గణనీయంబగు భాషలందు తెలుగున్ గాంచంగ మేల్మేలు.. తాన్ విన సొంపై , ప్రకటించు భావ సరళిన్ దృప్తిన్, విశేషించి పల్ ఘన కావ్యామృత సంవిధాన మహిమల్ గాంచంగ నాంధ్రామృతం బను యీ బ్లాగును గొల్పి యుంటి. కనుడీ ! ఆంధ్రామృతం బందుడీ ! .

30, జూన్ 2012, శనివారం

చాతుర్మాస్య వ్రతము. రచన శ్రీ గోడా కన్నయ్య.

4 comments

జైశ్రీరామ్.
జ్ఞాన సంపన్నులారా! నేటి నుండి భక్తులకు చాతుర్మాస దీక్ష ప్రారంభమౌతోంది. ఈ సందర్భంగా శ్రీ గోడా కన్నయ్య గారి వ్యాసం తిలకించండి.
చాతుర్మాస్య వ్రతము హరి భక్తీ విలాసము భవిష్య పురాణములలో చెప్పబడినది.  ఈ వ్రత ముఖ్య ఉద్దేశ్యము ప్రాణి కోటికి జీవ కోటికి అహింసయే. యీ వ్రతము ఆషాడ సుద్ద  ఏకాదశి నుండి కార్తీక శుద్ద ఏకాదశి  వరకు అనుష్టించ వలెను. ఈ సమయములో ఆహార నియమములు చాల ముఖ్యమైనది. ఒక్కొక్క మాసము ఒక్కొక్క ఆహార వర్జమును పాటించడము ఒక వ్రతముగా అనుష్టించ వలెను.  మొదటి మాసము శాక వ్రతము  అంటే అన్ని కూరలను వర్జించటం శ్రీధరుని అనుగ్రహమునకు. రెండవ మాసము దధి వ్రతము పెరుగు తదితర సంభితిత వస్తువుల వర్జము హృషీకేస ప్రీతికోరకు.మూడవ మాసము క్షీర వ్రతము పాలు తదితర సంబంధిత వస్తువుల వర్జము పద్మనాభ ప్రీతి కొరకు. నాల్గవ మాసమందు ద్వివిద బహుబీజ గింజల వర్జము దామోదర ప్రీతి కొరకు. దీనితో కూడా ముఖ్యమైనది నేలపై పరుండడం. ఈ నాలుగు మాసములు విష్ణు పురాణము భగవద్ గీత, రామాయణం మహాభారతము భాగవత పురాణము వంటి గ్రంథ పారాయణము చేయడము సదా భగవంతుని స్మరణ తో  గడపడం చాల ముక్యమైనది.
చాతుర్మాస్య వ్రతము ఒక్క సన్యాస ఆశ్రమ వాసులకే కాదు గృహస్తులు కూడా పాటించ వలసినదే. ఈ సమయమున మహా విష్ణు యోగ నిద్రలో ఉండటము వాళ్ళ శుభా కార్యములు అంటే వివాహము, ఉపనయనము, నూతన గృహప్రవేశము, దేవాలయ ప్రతిష్ట లాంటివి చేయ కూడదు. కార్తీక శుద  ఏకాదశి అనంతరమే చేయవలెను. 
చాతుర్మాస్య వ్రతము గృహస్తులకు ఉపాకర్మ వ్రతము వలెనే సన్యాస ఆశ్రమంలో  వ్యాస పూజ చేసి మరియు తనకు ఆత్మ గ్యానము కలిగించిన గురువులకు కూడా పూజ చేసి వ్రత ఆరంభము చేసెదరు. సన్యాసికి ముఖ్యమైనది జీవ హింస చేయకుండా ఉండడము సర్వ ప్రాణి కోటి యందు ఒకే మాదిరి సంచరిస్తూ భేద అబెధములు ద్వేష ద్వేషములు లేకుండా ఎల్లప్పుడు సదా నారాయణ స్మరణతోనే గడపవలసి యుంటుంది. అందుకే సన్యాసి ఒకే చోటిలో మకాం పెట్టుకోకుండా సదా సంచారములోనే ఉండవలెను. లేకుంటే లౌకికమైన వ్యవాహరములలో సంబడితుడు కావలసి వుంటుంది. సన్యాసి ఎప్పుడు వండుకోకూడదు గృహస్తు వద్ద భిక్షతోనే జీవించాలి. దీని ఉద్దేశము వంట చేసేటప్పుడు ఎన్నో సుక్ష్మ క్రిముల సంహరణము చేయకుండా  ఉండటమే. అయితే సన్యాసులకు ఈ చాతుర్మాస్య వ్రత కాలమందు ఒకే చోటిలో ఉండుటకు శాస్త్రము ధర్మమూ నిర్దేసించి చెప్పింది కారణము జీవ హింస చేయకూడదని.  వర్షా కాలములో ఎన్నో పురుగులు సుక్ష్మ జీవులు బయట  ఆహారము కొరకై సంచరిస్తుంటుంది మనము  నడిచే టప్పుడు మన పాదములకింద నలిగి పోయే అవకాశములు ఎక్కువ కాబట్టి సన్యాసులకు ప్రయాణము వర్జించ బడెను.
ఈ చాతుర్మాస్య వ్రత విధానము ఒక సనాతన ధర్మ వాసులకే కాదు, బౌద్ధులు జైనులు కూడా దీనిని పాటిస్తారు. నారద మహర్షి తన పూర్వ జన్మలో తన తల్లితోకుడా చాతుర్మాస్య కాలములో సన్యాసులకు సహాయము చేస్తూ వారిచ్చిన గింజలను వాటిని తినడం వారితో కూడా భాగవత కదా శ్రావణము చేయడము వల్లనే తనకు జ్యానము కలిగిందని భాగవతం లో చెప్పి ఉన్నది.
గృహస్తులు ఈ చాతుర్మాస్య వ్రతము అనుష్టించేతప్పుడు కుమ్భములో వ్యాసాది మూర్తులను ప్రతిష్టించడం పరిపాటి కాని సన్యాసులకు నిమ్మ పండ్లయండు ఆవాహన చేసి పూజించ వలెను
వ్యాస పూజ యందు ఒక వ్యాస మహర్షినే కాక ఆరు వర్గములుగా ఆవాహన చేయడము పరిపాటి.
మొదటి వర్గమునందు శ్రీకృష్ణ, వాసుదేవ, ప్రద్యుమ్న, అనిరుద్హ, సంకర్షనాదులు కృష్ణ పంచకముగా ఆవాహనము చేయవలెను.
రెండవ వర్గమందు వ్యాస, పైల, వైసంపాయన, జైమిని, సుమంతులు వ్యాస పంచకముగా ఆవాహనము చేయవలెను.
మూడవ వర్గమందు శంకరులు, పద్మ పాదులు, సురేస్వరులు, హస్తామలకులు, తోటకులు, భాగవత పంచకముగా ఆవాహనము చేయవలెను.
నాల్గవ వర్గమందు సనక, సనందన, సనత్కుమార, సనాతన, సనత్సుజాతాదులను సనక పంచకముగా ఆవాహనము చేయవలెను. 
ఐదవ వర్గమందు ద్రవిడాచార్య  గౌడపాదచార్య, గోవింద భాగవత్పాదాచార్య, సంక్షేపాచార్య, వివరానచార్యులను ద్రావిడ పంచకముగా ఆవాహనము చేయవలెను.
ఆరవ వర్గమందు, గురు, పరమ గురు, పరమేష్టి గురు, పరాపర గురువులను గురు పంచకముగా ఆవాహనము చేయవలెను.
వీరితో కూడా శుక, నారద, దుర్గ, గణపతి , క్షేత్రపాలక, సరస్వతి , ఇంద్ర, అగ్ని, యమ, నిర్రుతి, వరుణ, వాయు, కుబేర, ఈశాన, బ్రమ్హ, అనంతులను ఆవాహన చేయవలెను.
సుద్ధ చైతన్యమును సాలిగ్రామమందు ఆవాహన చేసి పూజించ వలెను.
సన్యాసుల కూటమి యందు  వయోపరిమితితో పెద్దగా గణింప బడరు.  ఆ సన్యాసి ఎన్ని చాతుర్మాస్య పూజలు చేస్తే అంత ప్రముఖుడు అంటే ముఖ్యత్వము కలుగును.
మనము దక్షినమునండు వ్య్యాస పౌర్ణమిగా అనుష్టిస్తే ఉత్తరమునందు గురు పౌర్ణమిగా పుజిస్తారు. స్మార్తులు చాతుర్మాస్యము వ్యాస పూజతో ఆరంభించి విశ్వరూప యాత్రతో ముగిస్తారు.
చూచారుకదండీ! మంచి విషయాలను తెలిపిన కన్నయ్య గారికి ధన్యవాదములు.
జైహింద్!

శ్రీ కొమ్మూరి వేంకటేశ్వర రావు గారికి పదవీ విరమణ సందర్భంగా సన్మాన కుసుమాంజలి.

1 comments

శ్రీరస్తు                                         శుభమస్తు                           అవిఘ్నమస్తు.
శ్రీ కొమ్మూరి వేంకటేశ్వర రావు
(సూపరింటెండెంట్, మండల పరిషద్ కార్యాలయము, ప్రత్తి పాడు)  గారి  
పదవీ విరమణ సందర్భముగా తేదీ. 30 - 6 - 2012. న  బంధు మిత్రులు సమర్పించిన 
సన్మాన కుసుమాంజలి.
రచన:- చింతా రామ కృష్ణా రావు.

ఉ:- శ్రీ రమణీ మనోజ్ఞ హరి  చిద్విలసమ్ముగ వేంకటేశుఁడై
కోరినవెల్ల తీర్పగను కొండల రాయఁడుగా జనించె నీ
వీరుఁడు నేటి నుండి పదవిన్ విరమించెడు వేంకటేశ్వరున్ 
కోరిన కోర్కె తీర్చి, కడు కూర్మిని రక్షణ చేయు గావుతన్. 1.

సీ:- శ్రీ యుత కొమ్మూరి శ్రీ నరసింహరావ్ - వేంకట రమణమ్మ ప్రీతి నంద
రెండవ పుత్రుఁడై ప్రేమ స్వరూపుఁడై - వేంకటేశ్వర రావు వెలసె నింట.
వేంకట రత్నము ప్రియతమ భార్యగా - జీవన యానంబు చేయుచుండ
శైలజ పుత్రిగా, సద్గుణ రవి కుమార్ - శ్రీకాంతు పుత్రులై చెలగినారు.
గీ:- ఫణి కుమారుఁడల్లుఁడు కాగ, భాగ్య రాశి
కనక శేష హవీషయు వినుత శాంతి 
యింటి కోడళ్ళుగా వచ్చె నీశ్వరేచ్ఛ
నరయ సంతోషు దౌహిత్రుఁడై రహించె. 2.

సీ:- అడ్డ తీగల చేరి అచట రెండేళ్ళును - నాలుగేండ్లట కాకినాడ లోను.
ఓ పదినెల్లు పిఠాపుర గ్రామాన - కాకినాడైదేండ్లు ప్రాకటముగ
రామచంద్ర పురాన రాణించె నైదేండ్లు - తినిలోన వర్షంబు ఘనతఁ గాంచె.
కోటనందూరులో కొలువయ్యె నెల లెమ్ది. - తునిలోన వర్షంబు వినుతిఁ జేసె.
చల్లని మారేఁడుమిల్లిలో నెల చేసె. - కత్తిపూడైదేళ్ళు ఘనతఁ జేసె.
సఖినేటిపల్లిలో చక్కగా ఆరేళ్ళు. - రెండేళ్ళు శంఖ పురిన్ రహించె.
బిక్కవోలునఁ జేసె చక్కగా నెలలెమ్ది. - సూపరిండెంటుగా ప్రాపుఁ గొల్పె.
గీ:- మండ పేట నాల్గేళ్ళటుండె పేర్మి,
గండిపల్లిని వర్షంబు ఘనతఁ గాంచె.
ప్రత్తిపాడున మూడేళ్ళు ప్రతిభ చూపి,
విశ్రమించెడు నేడు సద్వినుత ఘనుఁడు. 3.

కందద్వయ గీత గర్భ చంపక మాల:-
ఘన సుగుణాకరా! వినుతిఁ గాంచగ నైపుణి వెల్లువెత్తి, స
జ్జన వినుతాస్పదా! ఘన యశంబును కొల్పెడి కాంతివీవు. భూ
జన సుగణా!  సదా కొలువ జాలగ కల్గిన కూర్మి నీవురా! 
జన సునుతాద్భుతా!  శుభము సగుణమొప్పెడు శోభఁ గొల్పదే! 4.

చంపక గర్భస్థ ఒకటవ కందము:-
సుగుణాకరా! వినుతిఁ గాం
చగ నైపుణి వెల్లువెత్తి, సజ్జన వినుతా
సుగణా!  సదా కొలువ జా
లగ కల్గిన కూర్మి నీవురా! జన సునుతా!

చంపక గర్భస్థ రెండవ కందము:-
సుగణా!  సదా కొలువ జా
లగ కల్గిన కూర్మి నీవురా! జన సునుతా
సుగుణాకరా! వినుతిఁ గాం
చగ నైపుణి వెల్లువెత్తి, సజ్జన వినుతా!

చంపక గర్భస్థ మూడవ కందము:-
వినుతాస్పదా! ఘన యశం
బును కొల్పెడి కాంతివీవు. భూజన సుగణా!
సునుతాద్భుతా!  శుభము సద్
గుణమొప్పెడు శోభఁ గొల్పదే!ఘన సుగుణా!

చంపక గర్భస్థ నాల్గవ కందము:-
సునుతాద్భుతా!  శుభము సద్
గుణమొప్పెడు శోభఁ గొల్పదే!ఘన సుగుణా
వినుతాస్పదా! ఘన యశం
బును కొల్పెడి కాంతివీవు. భూజన సుగణా!

చంపక గర్భస్థ తేట గీతి:-
వినుతిఁ గాంచగ నైపుణి వెల్లువెత్తి, 
ఘన యశంబును కొల్పెడి కాంతివీవు.
కొలువ జాలగ కల్గిన కూర్మి నీవు! 
శుభము సగుణమొప్పెడు శోభఁ గొల్ప!

ఉ:- మంగళమీ మహాత్మునికి, మంగళమౌత కుటుంబమంతకున్.
మంగళమౌత మిత్రులకు, మంగళమౌ తమ బంధుకోటికిన్.
మంగళమౌత లోకులకు, మంగళమౌ నుత భారతాంబకున్.
మంగళమౌత శ్రీపతికి మంగళమౌత సమస్త సృష్టికిన్. 5.
      
   మంగళం                            మహత్                         శ్రీశ్రీశ్రీశ్రీశ్రీ

శ్రీ నిడమర్తి మధుసూదనరావు గారి ఉద్యోగ విరమణ సందర్భంగా సమర్పించిన సన్మాన మందార మాల.

1 comments

శ్రీరస్తు                                  శుభమస్తు                       అవిఘ్నమస్తు.
శ్రీ నిడమర్తి మధుసూదనరావు
ఈనాడు వార్తా పత్రిక మార్కెటింగ్ విభాగము మేనేజర్  గారి పదవీ విరమణ సందర్భముగా తే.30 - 6 - 2012. హైదరాబాదులో బంధు  మిత్ర  సహోద్యోగ వర్గము సమర్పించిన
సన్మాన మరంద మందార మాల
రచన:- చింతా రామ కృష్ణా రావు

:- శ్రీ సుఖదాయి. జ్ఞాన సుధ చిద్విభవంబుగ నిచ్చు సాయి, సం 
తోష శుభాస్పదుండగు బుధుండు విరామము పొందు వేళలో
మా సహ వర్తి పూజ్య నిడమర్తి సుధీ మధు సూదనాఖ్యునిన్ 
ధ్యాసను గాచుతన్. గుణవదాన్యుని తోడఁగ నుండి బ్రోచుతన్. 1.

సీ:- జనని కనక దుర్గ జనకుండు సర్వేశ్వ - రాఖులు పొంగఁగ నచట పుట్టి,
కొమ్మర గ్రామాన కొనియాడగ పెరిగి, - వినుత తాడేపల్లి విద్య గరచి,
రేవతిన్ బెండ్లాడి శ్రీవత్సలుండట్లు - నొప్పి సద్బంధుల మెప్పు పొంది,
కనక హవీషయు కల్యాణ సాత్విక్కు - లపురూప సంతుగ నమర పొంగి,
గీ. రవి కుమారుడల్లుండయి రహిని పెంచ
పేర్మి నిడమర్తి వంశ సంప్రీతముగను
మసలు మధుసూదనాఖ్యునిన్ మహిత వరుని 
మన్ననము సేయ తగుదురా మహిని జనులు? 2 .

:- చదువున్ శ్రద్ధగ పూర్తి చేసి కృషితో సాధించి బీకాము (B.Com) సం 
పదలన్ బొందగ నాంధ్ర బేంకు పనియున్, ప్రఖ్యాత మౌ కంపెనీ
పదవిన్ జేకొని, నిర్వహించి, పిదపన్ ప్రఖ్యాత ఈనాడు లో 
పదవిన్పొంది రహించి నేటి దనుకన్ ప్రఖ్యాతి నార్జించిరే! 3.

ద్వివిధ కంద ద్వయ - తేటగీతి - గర్భ చంపక మాల:-
ప్రియ మధు సూదనా! సుగుణ రీతి దయం గను సుస్వభావ. ధీ 
నయ హృదయార్ణవా! మహిత నామ ధరా! ధర మాన్య జీవమా!
జయ మధుపాక్షరా! జయము, సర్వ ధనంబులు చాల నిచ్చురా
దయ హృది తోడ శ్రీ హరి ముదంబు దయన్ వినయంబుఁ గొల్పు మున్. 4.

చంపక గర్భస్థ ద్వివిధ కందము1a:- 
మధు సూదనా! సుగుణ రీ 
తి దయం గను సుస్వభావ. ధీ, నయ హృదయా!
మధుపాక్షరా! జయము, స 
ర్వ ధనంబులు చాల నిచ్చురా! దయ హృదితో!

చంపక గర్భస్థ ద్వివిధ కందము1b:- 
మధుపాక్షరా! జయము, స 
ర్వ ధనంబులు చాల నిచ్చురాదయ హృదితో!
మధు సూదనా! సుగుణ రీ 
తి దయం గను సుస్వభావ. ధీనయ హృదయా!

చంపక గర్భస్థ ద్వివిధ కందము2a:- 
హృదయార్ణవా! మహిత నా 
ధరా! ధర మాన్య జీవమాజయ మధుపా!
హృది తోడ శ్రీ హరి ముదం 
బు దయన్ వినయంబుఁ గొల్పు మున్. ప్రియ మధు సూ!

చంపక గర్భస్థ ద్వివిధ కందము2b:- 
హృది తోడ శ్రీ హరి ముదం 
బు దయన్ వినయంబుఁ గొల్పు మున్. ప్రియ మధు సూ!
హృదయార్ణవా! మహిత నా 
ధరా! ధర మాన్య జీవమా! జయ మధుపా!

చంపక గర్భస్థ తేటగీతి:- 
సుగుణ రీతి దయం గను సుస్వభావ
మహిత నామ ధరా! ధర మాన్య భావ!
జయము, సర్వ ధనంబులు చాల నిచ్చు 
హరిముదంబు దయన్ వినయంబుఁ గొల్పు!

:- మంగళ భావ పూర్ణుఁడ! సుమంగళ భాగ్య పథానువర్తివై 
మంగళ హేతువైతివి సమంచిత రీతి సమాశ్రితాళికిన్.
మంగళ సత్స్వరూపుఁడగు మాన్య రమా హృదయేశ్వరుండు సన్ 
మంగళముల్ నిరంతరము మన్ననతోఁ గలిగించు మీకికన్. 5.

మంగళం                        మహత్                          శ్రీశ్రీశ్రీశ్రీశ్రీ


పదవీ విరమన చేయుచున్న శ్రీ బులుసు వేంకటేశ్వర్లు గారికి అభినందనలు.

4 comments

శీరస్తు                       శుభమస్తు                అవిఘ్నమస్తు
శ్రీ బులుసు వేంకటేశ్వర్లు 
ప్రథానోపాధ్యాయ పదవీ విరమణ చేయుచున్న సందర్భముగా 
 తేదీ. 30 – 6 - 2012 న సమర్పించిన
న వ ర త్న మా లి క 
రచన:- చింతా రామ కృష్ణా రావు.

:- శ్రీ రమణీయమౌ బులుసు చిన్మయ వంశజ వేంకటేశ్వరుల్ 
ధీర కవీశ్వరుల్. పదవి తీరగ నేడిక విశ్రమించు. బో
ధా రమణీయ సత్కవి వతంసుని దర్పిల వృద్ధిఁ గొల్పఁగా
శ్రీ రమణీ సమేతుఁడగు శ్రీహరి నిత్యము వెంట నుండెడున్. 1

సీ:- బులుసు వంశజ కృష్ణ మూర్తియు సుబ్బల - క్ష్మియు నేమి పుణ్యంబు చేసి కొనిరొ
కవివతంసుఁడు కల్గె కన్న బిడ్డగనింట. - వేంకటేశ్వర్లుగా విశ్వ మలమె.
భువనేశ్వరిన్ బట్టి పుడమిని వెలుగుచు. - శివ చరణ్ సత్పుత్రు నవనిఁ బడసె.
గాయత్రి కోడలై గౌరవంబును పెంచె. - పౌత్రుని, పౌత్రినిఁ బడసి వెలిసె.
గీ:- విశ్వ విఖ్యాత పాండితి వెల్లువగుచు 
కవితగా పొంగమువ్వయై కమ్మనైన
సవ్వడులు పండితుల మది చక్క నిలిచె
వేంకటేశ్వర్లుపండుగవెలుగులీనె 2.

సీ :- ఉంకించి ఉద్యోగ మొప్పుగా చేయనా లంకెల పాలెంబు లక్ష్యమొప్ప
చేరి ఏడేండ్లటన్ చేవను చూపించి, - పదవినున్నతిఁ బొంది ప్రబల మీరు
నర్సింగపల్లిలో నయమొప్పగా చేరి - మూడేండ్లు ఘన కీర్తి మూట కట్టి,
చిట్టివలస చేరి శ్రీ జ్ఞాన దీప్తులన్ - వెలయఁ జేసి కీర్తి వెలయఁ జేసి,
గీ:- చేరి రానందపురమును శ్రీకరముగ 
చేసిరి పదేండ్లచట . గొప్ప చేవఁ జూప
తాటి తూరున హెచ్చెమ్ము దైవమనగ 
చేరి, చేసిరి. మీ సాటి లేరు నిజము. 3

:- కవి సామ్రాట్ ఘన విశ్వనాథు రచనల్ కంఠస్థమై యొప్పునాన్ 
సవిమర్శంబుగ కల్ప వృక్ష సుగతుల్ సర్వంబునుం జెప్పు మీ
శ్రవణానంద సుగాత్ర మాధురి వినన్ సామాన్యులుం బండితుల్ 
శ్రవణానందము కాగ మిమ్ముఁ బొగడున్. సత్పాండితీ శోభితా! 4.

:- ఘన సత్ కావ్యముఁ బోలు మువ్వ రచనం గన్పించు సత్ కల్పనా 
ప్రణవోద్భాసిత కావ్య శక్తి. విలసద్బ్రహ్మంబునే జూపు. ని
ర్గుణమట్లే సగుణంబు వ్యక్త పరచున్. క్షోణిన్ బ్రభా పూర్ణమై 
ఘన సత్కావ్యతఁ గొన్న మువ్వకు నమస్కారమ్ము గావించెదన్. 5.

:- ప్రచురణమైన సత్కథలు పండుగఁగా కని యందు రంద రీ 
రచయిత యెంత లౌకికుఁడొ ! వ్రాసినదెల్లయు సత్యసాక్ష్యమై
సచివుల యుల్లముల్ కదిపె.. సంస్కరణంబులఁ జేయఁ జేసె. స 
ద్వచనమె సత్కథా గతిని వర్ధిలఁ వ్రాసిరటంచు మిత్రమా ! 6.

:- శ్రీ కర సద్విశుద్ధ వర సిద్ధి ప్రలబ్ధ ప్రబుద్ధ జ్ఞాన ర 
త్నాకర ! కల్ప వృక్ష వసనా ! మహి మాన్విత వాగ్విభావ ! సత్
ప్రాకటమైన శ్రీ బులుసు భవ్య కులాంబుధి సోమ ! వేంకటే 
శా ! కమనీయ కావ్య విలసత్కవి ! శోభిలు వాఙ్నిధానవై ! 7.

.చంపక –౨..మధ్యాక్కర .నర్కుట - కోకిలక –౫.మణి భూషణ.ద్రుతవిలంబిత   .  . ౧౦  ద్వివిధ కంద ద్వయ –  ౧౧. .గీత –  ౧౨ చతురంగ గతి బంధ ఆటవెలది ౧౩. .చతురంగ గతి బంధ కంద గర్భ
సీసము.:- భువి గణ మూలమౌ బులుసు ప్రోద్గుణ మూల - భ్రూధరార్యకున్ ఘన సుకవికి
కవి గణ కాల సంకల, కమ్మని కల్మి - కి! ఖ్యా ధరార్యకున్ కీర్త్య మతికి,
కవి జన కాలువల్ కలయ గాంచు నగోన్న - తఖ్యాతివాని శోధన సుమతికి,
భవితను భా లసద్ వలజ పైనను వర్ధి - ప్రాక్ , వేల్పనన్ దండమిడుదు.
గీ:- కవన విజయ నుఁ ! కళ వలె కవు 
కవిత. సుగుణ, యల, నుడులు!
కవి నెదఁ ను సుకవి కఱుకని వలువల  
నిగనిగ లుబుకు నిధి నిడి నిలుపును ధర. 8.

. :- 
భువి గణ మూలమౌ బులుసు ప్రోద్గుణ మూలక భ్రూధరార్యకున్ 
కవి గణ కాల సంకల, కమ్మని కల్మికి! ఖ్యా ధరాఢ్యమౌ ,
కవి జన కాలువల్ కలయ గాంచు నగోన్నతఖ్యాతివాని శో 
భవితను భా లసద్ వలజ పైనను వర్ధిత ప్రాక్ , వేల్పనన్

. మధ్యాక్కర:- 
భువి గణ మూలమౌ బులుసు ప్రోద్గుణ మూలక భ్రూధ 
కవి గణ కాల సంకల, కమ్మని కల్మికి! ఖ్యా .
కవి జన కాలువల్ కలయ గాంచు నగోన్నతఖ్యాతి
భవితను భా లసద్ వలజ పైనను వర్ధిత ప్రాక్ .

.. నర్కుటము:- 
భువి గణ మూలమౌ బులుసు ప్రోద్గుణ మూలక భ్రూ 
కవి గణ కాల సంకల, కమ్మని కల్మికి! ఖ్యా ,
కవి జన కాలువల్ కలయ గాంచు నగోన్నతఖ్యా .
భవితను భా లసద్ వలజ పైనను వర్ధిత ప్రాక్

. కోకిలకము:- 
భువి గణ మూలమౌ బులుసు ప్రోద్గుణ మూలక భ్రూ
కవి గణ కాల సంకల, కమ్మని కల్మికి ఖ్యా!
కవి జన కాలువల్ కలయ గాంచు నగోన్నతఖ్యా
భవితను భా లసద్ వలజ పైనను వర్ధిత ప్రాక్.

. మణి భూషణము:-
మూలమౌ బులుసు ప్రోద్గుణ మూలక భ్రూధరా 
కాల సంకల, కమ్మని కల్మికి! ఖ్యా ధరా
కాలువల్ కలయ గాంచు నగోన్నతఖ్యాతివా 
భా లసద్ వలజ పైనను వర్ధిత ప్రాక్ జవే

. ద్రుతవిలంబితము:- 
బులుసు ప్రోద్గుణ మూలక భ్రూధరా
కల, కమ్మని కల్మికి! ఖ్యా ధరా ,
కలయ గాంచు నగోన్నతఖ్యాతివా
వలజ పైనను వర్ధిత ప్రాక్ జవే!

ద్వివిధ కంద ద్వయము:-
౭.గణ మూలమౌ బులుసు ప్రో 
ద్గుణ మూలక భ్రూధరార్యకున్ కవి గణ కా
జన కాలువల్ కలయ గాం 
చు నగోన్నతఖ్యాతివాని శోభ వితను భా!

.జన కాలువల్ కలయ గాం 
చు నగోన్నతఖ్యాతివాని శోభ వితను భా!
గణ మూలమౌ బులుసు ప్రో 
ద్గుణ మూలక భ్రూధరార్యకున్ కవి గణ కా

.గణ కాల సంకల,  
మ్మని కల్మికి! ఖ్యా ధరాఢ్యమౌ కవి జన కా
తను భా లసద్ వలజ పై 
నను వర్ధిత ప్రాక్ , వేల్పనన్ భువి గణమూ!

౧౦. తను భా లసద్ వలజ పై 
నను వర్ధిత ప్రాక్ , వేల్పనన్ భువి గణమూ,
గణ కాల సంకల,  
మ్మని కల్మికి! ఖ్యా ధరాఢ్యమౌ కవి జనకా!

౧౧. గీ:- బులుసు ప్రోద్గుణ మూలక భ్రూధరార్య
కల, కమ్మని కల్మికి! ఖ్యా ధరాఢ్య ,
కలయ గాంచు నగోన్నతఖ్యాతివాని
వలజ పైనను వర్ధిత ప్రాక్ , వేల్ప !

౧౨. చదరంగబంధ .వె:- ( కలతల - నెఱుఁగని - బులుసును - కనవలె.)
కవన విజయ నుఁ ! కళ వలె కవు 
కవిత. సుగుణ, యల, ను!
కవి నెదఁ ను సుకవి కఱుకని వలువల 
నిగనిగ లుబుకు నిధి నిడి నిలుపును .


           వి        నుఁ
      ళ            లె    
వు         వి     .  సు   గు
   త              ను
క   వి    నె  దఁ      ను సు   
వి     ఱు       ని     లు    
   ని      ని      లు  బు   కు
ని   ధి    ని   డి   ని  లు  పు   ను

౧౩..చతురంగ బంధ కం:- కలతల - నెఱుఁగని - బులుసును - కనవలె.)
కవన విజయ నుఁ ! కళ  
వలె కవు కవిత. సుగుణ, యల, న్!
కవి నెదఁ ను సుకవి కఱు 
కని వలువల నిగ నిగ లుబుకు నిధి నిడి నిలుపున్.

           వి        నుఁ
!      ళ            లె    
వు         వి     .  సు   గు
   త      ,          న్
క   వి    నె  దఁ      ను సు  
వి     ఱు       ని     లు    
   ని      ని      లు  బు   కు
ని   ధి    ని   డి   ని  లు  పు    న్

:- మంగళమీ మహా కవికి, మంగళమౌత కుటుంబమంతకున్
మంగళమౌత మిత్రులకు, మంగళమౌత కవీశ్వరాళికిన్.
మంగళమౌత లోకులకు మంగళమౌ నుత భారతాంబకున్
మంగళమౌత శ్రీపతికి, మంగళమౌత సమస్త సృష్టికిన్. 9.

మంగళమ్                                మహత్                              శ్రీశ్రీశ్రీశ్రీశ్రీ