మహానాగబంధము షడర చక్రబంధ చిత్రాల లేఖనము, వ్యాఖ్య: శ్రీ వైద్యంవేంకటేశ్వరాచార్యులు,

 జైశ్రీరామ్.

మహానాగబంధము షడర చక్రబంధ చిత్రాల లేఖనము,  వ్యాఖ్య చేసిన శ్రీ వైద్యంవేంకటేశ్వరాచార్యులు వారిజి ధన్యవాదపూర్వక ప్రణామములతో

మహానాగబంధము

శ్రీ ప్రబంధరాజ

 వేంకటేశ్వర విజయవిలాసము

  కర్త గణపవరపు వేంకటకవి

                     ...........

  షడర చక్రబంధ శార్దూలవిక్రీడితవృత్తము.

సత్యాకల్పక ప్రస్ఫుటా శరభిదాచారా విశంక క్రమా

మత్యావిష్కృత బంధురాదరణ భూమాజన్తు కూటాశ్రితా

దిత్యావేంధన ధర్మసారతరమూర్తీముత్కరాద్రిక్షమా

మాత్యుల్లాసపదా మహావిదితధామా సాధుతారక్షమా-861

అర్థం:-

సత్యాకల్పక=సత్యభామపాలిటి కల్పవృక్షమా!(సత్యకు పారి

               జాతకల్పవృక్షాన్ని తెచ్చిఇచ్చిన కల్పవృక్షం),

శరభిదాచార=బాణాలతో భేదిల్లజేయడం అనే విద్యలో,

విశంకక్రమా=నిశ్శంకం,నిరాటంకంఅయిన పరాక్రమం/విజృం

               భణం కలిగినవాడా!,

మతి+ఆవిష్కృత=అంతరంగం(మది)లోఆవిష్కృతం అయిన

                                                         వాడా!,

బంధురాదరణభూమా=అపారంగా ఆదరించేబుద్ధి కలవాడా!,

జంతుకూట+ఆశ్రిత=ప్రాణి(పశు)సమూహంచేత ఆశ్రయించ

                                                   బడినవాడా!,

దిత్యావేంధన=దితి కుమారులయిన రాక్షసదుర్మార్గులను

                                      అగ్నిలా దహించేవాడా!,

ధర్మ సార రత మూర్తీ=వేదధర్మంపట్లగాఢాభినివేశంకలవాడా

                                              (ధర్మస్వరూపా!),

ముత్+కర=ఆనందదాయకమూ,

అద్రి=పర్వతంలా నిశ్చలమూఐన,క్షమా=తాలిమికలవాడా!,

మా=లక్ష్మీదేవికి, అత్యుల్లాస=బాగా ఉల్లాసం కలిగించేవాడా,

మహావిదిత=బాగ గొప్పగా ప్రసిద్ధికెక్కినవాడా!,

ధామా=నివాసం/కాంతికలవాడా!(శ్రీహరిధామంగాతిరుమల

                                                    సుప్రసిద్ధం),

సాధుతారక్షమా=సజ్జనులను తరింపచేయడంలో సమర్థుడా!

భావం:-

సత్యభామపాలిటికల్పవృక్షమా!బాణవిద్యలో ఆరితేరినవాడా!

తలచేవారి మదిలో మెదిలేవాడా!అపారదయామయా!ప్రాణు

లచేత ఆశ్రయించబడినవాడా!దుష్టంలయిన రాక్షసులను దహించేవాడా!ధర్మస్వరూపా!ఆనంద దాయకా! కొండన్నా! సిరికి ఉల్లాసం కలిగించేవాడా!సంప్రసిద్ధమైన తిరుమలవాసా!

సజ్జన సంరక్షకా!🙏

విశేషాలు:- నరశార్దూలస్మరణశార్దూలవృత్తంలోచేయడం సముచితం.చక్రధారిస్తుతి షడరచక్రబంధంలోచేయడం బాగు.

ఈ బంధచిత్రంలో వెలుపలనుంచి మూడవవలయంలో- కవి వేంకటాద్రి అనీ,  ఆరవవలయంలో ప్రబంధరాజము

అనీ  కవిపేరూ కావ్యంపేరూ ఉంది.

ఈ పద్యానికి ఇదివరలో అర్థతాత్పర్యాలు లేవు. వేదంవారి

సంపాదకత్వ1977ప్రతిలో పద్యం మొదటిపాదంలో

ప్రస్ఫుట బదులు 'పస్పుట' అని అచ్చుతప్పు.బంధచిత్రంలో

ఆరవ వలయంలో కావ్యంపేరులోని మొదటి అక్షరం ప

అని ముద్రితం కావడం సంపాదకుల నిర్లక్ష్యానికి పతాక.

మిగతా చోట్ల అచ్చుతప్పులు కొల్లలు.కనీసం కావ్యంపేరైనా

సరిగా పరిశీలించని సంపాదకత్వం.

    

  పద్యంలోని మూడవపాదం ప్రారంభంలో  దిత్యావేంధన

అనే పాఠాన్ని దిత్యౌఘేంధక వ్యాకరణ పండితులు సవ

రించినారు. అలా సవరించడంవల్ల బంధచిత్రం మూడవ

వలయంలో  కవిఘేంకటాద్రి అని ఏర్పడి కవిపేరుకు

భంగం వాటిల్లుతుంది. అది పరిశీలించక వ్యాకరణపండితులు

రసజ్ఞతను వదలి వస్త్రమూల్య విచారణ చేసినారని తెలుపడా నికి బాధగా ఉంది.

     పద్యంలోని మూడవపాదంలో జంతు అనే పదం

ఉంది.ఆ పదంలోని జ అక్షరంబంధ చిత్రంలో కావ్య నామాన్నిసూచించే ఆరవవలయంలోని  ప్రబంధరాజము లో జ . కనుక జంతు పదాన్ని

జన్తు అని రాయడం జరిగింది.               

జైహింద్.

Print this post