి బోధ!

5.గర్భగత"-చేష్టిత"-వృత్తము.

ధృతిఛందము.న.ర.జ.స.జ.ర.గణములు.యతి.10,వ.యక్షరము.

ప్రాసనీమముగలదు.

పరుగు లెత్తె నాకసాన! పరమంబు నంద దాయెనే?

కొరవి గాని చేష్ట లేల?గురిపెంచి మ్రొక్కు మోక్షమౌ!

తర తమాలు నెంచి మెల్గు !తరుగోని దీక్ష సాయతన్?!

కరటు మాని నీతి బోధ! కరి మోక్షదుండు కావగన్?

6.గర్భగత"-రాయంచ"-వృత్తము.

ఉత్కృతిఛందము.న.ర.జ.స.జ.ర.న.ర.గల.గణములు.యతులు.10,19.

ప్రాసనీమముగలదు.

పరుగులెత్తె నాకసాన!పరమంబు నందదాయెనే!భ్రమలదేలు రాయంచ!

కొరవిగాని చేష్టలేల? గురిపెంచి మ్రొక్కు మోక్షమౌ!కుమిలిపోవ లాభంబె!

తరతమాలునెంచి మెల్గు!తరుగోని దీక్ష సాయతం!తమము వీడి లోకాన!కరటు మాని నీతి బోధ! కరిమోక్షదుండు కావగం!గమిని జేర కాంక్షించు!

7.గర్భగత"-భ్రమిక"-వృత్తము.

అత్త్యష్టీఛందము.స.జ.ర.న.ర.గల.గణములు.యతి.10,వ.యక్షరము.

ప్రాసనీమముగలదు.

పరమంబు నంద దాయెనే!భ్రమలదేలు రాయంచ!

గురిపెంచి మ్రొక్కు మోక్షమౌ!కుమిలిపోవ లాభంబె!

తరుగోని దీక్ష సాయతం!తమము వీడి లోకాన!

కరిమోక్షదుండు కావగం!గమిని జేర కాంక్షించు!

8.గర్భగత"-విహంగ"-వృత్తము.

ఉత్కృతిఛందము.స.జ.ర.న.ర.భ.స.జ.గల.గణములు.యతులు.10,18.

ప్రాసనీమముగలదు.

పరమంబు నంద దాయెనే!భ్రమలదేలు రాయంచ!పరుగు లెత్తె నాకసాన!

గురిపెంచి మ్రొక్కు మోక్షమౌ!కుమిలిపోవ లాభంబె!కొరవిగాని చేష్ట లేల?తరుగోని దీక్ష సాయతం!తమము వీడి లోకాన!తరతమాలు నెంచి మెల్గు! 

కరి మోక్షదుండు కావగం!గమిని జేర కాంక్షించు! కరటు మాని నీతిబోధ!

9.గర్భగత"-మూర్తిమంత"-వృత్తము.

అత్యష్టీఛందము.న.ర.జ.న.ర.గల.గణములు.యతి.10,వ.యక్షరము.

ప్రాసనీమముగలదు.

పరుగులెత్తె నాకసాన!భ్రమలదేలు రాయంచ!

కొరవిగాని చేష్ట లేల?కుమిలిపోవ లాభంబె?

తరతమాలు నెంచి మెల్గు!తమమువీడి లోకాన!

కరటు మాని నీతి బోధ!గమిని జేర కాంక్షించు!

10.గర్భగత"-పర మందు"-వృత్తము.

ఉత్కృతిఛందము.న.ర.జ.న.ర.భ.జ.ర.లగ.గణములు.యతులు.10,18.

ప్రాసనీమముగలదు.

పరుగులెత్తె నాకసాన! భ్రమల దేలు రాయంచ!పరమంబు నందదాయెనే?

కొరవిగాని చేష్ట లేల?కుమిలిపోవ లాభంబె?గురి పెంచి మ్రొక్కుమోక్షమౌ!

తరతమాలు నెంచి మెల్గు!తమము వీడి లోకాన!తరుగోని దీక్ష సాయమౌ!

కరటు మాని నీతి  బోధ!గమిని జేర కాంక్షించు!కరి మోక్షదుండు కావగన్?

స్వస్తి.

మూర్తి.జుత్తాడ.

జైహింద్.

తెలుఁగుభాషాదినోత్సవము సందర్భముగా యావదాంధ్రప్రజానీకానికి శుభాకాంక్షలు.

జైశ్రీరామ్.

ఆర్యులారా!

తెలుఁగుభాషా దినోత్సవము సందర్భముగా మీకు శుభాకాంక్షలు.

తెల్గుఁ చిచ్చర పిడుగు గిడుగు

తెల్గుఁలో వాడుక భాషా ఉద్యమ పితామహుడు గిడుగు వెంకట రామమూర్తి.

వీరి జన్మదినము 1863 ఆగష్టు 29,  

గ్రాంధికభాషలో ఉన్న తెలుగు వచనాన్ని ప్రజల వాడుకభాషలోకి తీసుకు వచ్చి, నిత్య వ్యవహారంలోని భాషలో ఉన్న అందాన్నీ, వీలునూ తెలియజెప్పిన మహనీయుడు. 

గిడుగు రామ్మూర్తి జయంతి ఆగష్టు 29 ని “తెలుగు భాషా దినోత్సవం”గా జరుపుకుంటున్నాము.

వీరు పరమపదించినది జనవరి 22, 1940..

తెలుఁగుభాషా దినోత్సవము సందర్భముగా మనము మన మాతృభాషను ప్రేమిద్దాం. గౌరవిద్దాం. మన భాషలో ఉన్న గొప్పవిషయాలను సమాజంలో చాటి ప్రకటిద్దాం.

జానపదములు సేకరిద్దాం.

జాను తెలుఁగును తెలియ చేద్దాం. 

పల్లెపాటలనాలపిద్దాం. 

పల్లె జనులను గౌరవిద్దాం.

జాతి ప్రగతికి బాట వేద్దాం.

తెలుఁగు తల్లిని గౌరవిద్దాం.

జైశ్రీమన్నారాయణ.

జైహింద్.

భ్రమక,సమాశ్రీ,రనరా,అయోనిజ,రజరాజస,అంటని,దరియని,మోహర,శ్రీరమ్య,చీకూచింత,గర్భ నిస్సహాయ"-వృత్తము.రచన:-వల్లభవఝల అప్పల నరసింహ మూర్తి. జుత్తాడ.

జైశ్రీరామ్.

భ్రమక,సమాశ్రీ,రనరా,అయోనిజ,రజరాజస,అంటని,దరియని,మోహర,శ్రీరమ్య,చీకూచింత,గర్భ నిస్సహాయ"-వృత్తము.రచన:-వల్లభవఝల అప్పల నరసింహ మూర్తి.  జుత్తాడ.

"-నిస్సహాయ"-వృత్తము.

ఉత్కృతిఛందము.ర.న.జ.ర.జ.ర.జ.స.లగ.గణములు.యతులు.10,18,

ప్రాసనీమముగలదు.వృ.సం.

మూడుకాళ్ళ ముసలివాడ!మోహరింప చీకుచింత!ముట్టరారు దరికెవ్వరున్!

వాడిపోవు నొడలిఛాయ!పాహియన్న రక్ష లేదు!వట్ట మంచు నిను జూతురే!

నేడొ రేపొ!వెడలు వీడు!స్నేహమేలటందు రెల్ల!నెట్ట నెంతు రిహమందునన్!

తాడినీడ తెరగ టంచు!దాహమైన తీర్చరారు! తట్టు కొందు వెట్టులో!నరా!

1.గర్భగత"-భ్రమక"-వృత్తము.

బృహతీఛందము.ర.న.జ.గణములు.వృ.సం.379.ప్రాసగలదు.

మూడుకాళ్ళ ముసలివాడ!

వాడిపోవు నొడలిఛాయ!

నేడొ రేపొ వెడలు వీడు!

తాడి నీడ తెరగటంచు!

2.గర్భగత"-సమాశ్రీ"-వృత్తము.

అనుష్టుప్ఛందము.ర.జ.గల.గణములు.వృ.సం.171.ప్రాసగలదు.

మోహరింప చీకుచింత!

పాహియన్న రక్షలేదు!

స్నేహమేల టందురెల్ల?

దాహమైన తీర్చ రారు!

3.గర్భగత"-రనరా"-వృత్తము.

బృహతీఛందము.ర.న.ర.గణములు.వృ.సం.187.ప్రాసగలదు.

ముట్టరారు దరికెవ్వరున్!

వట్టమంచు నిన్ను చూతురే!

నెట్ట నెంతు రిహమందునన్?

తట్టుకొందు వెటులో?నరా!

4.గర్భగత"-అయోనిజ"-వృత్తము.

అత్యష్టీఛందము.ర.న.జ.ర.జ.గల.గణములు.యతి.10,వ.యక్షరము.

ప్రాసనీమముగలదు.

మూడుకాళ్ళ ముసలివాడ!మోహరింప చీకుచింత!

వాడిపోవు నొడలిఛాయ!పాహియన్న రక్షలేదు!

నేడొ రేపొ వెడలువీడు!స్నేహమేల టందు రెల్ల?

తాడినీడ తెరగటంచు!దాహమైన తీర్చ రారు!

5.గర్భగత"-రజ రాజస"-వృత్తము.

అత్యష్టీఛందము.ర.జ.ర.జ.స.లగ.గణములు.యతి.9,వ.యక్షరము.

ప్రాసనీమముగలదు.

మోహరింప చీకుచింత!ముట్టరారు దరికెవ్వరున్?

పాహియన్న రక్షలేదు!వట్టమంచు నిన్ను చూతురే!

స్నేహమేల?టందురెల్ల!నెట్టనెంతు రిహమందునన్!

దాహమైన తీర్చరారు!తట్టుకొందు వెటులో?నరా!

6.గర్భగత"-అంటని"-వృత్తము.

ఉత్కృతిఛందము.ర.జ.ర.జ.స.య.జ.న.గల.9,18.యతులు.

ప్రాసనీమముగలదు.

మోహరింప చీకుచింత!ముట్టరారు దరికెవ్వరుం!మూడుకాళ్ళ ముసలివాడ!

పాహియన్న రక్షలేదు?వట్టమంచు నిన్నుచూతురే! వాడిపోవు నొడలిఛాయ!

స్నేహమేల!టందురెల్ల!నెట్టనెంతు రిహమందునం?నేడొరేపొ వెడలువీడు!

దాహమైన తీర్చరారు!తట్టుకొందు వెటులో?నరా!తాడినీడ తెరగటంచు?

7.గర్భగత"-దరియని"-వృత్తము.

ధృతిఛందము.ర.న.ర.ర.న.జ.గణములు.యతి.10,వ.యక్షరము.

ప్రాసనీమముగలదు.

ముట్టరారు దరికెవ్వరుం?మూడుకాళ్ళ ముసలివాడ!

వట్టమంచు నిన్నుచూతురే!వాడిపోవు నొడలిఛాయ!

నెట్టనెంతు రిహమందునం?నేడొరేపొ వెడలువీడు!

తట్టుకొందు వెటులో?నరా!తాడినీడ తెరగటంచు!

8.గర్భగత"-మోహర"-వృత్తము.

ర.న.ర.ర.న.జ.ర.జ.గల.గణములు.యతులు.10,19,వయక్షరములలు.

ప్రాసనీమముగలదు.

ముట్టరారు దరికెవ్వరుం?మూడుకాళ్ళ ముసలివాడ!మోహరింప చీకుచింత!

వట్టమంచు నిన్నుచూతురే!వాడిపోవు నొడలిఛాయ!పాహియన్న రక్షలేదు!

నెట్టనెంతు రిహమందునం?నేడొరేపొ వెడలువీడు!స్నేహమేల టందురెల్ల!

తట్టుకొందు వెటులో?నరా!తాడినీడ తెరగటంచు!దాహమైన తీర్చరారు!

9.గర్భగత"-శ్రీరమ్య"-వృత్తము

అత్యష్టీఛందము.ర.జ.ర.జ.న.గల.గణములు.యతి.9,వ.యక్షరము.

ప్రాసనీమముగలదు.

మోహరింప చీకుచింత!మూడుకాళ్ళ ముసలివాడ!

పాహియన్న రక్షలేదు!వాడిపోవు నొడలిఛాయ?

స్నేహమేల టందురెల్ల?నేడొరేపొ వెడలువీడు!

దాహమైన తీర్చరారు!తాడినీడ తెరగటంచు!

10,గర్భగత"చీకూచింత"-వృత్తము.

ఉత్కృతిఛందము.ర.జ.ర.జ.న.ర.జ.స.లగ.గణములు.యతులు.9,18.

ప్రాసనీమముగలదు.

మోహరింప చీకుచింత!మూడుకాళ్ళ ముసలివాడ!ముట్టరారు దరికెవ్వరున్!

పాహియన్న రక్షలేదు!వాడిపోవు నొడలిఛాయ!వట్టమంచు నిన్నుచూతురే!

స్నేహమేల టందురెల్ల!నేడొరేపొ వెడలువీడు!నెట్టనెంతు రిహమందునన్?

దాహమైన తీర్చరారు!తాడినీడ తెరగటంచు!తట్టుకొందు వెటులో?నరా!

స్వస్తి

మూర్తి.జుత్తాడ.

జైహింద్.

రయలా,చరణసేవ,హంసయాన,నెడమ,పరంతప,రయజా,నాదను, ఉద్ధర,తనరు,దోషచైద,గమన,దయ్యాల,నీవీ,ఆశాళుర,కానని,నిరక్షర,నెయ్యంపు,గర్భ"-హొయలా"-వృత్తము. రచన:-వల్లభవఝల అప్పల నరసింహ మూర్తి. జుత్తాడ.

జైశ్రీరామ్.

రయలా,చరణసేవ,హంసయాన,నెడమ,పరంతప,రయజా,నాదను, ఉద్ధర,తనరు,దోషచైద,గమన,దయ్యాల,నీవీ,ఆశాళుర,కానని,నిరక్షర,నెయ్యంపు,గర్భ"-హొయలా"-వృత్తము.

రచన:-వల్లభవఝల అప్పల నరసింహ మూర్తి. జుత్తాడ.

"-హొయలా"-వృత్తము.

ఉత్కృతిఛందము.ర.య.త.న.జ.ర.జ.ర.లగ.గణములు.యతులు.8,16,20

ప్రాసనీమముగలదు.

ఓనమాలు రాకున్న!నోయ్యార మొలకబోసి!ఉద్ధరింప!నోట్ల ఓట్లు కొందురే!

కానరాని చైదాల!గయ్యాళితనము జూపి!గద్దెనెక్కి స్వార్ధ గమ్య మెంతురే!

దాన'-రక్ష సేయంగ!దయ్యాల సములనంగ?దద్దరిల్ల శాంతి"దండ"మేర్తురే!

నేను నాదనెండూహ!నెయ్యంబు నెడముజేయ!నిద్దురించుఖ్యాతి,నీతి భూతలిన్?

1.గర్భగత"-రయలా"-వృత్తము.

ఉష్ణిక్ఛందము.ర.య.ల.గణములు.వృ.సం.75.ప్రాసగలదు.

ఓనమాలు రాకున్న!

కానరాని చైదాల!

దాన రక్ష సేయంగ!

నేను నాదనెండూహ!

2.గర్భగత"-చరణసేవ"-వృత్తము.

అనుష్టుప్ఛందము.త.న.గల.గణములు.వృ.సం.189.ప్రాసగలదు.

ఒయ్యార మొలక బోసి!

గయ్యాళి తనము జూపి!

దయ్యాల సములనంగ?

నెయ్యంబు నెడము జేయ!

3.గర్భగత"-హంసయాన"-వృత్తము.

త్రిష్టుప్ఛందము.ర.జ.ర.లగ.గణములు.యతి.7,వ.యక్షరము.

ప్రాసనీమముగలదు.

ఉద్ధరింప నోట్ల ఓట్లు కొందురే?

గద్దెనెక్కి స్వాగమ్మ్య మెంతురే?

దద్దరిల్ల శాంతి దండ మేర్తురే?

నిద్దురించు,ఖ్యాతి,నీతి భారతిన్!

4.గర్భగత"-నెడమ"-వృత్తము.

అతిశక్క్వరీఛందము.ర.య.య.న.జ.గణములు.యతి.8.వ.యక్షరము.

ప్రాసనీమముగలదు.

ఓనమాలు రాకున్న! నొయ్యార మొలకబోసి!

కానరాని చైదాల!గయ్యాళి తనముసేయంగన

దాన రక్ష సేయంగ!దయ్యాల సములనంగ?

నేను నాదనెండూహ!నెయ్యంబు నెడము సేయ!

5.గర్భగత"-పరంతప"-వృత్తము.

ప్రతిష్టిఛందము.ర.ల.గణములు.వృ.సం.11.ప్రాసనీమముగలదు.

ఉద్ధరింప

గద్దెనిక్కి

దద్దరిల్ల

నిద్దురేల?

6.గర్భగత"-రయజా"-వృత్తము.

త్రిష్టుప్ఛందము.ర.య.జ.గల.గణములు.యతి.8,య్యక్షరము.

ప్రాసనీమముగలదు.

ఓనమాలు రాకున్న ఉద్ధరింప!

కానరానిచైదాల!గద్దెనెక్కి!

దానరక్ష సేయంగ!దద్దరిల్ల!

నేను నాదనెండూహ!నిద్దురేల?

7.గర్భగత"-నాదను"-వృత్తము.

అతిధృతిఛందము.ర.య.జ.ర.భ.స.ల.గణములు.యతులు.8,12.

ప్రసనీమముగలదు.

ఓనమాలు రాకున్న!ఉద్ధరింప!నొయ్యారమొలకబోసి!

కానరాని చైదాల గద్దెనెక్కిగయ్యాళి తనము జూపి!

దాన రక్ష సేయంగ దద్దరిల్ల!దయ్యాల సములనంగ!

నేను నాదనెండూహ!నిద్దురేల? నెయ్యంబు నెడము సేయ!

8."-గర్భగత"-ఉద్దార"-వృత్తము.

ఉత్కృతిఛందము.ర.య.జ.ర.భ.స.జరర.లగ.గణములు.యతులు8,12,20

ప్రాసనీమముగలదు

ఓనమాలు రాకున్న!నుద్దరింప!నొయ్యార మొలకబోసి!నోట్ల ఓట్లు కొందురే?

కానరాని చైదాల!గద్దెనెక్కి !గయ్యాళితనముజూపి!స్వార్ధగమ్య మెంతురే!

దానరక్ష సేయంగ!దద్దరిల్ల!దయ్యాలసములనంగ!శాంతి దండ మేర్తురే!

నేను నాదనెండూహ!నిద్దురేల?నెయ్యంబు నెడము సేయ!ఖ్యాతి,నీతి, భూతలిన్?

9,గర్భగత"-తనరు"-వృత్తము.

జగతీఛందము.త.న.ర.జ.గణములు.యతి.9,వ.యక్షరము.

ప్రాసనీమముగలదు.

ఒయ్యార మొలకబోసి!ఉద్ధరింప!

గయ్యాళి తనము జూపి!గద్దెనెక్కి!

దయ్యాల సములనంగ!దద్దరిల్ల!

నెయ్యంబు నెడము సేయ!నిద్దురేల?

10,గర్భగత"-దోషచైద"-వృత్తము.

అతిధృతిఛందము.ర.య.య.న.జ.ర.ల.గణములు.యతులు.8,16,

ప్రాసనీమముగలదు.

ఓనమాలు రాకున్న!నొయ్యార మొలకబోసి!ఉద్ధరింప!

కానరాని చైదాలగయయ్యాళి తనము జూపి!గద్దెనెక్కి!

దాన రక్ష సేయంగ!దయ్యాల సములనంగ!దద్దరిల్ల!

నేను,నాదనెండూహ!నెయ్యంబు నెడముసేయ!నిద్దురేల?

11.గర్భగత"-ఆగమన"-వృత్తము.

అతిధృతిఛందము.త.న.ర.జ.ర.జ.గ.గణముగణయతులు.9,15,

ప్రాసనీమముగలదు.

ఒయ్యార మొలకబోసి!ఉద్ధరింప!నోట్ల ఓట్లు కొందురే?

గయ్యాళితనము జూపి!గద్దెనెక్కి స్వార్ధ గమ్య మెంతురే

దయ్యాల సములనంగ!దద్దరిల్ల శాంతి దండ మేర్తురే!

నెయ్యంబు నెడముజేయ!నిద్దురించు ఖ్యాతి,నీతి భారతిన్!

12.గర్భగత"-దయ్యాల"-వృత్తము.

ఉత్కృతిఛందము.త.న.ర.జ.ర.జ.త.ర.గల.గణములు.యతులు.9,13,18,ప్రాసనీమముగలదు

ఒయ్యార మొలక బోసి! ఉద్ధరింప!నోట్ల ఓట్లు కొందురే!ఓనమాలు రాకున్న!

గయ్యాళితనము జూపి!గద్దెనెక్కి!స్వార్ధ గమ్య మెంతురే!కానరాని చైదాల!

దయ్యాల సములనంగ!దద్దరిల్ల!శాంతి దండమేర్తురే!దాన రక్ష సేయంగ!

నెయ్యంబు నెడము జేయ!నిద్దురించు!ఖ్యాతి,నీతిభారతిం!నేను నాద నెండూహ!

13.గర్భగత"-నీవీ"-వృత్తము.

ధృతిఛందము.ర.జ.ర.య.జ.త.గణములు.యతులు.7,12.

ప్రాసనీమముగలదు.

ఉద్ధరింప నోట్ల ఓట్లు కొందురే!ఓనమాలు రాకున్న!

గద్దెనెక్కి స్వార్ధ గమ్య మెంతురే!కానరాని చైదాల!

దద్దరిల్ల శాంతిదండమమేర్తురే!దాన రక్ష  సేయంగ!

నిద్దురించు ఖ్యాతి,నీతిభారతిం!నేను నాదనెండూహ!

14.గర్భగత"-ఆశాళు"-వృత్తము.

ఉత్కృతిఛందము.ర.జ.ర.య.జ.త.త.న.గల.గణములు.యతులు.7,12,19

ప్రాసనీమగలదు.

ఉద్ధరింప నోట్ల ఓట్లు కొందురే?ఓనమాలు రాకున్న!నొయ్యార మొలకబోసి!

గద్దెనెక్కి స్వార్ధ గమ్య మెంతురే!కానరాని చైదాల!గయ్యాళితనము జూపి!

దద్దరిల్ల శాంతి దండ మేర్తురే!దాన రక్ష సేయంగ!దయ్యాల సములనంగ?

నిద్దురించు ఖ్యాతి,నీతి,భారతిం!నేను నా దనెండూహ!నెయ్యంబు నెడము జేయ!

15.గర్భగత"-కానని"-వృత్తము.

అతిశక్వరీఛందము.త.న.ర.జ.త.గణములు.యతి.9,వ.యక్షరము.

ప్రాసనీమముగలదు.

ఒయ్యార మొలకబోసి ఓనమాలు రాకున్న!

గయ్యాళితనము జూపి కానరాని చైదాల!

దయ్యాల సములనంగ దాన రక్ష సేయంగ!

నెయ్యంబు నెడముజేయ నేను నాదనెండూహ !

16.గర్భగత"-నిరక్షర"-వృత్తము.

అతిధృతిఛందము.త.న.ర.జ.త.ర.ల.గణములు.యతులు.9,16.

ప్రాసనీమముగలదు.

ఒయ్యార మొలకబోసి ఓనమాలు రాకున్న!ఉద్ధరింప!

గయ్యాళితనము జూపి కానరాని చైదాల!గద్దె నెక్కి!

దయ్యాల సములనంగ దానరక్ష సేయంగ!దద్దరిల్ల!

నెయ్యంబు నెడము జేయ!నేను నాదనెండూహ!నిద్దురించు!

17.గర్భగత"-నెయ్యంపు"-వృత్తము.

ఉత్కృతిఛందము.త.న.ర.జ.త.ర.జ.ర.లగ.గణములు.యతులు,9,16,20,

ప్రాసనీమముగలదు.

ఒయ్యార మొలకబోసి!ఓనమాలు రాకున్న!ఉద్ధరింప!నోట్ల ,ఓట్లు,కొందురే!.

గయ్యాళితనము జూపి!కానరాని చైదాల!గద్దె నెక్కి!స్వార్ధ గమ్య మెంతురే?

దయ్యాల సములనంగ!దానరక్ష సేయంగ!దద్దరిల్ల శాంతి దండ  మేర్తురే!

నెయ్యంబు నెడము జేయ!నేను,నా దనెండూహ!నిద్దురించు!ఖ్యాతి,నీతి భారతిన్?

స్వస్తి

మూర్తి.జుత్తాడ. 

జైహింద్.

కందద్వయ,కందళీ,గతిమా,సిరినిలయ,మాదక,మలిజన్మ,కనలేని,చెల్లునే, కలికావర,శాసని,కలివీడు,గర్భ"-ఘనచంపక"-వృత్తము. రచన:-వల్లభవఝల అప్పల నరసింహ మూర్తి.జుత్తాడ.

జైశ్రీరామ్.

కందద్వయ,కందళీ,గతిమా,సిరినిలయ,మాదక,మలిజన్మ,కనలేని,చెల్లునే, కలికావర,శాసని,కలివీడు,గర్భ"-ఘనచంపక"-వృత్తము.

రచన:-వల్లభవఝల అప్పల నరసింహ మూర్తి.జుత్తాడ.

"-ఘనచంపకము"-
ఉత్కృతిఛందము.న.జ.భ.స.స.జ.స.స.లగ.గణములు.యతులు.10,19.
ప్రాసనీమముగలదు.వృ.సం.
కనులుండి గానవేమిటి?ఘనుడేనని!తృళ్ళ నౌనె?కలి కావరతం సదా!
మనసుండి మన్ననేదిర?మన నేల నదెంచవేల?మలిజన్మ  గతిం  నరా!
ధనముండి ధర్మమేదిర?ధన గర్వము హేయమంచు తలపంగ వలెం భువిన్?
ఘనకీర్తి మార్గ మెంచుమి! కను సర్వము క్షేమ మంద!కలి వీడు మదిం!ఘనా!
నేల=భూమి,ఎందులకు?
1.గర్భగత"-కందద్వయ"-వృత్తములు.
1,కం .కనులుండి కాన వేమిటి?
ఘను డేనని?తృళ్ళ నౌనె? కలికావరతన్!
మనసుండి మన్ననేదిర?
మననేల? నదెంచవేల? మలిజన్మగతిన్?
2.కం.ధనముండి ధర్మ మేదిర?
ధన గర్వము హేయ మంచు తలపంగ వలెన్?
ఘన కీర్తి మార్గ మెంచుమి!
కను సర్వము క్షేమమంద!కలి' వీడు మదిన్!

2.గర్భగత"కందళీ"-వృత్తము.
బృహతీఛందము.స.జ.భ.గణములు.వృ.సం.428.ప్రాసగలదు.
కనులుండి గాన వేమిటి?
మనసుండి మన్ననేదిర?
ధనముండి ధర్మ మేదిర?
ఘనకీర్తి  మార్గ మెంచుమి!

3.గర్భగత"-గతిమా"-వృత్తము.
బృహతీఛందము.స.స.జ.గణములు.వృ.సం.348.ప్రాసగలదు.
ఘను డేనని తృళ్ళ నౌనె?
మన నేల నదెంచ వేల?
ధన గర్వము హేయమంచు!
కను సర్వము క్షేమ మంద!

4.గర్భగత"-సిరినిలయా"-వృత్తము.
అనుష్టుప్ఛందము.స.స.లగ.గణములు.వృ.సం.92.ప్రాసగలదు.
కలి కావరతం సదా!
మలి జన్మ గతిం నరా!
తలపంగ వలెం భువిన్?
కలి వీడు మదిం ఘనా!

5.గర్భగత"-మాదక"-వృత్తము.
ధృతిఛందము.స.జ.భ.స.స.జ.గణములు.యతి,10,వ.యక్షరము.
ప్రాస నీమముగలదు.
కనులుండి కాన వేమిటి?కలి కావరతం సదా!
మనసుండి మన్న నేదిర?మలిజన్మ గతిం నరా!
ధనముండి ధర్మమేదిర?తలపంగ వలెం భువిన్!
ఘనకీర్తి మార్గ మెంచుమి!కలీ వీడు మదిం ఘనా!

6.గర్భగత"-మలిజన్మ"-వృత్తము.
అత్యష్టీఛందము.స.స.జ.స.స.లగ.గణములు.యతి.10,వ.యక్షరము.
ప్రాసీమముగలదు..
ఘను డేనని తృళ్ళ నౌనె?కలి కావరతన్!సదా!
మన నేల!నదెంచ వేల?మలి జన్మ గతిం?నరా!
ధన గర్వము హేయ మంచు!తలపంగవలెం!భువిన్?
కను సర్వము క్షేమ మంద!కలి వీడు మదిం ఘనా?

7..గర్భగత"-కనవేమి"-వృత్తము.
ఉత్కృతిఛందము.స.స.జ.స.స.జ.జ.రలల.గణములు.యతులు.10,18.
ప్రాసనీమముగలదు.
ఘను డేనని తృళ్ళ నౌనె?కలి కావరతం?సదా!కనులుండి!కానవేమిటి?
మన నేల నదెంచ వేల?మలి జన్మగతిం నరా!మనసుండి మన్న నేదిర?
ధన గర్వము హేయ మంచు!తలపంగ వలెం భువిం!ధనముండి ధర్మమేదిర?
కను సర్వము క్షేమ మంద!కలి వీడుమదిం ఘనా!ఘన కీర్తిమార్గ మెంచుమి!

8.గర్భగత"-చెల్లునే"-వృత్తము.
అత్యష్టీఛందము.స.స.జ.జ.ర.లల.గణములు.యతి.9,వ.యక్షరము.
ప్రాసనీమముగలదు.
కలి కావరతం సదా! కనులుండి గాన వేమిటి?
మలి జన్మ గతిం నరా!మనసుండి మన్న నేదిర?
తలపంగ వలెం భువిం!ధనముండి ధర్మ మేదిర?
కలి వీడు మదిం ఘనా!ఘన కీర్తి మార్గ మెంచుమి!

9.గర్భగత"-కలికావర"-వృత్తము.
ఉత్కృతిఛందము.స.స.జ.జ.ర.న.జ.జ.గల.గణములు.యతులు.9,18.
ప్రాసనీమముగలదు.
కలి కావరతం సదా!కనులుండి కానవేమిటి? ఘను డేనని తృళ్ళనౌనె?
మలి జన్మ గతిం నరా!మనసుండి మన్న నేదిర?మన నేల నదెంచ వేల?
తలపగ వలెం భువిం?ధనముండి ధర్మ మేదిర?ధన గర్వము హేయమంచు!
కలి వీడు మదిం ఘనా!ఘన కీర్తి మార్గ మెంచుమి!కను సర్వము క్షేమమంద?

10,గర్భగత"-శాసని"-వృత్తము.
ధృతిఛందము.స.స.జ.స.జ.భ.గణములు.యతి.10,వ.యక్షరము.
ప్రాసనీమముగలదు.
ఘను డేనని తృళ్ళ నౌనె?కనులుండి కాన వేమిటి?
మన నేల నదెంచ వేల?మనసుండి మన్న నేదిర?
ధన గర్వము హేయ మంచు!ధనముండి ధర్మ మేదిర?
కను సర్వము క్షేమ మంద!ఘనకీమార్ర్గ మెంచుమి!

11.గర్భగత"-కలివీడు"-వృత్తము.
ఉత్కృతి ఛందము.స.స.జ.స.జ.భ.స.స.లగ.గణములు.యతులు.10,19,
ప్రాసనీమముగలదు.
ఘనుడేనని!తృళ్ళ నౌనె?కనులుండి కాన వేమిటి?కలి కావరతం సదా!
మన నేల నదెంచ వేల?మనసుండి మన్ననేదిర?మలి జన్మ గతిం నరా!
ధన గర్వము హేయమంచు!ధనముండి!ధర్మ మేదిర?తలపగవలెం!భువిన్?
కను సర్వము క్షేమమంద!ఘన కీర్తి మార్గ మెంచుమి!కను సర్వమ క్షేమమంద!
స్వస్తి.
తమవిశ్వసనీయుడు.
మూర్తి.జుత్తాడ.

జైహింద్.

శ్రీ వసంతతిలకసూర్యదేవశతకము రచన. చింతా రామకృష్ణారావు.

జైశ్రీరామ్.

  1. శ్రీకామ్యదా! విమల చిద్వర భాసమానా!  -  లోకేశ్వరా! మనసులోపల వెల్గుమయ్యా.
      శ్రీకారమాదిఁ గొని చిత్ప్రభఁ గొల్పు మాకున్.  -  మాకున్నదీవె కద మాన్యుఁడ సూర్యదేవా!    
  2. వేదంబులందు కనిపించెడి విశ్వవేద్యా!  -  మోదంబుతోడ జగమెల్లను వృద్ధి చేసే
     నీ దివ్య తేజసము నేవిధి పొందితో!  స  -  మ్మోదంబుతోడఁ గను, పూజ్యుఁడ! సూర్యదేవా!
  3. నీ తీక్ష్ణ తేజసము నే భరియింప నౌనా?  -  నీ తాపమే ప్రజను నేలను కూల్చు చుండెన్.
      నీ తీరు మార్చుకొన నేరవదేలనయ్యా?  -  భూతాపమున్ గనుమ, పూజ్యుఁడ! సూర్యదేవా!   
  4. ఆకాశ వీధి నడయాడుచు పృథ్వినేలన్  -  శ్రీ కారమెప్పుడు ప్రసిద్ధిగ చుట్టినావో.
      రాకేశుఁడున్ వెలుఁగు రాత్రులు నీదు కాంతిన్.  -  నీ కాంతిచే వెలుఁగు నేలయు సూర్యదేవా!   
  5. వృక్షంబులన్ సతము పృథ్విని నిల్పుదీవే.  -  రక్షింతువీవె తనరారఁగ రమ్య తేజా!
      సుక్షేమమున్ గొలుపు సుందర సుప్రకాశా!  -  మోక్ష ప్రదుండ! మము బ్రోవుము సూర్యదేవా! 
  6. శిక్షార్హులీ ధర వశించుచు వ్రేచుచుండన్   -  శిక్షింపవేమిటికి. శ్రీకర చిద్విభాసా.
      రక్షింప నిన్ మది నిరంతరమున్ నుతింతున్.  -  నిక్షేపమీవెకద నిస్తుల సూర్యదేవా!   
  7. ఆరోగ్యమిచ్చెడి మహాత్ముఁడవీవె కాదా.  -  మా రోగముల్ తొలఁగ మమ్ము గనంగలేవా.
      కోరంగ నేల నను కూర్మిని జూచు నిన్నున్  -  భారంబొ నేను సురవందిత సూర్యదేవా!  
  8. జీవాళికాదరవు చింతన చేయ నీవే.  -  భావింప మా తరమ వర్ధిలు నీదు తేజం
      బో వందనీయ. పరమోద్ధతి కొల్పుదీవే.  -  భావింతు నిన్ సతము భాగ్యద సూర్యదేవా!     
  9. నీ నామ రూపముల నే కన లేను దేవా.  -  మౌనంబుగా మదినె మన్ననఁ జేయనిమ్మా
      దీనావనా సుగుణతేజసమిమ్ము మాకున్.  -  జ్ఞానోజ్వలా! సతము కావుము సూర్యదేవా!  
10. ఆదిత్య దైవమ! గ్రహాధిప!  వందనంబుల్.  -  నీ దివ్య శక్తిని పునీతమగున్ జగంబుల్.
      సాధారణోష్ణము సుసంపద. చాలు మాకున్.  -  మోదంబుతో కనుమ పూజ్యుఁడ సూర్యదేవా!
11. ప్రారబ్ధ కర్మలను పారఁగఁ ద్రోలుమయ్యా.  -  శ్రీ రాఘవున్  దలపఁజేయుచు పుణ్యమిమ్మా.
      ధీరోద్ధతిన్ గొలుపు దేవుఁడ! కొల్పుమయ్యా.  -  నీ రక్ష కోరు మహనీయులు, సూర్యదేవా!   
12. జీవాత్మవై ప్రబలి జీవులనుందువీవే.  -  నీ వేడి ప్రాణమయి నిత్యము నిల్పు మమ్మున్.
      శ్రీ విశ్వనాథుఁడవు శ్రీహరి వీవె మాకున్  -  నీవారమయ్య. మననీయుమ, సూర్యదేవా!   
13. శ్రీ సప్తవర్ణయుత చిద్విలసన్మణీ! నే  -  వేసారితిన్. కుటిల భీకర దుర్మదాంధుల్
      మోసంబులన్ సతము భూమిని వ్రేచుచుండన్.  -  మోసంబులన్ మడచి ప్రోవుము. సూర్యదేవా!
14. భూమిన్ రహించెడి భూజములెల్ల నీచే  -  క్షేమంబుగా వరలి శ్రీప్రదమౌను దేవా.
      నీమంబుతోడను వినీల మహాంబరానన్  -  సేమంబుగా తిరుగు శ్రీప్రద సూర్యదేవా! 
15. చిత్తంబులో నిను వసింపఁగ చేయనిమ్మా.  -  ఉత్తేజమే కలుఁగునో కరుణాంతరంగా!
      మత్తత్వమీవె కనుమా కమలాప్త మిత్రా.  -  హృత్తామరన్ నిలుమ శ్రీ కర సూర్యదేవా! 
16. దీనావనా! దినపతీ! జగదేకమూర్తీ!  -  జ్ఞానాక్షమై హరిని కాంచఁగఁ జేయు వాఁడా.
      ప్రాణంబుగా నిలిచి వర్ధిలఁజేయుదీవే  -  నేనున్ నినున్ మదిని నిల్పెద సూర్యదేవా!   
17. ఈ భారతావని సుహృజ్జన పూర్ణ.  నీవే  -  శోభాయమానముగ  చూచుచు. తేజమిమ్మా.
      నా భారతాంబ గణనాథుని తల్లి. సృష్టిన్  -  శోభించు భద్రగుణ సుందరి. సూర్యదేవా! 
18. నీ కాంతియే కనఁగ నేర్పున చేయు సృష్టిన్.  -  నీకాంతియే నిజమనిత్యము సేయునెల్లన్.
      శ్రీ కాంతుఁడైన దరిసింపఁగ లేడు పృథ్విన్  -  నీ కాంతి లేక, మహనీయుఁడ! సూర్యదేవా! 
 19. ఆరోగ్య భాగ్యదుఁడ! హారతులందుమయ్యా.  -  నీ రాకకై కనెడి నీరజపాళి మేమే.
       తారాడు చీకటులు ధాత్రిని వీడి పోవన్  - మారాడఁబోక కనుమా మది  సూర్యదేవా!  

 20. మా కర్మ సాక్షివి. సమస్తము కాంచుదీవే.  -  లోకేశ్వరుండ! నరలోకపు దుష్టపాళిన్
       నీ కన్నులం గనుచు నిత్యము త్రుంచుమయ్యా  -  నీ కాకతోడ మహనీయుఁడ సూర్యదేవా! 

 21. జ్ఞానంబు తేజసమె. కావున నిన్నెఱుంగన్  -  జ్ఞానంబు కల్గునటగా కరుణాలవాలా.
       దీనావనా సుగుణ తేజసమిమ్ము మాకున్.  -  జ్ఞానంబదే కొలుపు గాంచఁగ సూర్యదేవా!  

 22. ఆరోగ్య సౌఖ్యములనాదిగనిచ్చువాఁడా!   -  నీ రాక మాకిటననేక శుభంబులిచ్చున్..
       భారంబు నీదె. జయ భాగ్యద. కావు మమ్మున్.  -  నీరేజమిత్ర! మము నిల్పుమ సూర్యదేవా!  

 23. తారాడు గర్వనిశి దంబమడంచు వీరా!   -  స్వైరంబుగా తిరుగు పాప వినాశకారీ.
       భారంబు నీదెకద, వందనమాచరింతున్.  -  కారుణ్యమొప్ప ననుఁ గావుమ సూర్యదేవా!  

 24. సాగింప వచ్చెదవు జాగృతిఁగొల్పి సృష్టిన్.  -  నీ గాత్రమే యరుణ నిర్భర వర్ణమొప్పన్
       వేగంబె వచ్చి కనువిందుగనుందువయ్యా.  -  నేఁ గాంచి మ్రొక్కెదను నిన్ మది సూర్యదేవా! 

 25. జీవాత్మవీవె. జయశీలమునిత్తువీవే.  -  భావోన్నతంబు పరివర్ధన చేతువీవే.
       నీవాడ. నన్ గనుము నీవిక ప్రేమతోడన్.  -  దేవాదిదేవ! వినుతింతును సూర్యదేవా! 

 26. ప్రాతర్నమామి దినరాజ! అనంత తేజా!   -  చైతన్యమున్ గొలుపు సత్పరిపూర్ణభాసా.
       నీ తత్వమెన్ను మహనీయులె లేరు ధాత్రిన్.  -  ఖ్యాతి ప్రదా. విజయ కారక. సూర్యదేవా!  

 27. సప్తాశ్వముల్ కనఁగ సప్త వివర్ణ మాలల్  -  లుప్తంబయెన్ తెలుపు లోపల చేరియుంటన్.
       గుప్తార్థమిందు కనుగొన్న ప్రభాత వేళన్   -  దీప్తంబగున్ మహిత తేజము సూర్యదేవా!   

 28. వేదస్వరూప! నిను వేడెద పేదవారిన్,  -  నీ దాసులన్ గనుము నిత్యమనంత తేజా.
       బోధన్ కృపంగొలిపి పుణ్యము కట్టుకొమ్మా.  -  మోదంబుతోఁ గొలుతు పూజ్యుఁడ సూర్యదేవా!   

 29. నారాయణా! భరమ? నా దరి చేర నీకున్.  -  కారుణ్యమే మదిని కానఁగ లేదదేమో.
       ధీరాత్ములన్ సతము తేల్చెడి దివ్య తేజా  -  ప్రారబ్ధముల్ కనుచుఁ బాపుమ సూర్యదేవా!  

 30. ఆనంద దాయివి గ్రహాధిప! లోకబంధూ!  -  జ్ఞానంబె తేజముగ కల్గఁగ చేయుమయ్యా.
       నీ నామ సంస్మరణనే విడనీకుమయ్యా.  -  జ్ఞానాక్షి దాతవయి కావుమ సూర్యదేవా! 

 31. పచ్చందనంబునకు భాస్కర!  హేతువీవే.  -  మెచ్చున్ నినున్ ధరణి మేలగు కాంతినొప్పన్.
       నచ్చున్ గదా ప్రకృతి నవ్యమనోజ్ఞ కాంతిన్.  -  సచ్చిత్ ప్రభాస గుణసన్నుత సూర్యదేవా! 

 32. నిత్యాన్నదాన మహనీయులు, దైవ భక్తుల్  -  సత్యవ్రతుల్, సుపధచారులు, యుద్ధవీరుల్
       స్తుత్యల్ పతివ్రతమతుల్ నిను చేరుటెల్లన్  -  సత్యమ్ముసత్యమది శాశ్వత! సూర్యదేవా!   

 33. నీ లీలచే జగతి నిర్మితమయ్యెనయ్యా.  -  ఆలింపు మా వినతి హాయిగనుండనిమ్మా.
       చాలింపుమా జ్వలన సంస్కృతి సద్వరేణ్యా!  -  పాలింపుమా హృదయపద్మము సూర్యదేవా!  

 34. పుణ్యంబునంద కవి పూజ్యులు కైతలందున్  -  గణ్యంబుగా నిను ప్రకల్పనఁ జేయువారే.
       ధన్యాత్ములీ కవివతంసులు. కావుమర్థిన్.  -  మాన్యుండ శంకలను మానుము సూర్యదేవా!  

 35. మేఘంబునన్ జలమమేయము చేర్తువీవే.   -  మాఘంబునన్ శుభమమాంతము కూర్తువీవే.
        ఆఘాతముల్ నిలిపి యార్తులఁ గాతువీవే.  -  ఆఘాటదూరుఁడ! మహాత్ముఁడ! సూర్యదేవా!  

 36. సూర్యుండ. నీకృపయె చూడఁగఁ జేయునెల్లన్.  -  సౌర్యంబు నీ కళయె సత్యము కాంతిపూర్ణా!
       కార్యార్థులెన్నుదురు గౌరవమొప్ప నిన్నున్.  -  ధుర్యుండ! నే కొలుచుదున్ కను సూర్యదేవా!

 37. మిత్రుండనన్ రవియు మిత్రుఁడు గాన నిన్నున్  -  మిత్రుండుగా తలచ మేలుగనుండి యొప్పున్.
       పాత్రుండ నన్నెలమి వర్థిలఁ జేయుమయ్యా!  -  స్తోత్రంబు చేసెద వసుంధర సూర్యదేవా!
 38. అజ్ఞాన శర్వరమునంతము చేయుదీవే.  -  విజ్ఞాన తేజమును వింతగ గొల్పుదీవే.
       ప్రజ్ఞాప్రభావమును వాసిగ చూపుదీవే.  -  సుజ్ఞానమీయగను చూడుము.సూర్యదేవా!

 39. వాసించు ధీవరుల ప్రాభవ వర్తనంబుల్ - శేషాహియున్ వినుతి చేయగ చాలఁడయ్యా.
       ఈ సృష్టికన్నిటికి నీవెగ సాక్షివెన్నన్. - నీ సాక్షిగా కలరనేకులు సూర్య దేవా!                     

 40. లోకేశ్వరా! జగతిలో దురపిల్లువారల్  -  నీకంటిలో పడరొ? నీ మది క్రుంగిపోదో!
       చీకాకులన్ దొలఁగఁజేయఁగ బుద్ధి పోదో.  -  నీ కంటఁ గాంచి మననీయుము సూర్యదేవా!
 41. హే సూర్య! పుట్టితివదెప్పుడు? తెల్పుమయ్యా!  - భాసింతు వేపగిది భాస్కర నేర్పుమీరన్?
       పోషింతువీవెయని పూజ్యుల వాక్కులయ్యా!  - నా సన్నుతుల్ గొనుమనంతుఁడ! సూర్యదేవా!
 42. నూత్నోదయంబుల వినూతన తేజమెంచన్ - రత్నాకరుండును నిరంతరమెంచు నిన్నే.
       పత్నీసమేతులును, భక్తులు వార్త్రు నీకై. - నూత్నత్వమిమ్ము. సుమనోహర! సూర్య దేవా!

 43. రాగోదయంబవ, వరంబుగ వత్తువయ్యా - బాగోగులన్ గనఁగ భక్తుల కీవు దేవా!
       యాగాదులన్ నిను నహంబులఁ గొల్తురయ్యా. - యోగంబు నీవె శుభయోగద! సూర్య దేవా!
 44. నీ భాతిఁ గాంచఁగనె నేర్పున  భక్తితోడన్ - శోభింపఁ జేయఁగను సూర్య నమస్కృతంబుల్

       మా భాగ్యమంచు నిను మన్ననఁ జేయువారిన్ - శోభాకరా! కనుమ శోభిల సూర్య దేవా!
 45. నీకున్న శక్తిఁ గననేర్తురు సత్కవీంద్రుల్. - మాకున్న శక్తివి సమస్తము నీవె చూడన్.
       నీకన్న దైవమును నేను కనంగ నేరన్. - లోకంబునే కను సులోచన సూర్య దేవా!
 46. ప్రత్యక్ష దైవమని ప్రార్థన చేయువారల్ - నిత్యుండ! నిన్ను కరుణింపఁగ కోరువారే.
       స్తుత్యుండ! పూజ్య గుణ    శోభితులైన వారిన్ - నిత్యంబు కావగదె నేర్పున సూర్యదేవా!
 47. దివ్యాంగులన్ కనుమ దీన జనార్తహారీ! - భవ్యాత్ము లాదుకొన, వారికి మేలు కల్గున్.
       సవ్యంబుగా బ్రతుకు సాగఁగఁ జేయుమయ్యా! - నవ్యంబుకాన్ సతమనంతుఁడ! సూర్యదేవా!
 48. గోరంత దీపశిఖ కూర్చఁగ జ్ఞాన దీప్తిన్ - నీరాక కొల్పెడి వినిర్మల శక్తి యెంతో?
       శ్రీ రాఘవుండె మది చింతన చేసి నిన్నున్ - కోరెన్ శుభంబులను కొల్పఁగ సూర్యదేవా! 

 49. నిస్సారమౌ జగతి నిత్యమటంచు మూర్ఖుల్ - దుస్సాధమున్ జరుపు ధోరణినుందురేలో.
       నిస్సంశయంబుగ వినిర్జన చేయరావా. - దుస్సాంద్రులన్, కలివిదూరుఁడ! సూర్యదేవా! .
 50. మానాభిమానములు మాకిల పెంచుమెమ్మిన్. - ప్రాణప్రదంబుగ నిరంతర మేలు మమ్మున్
       జ్ఞానాక్షయాంచిత వికాసము గొల్పు మాలోన్ - నీ నా విభేదము గణింపక సూర్యదేవా! 

 51. ఉర్వీజనాళికి మహోన్నత భక్తినిమ్మా. - సర్వత్ర సౌఖ్యములు సంపదలొప్పనిమ్మా.

       పర్వంబులన్ జగతి వర్ధిల, సాగనిమ్మా. - గర్వాపహా! సుగుణ కల్పక సూర్యదేవా! 

 52. రేయింబవళ్ళనొనరింతువు నీవె దేవా. - మాయావృతంబయిన మాపఁగఁ జాలుదీవే.

       శ్రేయంబులన్ కలుఁగఁ జేతువు నీవె మాకున్. - సాయంబుగా నిలుము సంస్తుత సూర్యదేవా! 

 53. నీటిన్ సృజించె విధి. నీవటనాకసానన్ - వాటంబుగా తిరిగి వారిద పంక్తి చేరన్

       నీటిన్ గ్రహించి కడు నేర్పుననిత్తువయ్యా. - పాటించి నిన్ గొలుతు భక్తిని సూర్యదేవా! 

 54. హే దేవ! చిద్విభవ! హే దిన రాజ! సూర్యా!  - ఈ దీనునిన్కరుణనేలుమ లోకబంధూ! 

       మోదంబుతో కనుచు మోహము బాపుమయ్యా. - శ్రీదుండ! వందనము చేకొను సూర్యదేవా! 

 55. నీకే కదా జగతి నిత్యము కన్పడున్ నీ - రాకే కదా శుభము ప్రాగ్దిశనుండి తెచ్చున్.

       మాకే కదా సకలమంగళముల్లభించున్. - శ్రీ కారపూర్వక సుచేతన సూర్యదేవా! 

 56. ధారాగతిన్ చలువధారలు భూమికీయన్ - రేరేనికిన్ గొలిపి ప్రేమను కాంతి కల్మిన్

       నీరేజబాంధవుఁడ! సృష్టిననేక శక్తుల్ - కారుణ్యమున్ గొలిపి కాచితె సూర్యదేవా! 

 57. స్వార్థంబు లేని భగవానుఁడ! భాస్కరా! మా - స్వార్థంబుఁ బాపి మము చక్కఁగనుంచలేవా?
       సార్థక్యమున్ గొలుపు సద్వర జన్మకున్, నిన్ - బ్రార్థింతు భక్తిమెయి భవ్యుఁడ! సూర్య దేవా! 

 58. అంతంబు లేని కరుణాకర! లోకబంధూ! - సాంతంబు నన్ గనుమ సద్గుణమిచ్చి నాకున్.

       శాంతస్వరూప! విలసన్నుత! శాంతినిమ్మా. - భ్రాంతుల్ విడన్ తరుము వర్థిల సూర్యదేవా!  

 59. బ్రహ్మంబు నీవనుచు ప్రాగ్దిశ కాంతుమయ్యా - బ్రాహ్మీముహూర్తమున పావన రూప నీకై.
       బ్రహ్మన్ జరించగను బాటను చూపువాఁడా! - బ్రహ్మాండమీవె శుభవర్తన సూర్యదేవా!

 60. ఆకాశ గామివయి హారతులందువాఁడా. - నీకెవ్వరీడగు పునీతుఁడ సృష్టిలోనన్?
       రాకేశుఁడైన తనరారును నీదు దీప్తిన్. - శ్రీకామితార్థదుఁడ! చిన్మయ! సూర్యదేవా!

 61. దేదీప్యమాన వర తేజమునొప్పు వాఁడా! - మోదంబుఁ గూర్చఁగను బుద్ధిని గొల్పరావా?
       నీ దివ్య భాతి మహనీయతఁ గొల్పుఁ గాదే. - ఆదిత్యనామ పరమాత్ముఁడ సూర్యదేవా!

 62. శ్రీ భారతాంబనలరించు శుభాళి. ఎన్నన్ - మా భాగ్యమీ జనని మాకు లభించుటెల్లన్.
       శోభాయమానముగ చూడుము నీవు మమ్మున్. - శ్రీ భాస్కరా! సుగుణశేఖర సూర్యదేవా!  

 63. నిత్యప్రదీప! కరుణించుము నిర్వికల్పా!  - సత్యంబు, నీ కృపనె సర్వము వెల్గుచుండున్.
       స్తుత్యంబు నీ గమన ధుర్యత హే సుధీ! యా - దిత్యాఖ్య! వందనము తెల్పెద సూర్యదేవా!  

 64. స్వర్ణంబు పోలెడి యసాదృశ వర్ణభాతిన్. - వర్ణంబులొక్కటిగ భాసిలునేడు నీలోన్.
       పర్ణంబులాదిగ ప్రపంచము వ్యాప్తి చెందెన్. - పూర్ణాకృతిన్వెలుఁగు పూజ్యుఁడ సూర్యదేవా!  

 65. పాపాత్ములన్ దునిమి భక్తులఁ గావ రావా. - నీ పాదముల్మదిని నిత్యము నిల్పువారిన్
       కాపాడు ధర్మమది కాంచవొ నీదటంచున్? - మా పాపహారివగు మాన్యుఁడ! సూర్యదేవా!

 66. రైతన్నలన్ గనుచు రక్షణఁ గొల్ప రావా! - పోతన్న రైతు. ఘన మోక్షదుడయ్యె ధాత్రిన్.
       భాతిన్ రచించెనుగ భాగవతామృతమ్మున్. - రైతుల్ కృపాళురు. సురక్షక! సూర్యదేవా!

 67. ప్రాతర్నమామి యని భక్తిగ నిన్నుఁగొల్తున్. - భూతాత్మవీవెకద పూజ్యుఁడ పుణ్యమూర్తీ! 
       శీతాంశు కీర్తి వికసింపఁగ చేయుదీవే. - నీ తీరు నెన్నుదును నిత్యము సూర్యదేవా!

 68. అజ్ఞానమేచికమునంతము చేయువాఁడా! - విజ్ఞాన రోచులకు వేల్పయి కొల్పు వాఁడా!
       ప్రజ్ఞాప్రభాస! వర భాస్కర భవ్య తేజా! - సుజ్ఞానమిమ్మికను శోభిల సూర్యదేవా!

 69. భాసా! శిరీష సుమ వర్ణమునొప్పువాఁడా!  - శేషాహియున్ పరవ శించఁడె నిన్నుఁ దెల్పన్?
       నీ సామ్య మెన్న ధరణిన్ దగువారు లేరే. - నా సన్నుతుల్ గొనుమనంతుఁడ! సూర్యదేవా!

 70. జీవాత్మవై వెలుఁగు శ్రీకర దివ్యతేజా! - భావార్ణవోద్భవుఁడ! వర్థిలఁ జేయువాఁడా!
       సేవింతు నిన్ దెలిసి చిత్తము పొంగ నాలో. - నీవేకదా విధివి నిర్జర సూర్యదేవా!

 71. నీ రాకచే దిశలనేకము వెల్గుచూచున్.  -  నీరాకరంబునను నీరజ పాళి పొంగున్.
       ధారాళమౌ వర సుధారస దాన శీలా!  -  వారింపుమా దురితపాళిని సూర్యదేవా!

 72. ఆకాశమందున నహర్నిశ లెట్లు మిత్రా!  -  యేకాగ్రతన్ తిరుగుదీవు? మహాద్భుతంబే.
       నీకెన్నగా విరతి నిర్మల! లేదదేలో?  -  మాకై చరింతువు సమస్తము సూర్యదేవా!

 73. నా భావనాంబరమునన్ తగు వెల్గు నింపే  -  నీ భావనన్ తిరుగు నిర్మల చిద్వివృద్ధా! 
       స్వాభావికమ్మగుత శాంతము నాకు. నీవే  -  నా భావనన్ వెలుఁగు నా ప్రియ సూర్యదేవా! 

 74. తేజమ్ముకల్గు గుణధీరుల, ధీరలందున్  -  స్త్రీ జాతిలోన్ వెలుగు చిందెడిశక్తి వీవే ,
       నీ జీవనంబె మహనీయుల మార్గమెన్నన్.  -  నా జీవ శక్తివి. సనాతన సూర్యదేవా!

 75. పూర్ణాకృతిన్ వెలుఁగు పూజ్యుఁడవీవు చూడన్.  -  కర్ణామృతంబు శుభ కారక నీదు గాధల్.
       స్వర్ణంబు కూడ భువి చాలదు పోల నిన్నున్. - దుర్నాథులన్ తొలఁగఁ ద్రోలుము సూర్యదేవా!  

 76. క్షీరాన్నమున్ గొనఁగ చిత్తమదేల నీకున్? - శ్రీరమ్య భోజ్యములు చేఁ గొనరాదొ నీవే.
       మారాము చేయకుము. మాయెడ జాలి లేదా? - శ్రీరామ సేవ్య గుణశేఖర! సూర్యదేవా!.

 77. సాహిత్య మార్గమది చక్కఁగ నిన్నుఁ జూపున్. - మోహాదులే తొలఁగు, ముక్తిద! నిన్నుఁ జూడన్.
       సాహిత్యమీవె. విలసన్నుత! కొల్పు మాకున్. - దేహస్థ! కొల్పుమయ దీప్తిని సూర్యదేవా!

 78. నీ వృత్తమున్ దెలుప నేనెటు చాలువాఁడన్?  - జీవాళి కెమ్మెయిని జీవము నీవె కాదా.
       భావింప సాధ్యమెటు? భక్తికె లొంగువాఁడా!  - నీవారలన్ గనుమ నేర్పున సూర్యదేవా!

 79. ఆకాశ హర్మ్యమున హాయిగ సంచరించే - లోకేశుఁడా! శుభ విలోకన భాగ్యమిమ్మా.
       శ్రీ కల్పనా చతుర! చిన్మయ తేజమిమ్మా. - నీకు న్నతుల్ తెలుపనిమ్మయ. సూర్యదేవా!.

 80. నీవే మహాత్ముఁడవు. నిర్మల దివ్య తేజా! - నీవే జగత్పతివి నిర్భర పుణ్యభాసా! 
       నీవే ప్రపూజ్యుఁడవు నిత్యము మాకు పృథ్విన్. - నీవే మమున్ నడుపు నేతవు. సూర్యదేవా!

 81. పాదాభివందనము భక్తిగ చేయు వారిన్ - మోదంబుతో గనుచు పూజ్యతఁ గొల్పు వాఁడా! 
       నీ దారిలో నడుచు నిర్మల తత్త్వమిమ్మా. - బోధన్ మదిం గొలిపి, ప్రోచెడి సూర్యదేవా! 

 82. బ్రహ్మజ్ఞులన్ కృపను వర్ధిలఁ జేయుదీవే.  -  బహ్మైక్య మార్గమును భాసిలఁ గొల్పు మాకున్.
       బ్రహ్మంబు నీవె కద పండితపాళి మిత్రా!   -  బ్రహ్మస్వరూప! గుణ భాసిత సూర్యదేవా!  

 83. సంసారసాగరము చక్కఁగ దాటఁజేయన్, - హింసావిదూరునిగనెల్లరినెన్ని ప్రోవన్,
       కంసారికైననిల కావలె నిక్కమీవే. - హంసాకృతిన్ వెలుగుమా మది సూర్యదేవా!  

 84. ఛాయాసతీ సహిత! సారస వృత్త వర్తీ!  - మాయావిమోహములు మమ్ముల వీడిపోవన్
       చేయంగ నీకుఁ దగు. చేయుము ధ్వాంతహారీ!  - శ్రేయంబులే కలుగఁజేసెడి సూర్యదేవా!

 85. ఉగ్రాకృతిన్ గని మహోగ్రుల, సంహరింపన్ - వాగ్రూప సత్ కృతిగ భవ్యుఁడ! వెల్గుమయ్యా!
       అగ్రేసరుండవయి హారతులందుమయ్యా!  - వ్యగ్రుండ. వ్యగ్రతను బాపుము సూర్యదేవా!

 86. సంతోషమిచ్చునది సద్గుణమే తలంపన్. - శాంతాత్మయున్ సతము సంతస మందఁజేయున్.
       శాంతాత్మనిమ్ము మనసారగ నాకికన్. నే - చింతాన్వయున్. గనుమ చిన్మయ సూర్యదేవా!

 87. సాయాహ్నమున్ హరివి చక్కఁగ కావ మమ్మున్. - నీయందు చూచెదము నిత్యుని దేవదేవున్.
       ధ్యేయంబు కొల్పుము మహేశ్వర మాకు నీవే - సాయంబు కమ్ము కొనసాగఁగ సూర్యదేవా!

 88. జాగ్రత్ప్రదాతవు ప్రశస్తిగ నిల్పునాలో - నుగ్రత్వమున్ తుడిచి యోగ్య సుశౌచ్యమిమ్మా.
       అగ్రేసరుండవయి హాయిగ చూపు దారిన్. - సుగ్రాహ్యమౌ సుగతి చూపుమ సూర్యదేవా!

 89. నింగిం జరించుటయె నీకు సుఖంబదేలో? - పొంగారు కాంతుల సముద్ధత యేల నీకున్? 
       భంగంబెఱుంగకయె పర్విడు భద్రతేజా!  - బెంగల్ విడన్ గనుమ విశ్వభ! సూర్యదేవా!  

 90. హే హేమమాలి! ప్రవహించఁగ భక్తి మాలో - మోహాదులున్ దొలగి ముక్తికి చేరువైనన్
       స్నేహంబుతోఁ దరికి చేరుదుమయ్య నీకున్. - నీ హస్తమిచ్చి కరుణించుమ సూర్యదేవా!

 91. ఏమేమి? కాల గతి నెప్పటికేని నీలో - నేమార్పు లేకునికి హేతువు కానరాదే!
       ధీమంతులిట్టులనె దీపితులౌదురేమో! - సోమప్లవుండవయి శోభిలు సూర్యదేవా!  

 92. స్వోత్కర్ష లేని గుణ సుందర! త్విట్పతీ! నీ - యుత్కృష్టతన్ దెలుప నుర్విని చాల లేనే.
       సత్కార్యముల్ గనుచు సత్యము పల్కనిమ్మా.- మత్కామ్యమున్ గను. సమంచిత సూర్యదేవా!

 93. శ్రీమద్ద్యుమంతుఁడ! వశించు మనమ్మునన్. నీ - నామంబు నే పలుకు నైపుణినీయ నాకున్.
       ప్రేమన్ సదా కనుచు, విజ్ఞత కొల్పి కావన్. - మామీద చూపుమభిమానము సూర్యదేవా!

 94. నిత్యాన్నదానమును నే పచిరింపఁజాలన్. - సత్యోన్నతిన్ దెలిసి చక్కగ పల్కనెంతున్.
       స్తుత్యుండ నీదు కృపతో నడిపించుమట్లే. - నిత్యంబు నిన్ గొలుతు నేర్పున సూర్యదేవా!

 95. విద్యాసుగంధమునపేక్షను పొందనున్నన్ - సద్యః ఫలంబగును చక్కఁగ నీకు మ్రొక్కన్.
       హృద్యాద్భుతంబగు ప్రవృద్ధియు కాన వచ్చున్. - సద్యోవిభాతి గల సన్నుత సూర్యదేవా!

 96. భద్రాకృతింగొలిపి భక్తిని గొల్పు వాఁడా!  - నిద్రాస్థితిన్ మడఁచి, నిస్పృహఁ బాప రమ్మా.
       భద్రేభరక్షకుని పావన దర్శనంబున్ - మద్రక్షకా! కొలుపు మాకిక సూర్యదేవా! 

 97. దర్పోద్ధతుల్ కలరు, తప్పవు దండనాదుల్. - కర్పూరహారతులు గౌరవమొంది పొందన్.  

       తూర్పారఁబట్టి యిక త్రుంచుము దుర్జనాళిన్ - కార్పణ్యమున్ మడఁచు జ్ఞానద! సూర్యదేవా!.

 98. స్త్రీ జాతికిన్ శుభము చేయఁగ జాగదేలో? - భూజాతయున్ పుడమినోర్చెను బాధలెన్నో.
      స్రీ జాతిఁ బ్రోవ మనసే కరువాయె నీకున్. - రాజిల్ల చేయుము. పరాత్పర! సూర్యదేవా! 

  99. నీచే సమస్తమును నిండుగ సాగుచుండున్. - నీచే ప్రజాపతియు నేర్పగ మెల్గుచుండున్.
        నీచే కవిత్వ కమనీయత వెల్గుచుండున్. - నీచే మనంగను మనీషులు సూర్యదేవా!  

100. ఆరోగ్యమిచ్చుచు, మహాత్ముఁడ! పాఠకాళిన్ - వీరోచితంబుగనె వెల్గఁగఁ జేయుమయ్యా.
        నీరేజ మిత్ర! మననీయుము సజ్జనాళిన్. - నీ రమ్య నామమె గణింతును సూర్యదేవా!

101. కన్నార నీ ద్యుతిని గాంచఁగ లేడొకండున్.  - హృన్నేత్రమొప్పు కన దృష్టిని పెట్టి చూడన్.
        పన్నిద్దరంచు కని భక్తులు పల్కు నిన్నున్. - మన్నించి కావుము సమస్తము సూర్యదేవా!

102. ప్రార్థింతు నిన్ సుకవి పాళినిఁ గావుమంచున్. - స్వార్థంబుఁ బాపగను, వర్థిలఁ జేయ మంచిన్.
        సార్ధక్యమున్ గొలుప సద్వర జన్మకెమ్మిన్. - మూర్ధన్యవర్తివయి ప్రోచెడి సూర్యదేవా!

103. దాసోஉ హమంచు గుణధాములు నీకు తెల్పన్, - నీ సాటి లేరు కరుణించెడివారలుర్విన్.
        భాసింపఁ జేయుమయ భక్తులనంశుమంతా! - నీ సద్గుణంబు ప్రగణించెద సూర్యదేవా! 

104. కర్తవ్యమున్ దెలిపి గౌరవ వర్తనానన్, - గుర్తించి మెల్గునటు కోరుచు చేయుమా. మో
        హార్తిన్ దొలంగగ మహాత్మ యొనర్పుమీవే. - ఆర్తాళిఁ గాచెడినహర్పతి సూర్యదేవా!

105. కాంచన్ వసంత తిలకంబుల వెల్గుదీవే. - మంచిన్ మదిన్ గొలిపి మమ్ముల నిల్పుదీవే.

         ఎంచన్ శుభాళి మది నెప్పుడు కొల్పుదీవే. - సంచారివై జగతి సాఁకెడి సూర్యదేవా!

106. చింతాన్వయుండనయ. శ్రీకర! రామకృష్ణన్. - భ్రాంతిన్ రచించితిది పాఠకపాళి కోరన్.
        సాంతంబు దీనిని భృశంబు పఠించువారిన్ - స్వాంతంబునన్ గనుమ చల్లగ, సూర్యదేవా!

107. జ్ఞానాగ్ని దగ్ధ నిజ కర్ములఁ జేయు మమ్మున్, - ప్రాణప్రదంబయిన భక్తిని కొల్పు మాలోన్.

       నీ నామ సంస్మరణనే విడనీక, నీవే - ప్రాణంబుగా నిలుము రక్షక సూయదేవా!

108. మాంగళ్య నామ  కొనుమా  జయ మంగళంబుల్. - మాంగళ్య రూప! శుభ మార్గ చరా! శుభంబుల్.

       మాంగళ్య తేజ! గుణ మాన్యుఁడ! మంగళంబుల్ - మాంగళ్య మూర్తివయ మంగళ సూర్య దేవా!             

       స్వస్తి.

       తేదీ. 22 - 8 - 2018.

శ్రీ కల్వపూడి వేంకట వీర రాఘవాచార్య సద్గురూత్తముల శిష్యుండును,

శుక్లయజుశ్శాఖీయ కౌశికస గోత్ర చింతావరాన్వయ

వేంకట రత్నమ్, సన్యాసిరామారావు పుణ్యదంపతుల పుత్రుండును,

రామాన్వయ కంద సీతాన్వయ గీత గర్భ

హనుమదన్వయ సుందరోత్పల నక్షత్రమాలాద్యనేక గ్రంథ రచయతయునయిన

రామకృష్ణారావుచే రచింపంబడిన

శ్రీవసంతతిలక సూర్యదేవ శతకము సంపూర్ణము. 

                           జైహింద్.