ధర్మ ఏఏవో హతో హంతి......మేలిమి బంగారం మన సంస్కృతి.

జైశ్రీరామ్.

శ్లో. ధర్మ ఏవో హతో హంతి,
ధర్మో రక్షతి రక్షిత:.
తస్మాద్ధర్మో న హంతవ్యో,
మానో ధర్మో హతోవధీత్.

తే. ధర్మమును చంప ధర్మము చంపు మనను.
ధర్మమును కాయ కాచును ధర్మమేను.
ధర్మమునుచంపుటెన్న నధర్మమగును.
నాశనముకోరకోకున్న నయత నడుము.

భావము.
ధర్మాన్ని మనం ధ్వంసం చేస్తే , అది మనల్ని ధ్వంసం చేస్తుంది. దానిని మనం రక్షిస్తే, అది మనల్ని రక్షిస్తుంది. అందు చేత ధర్మాన్ని నాశనం చేయ కూడదు. ఎవరికి వారే తమంత తాముగా నశించి పోవాలని కోరు కోరు కదా !

జైహింద్.

పాత్రాపాత్ర వివేకోస్తి ... మేలిమి బంగారం మన సంస్కృతి,

జైశ్రీరామ్.

శ్లో. పాత్రాపాత్ర వివేకోస్తి ధేనుపన్నగయోరివ
తృణాత్సంజాయతే క్షీరం క్షీరాత్సంజాయతే విషం.
గీ. పాత్రులకుఁ దానమీయంగ వలయు మనమ
పాత్రులకునీయ రాదిల. పట్టి చూడ
పసిరినొసగఁగ ధేనువు పాలనిచ్చు,
పాలు త్రాగియు విషమిడు పన్నగమిల.
భావము. మనం సహాయం చేసేటప్పుడు పాత్రత కలిగివున్న వారికే చేయాలి. అపాత్రదానం చేయకూడదు అంటారు. అలాంటి పాత్ర అపాత్ర వివేకాన్ని సుభాషితకారుడు ధేను పన్నగ యోరివ అంటాడు అంటే పాత్రత కలిగిన వాడిని ధేనువు (ఆవు) తోనూ లేనివాడిని పన్నగం (పాము) తోనూ పోలుస్తాడు. ధేనువు గ్రాసం (గడ్డి) తిని మనకు క్షీరం (పాలు) ఇస్తుంది. అదే పాము పాలు తాగి విషం కక్కుతుంది. పాత్రుడికి తృణం (చిన్న) దానం ఇచ్చినా ఆ సహాయం మరిచిపోకుండా పాల లాంటి మనస్సు తిరిగి ఇస్తాడు. అదే అపాత్రదానం పాలు (పెద్ద సహాయం) చేసినా సంతృప్తి పొందడు సరి కదా తిరిగి విషం కక్కుతాడు.

జైహింద్.

నయద్వయ,యశోవిరాజి,షణ్ణగద్వయ,మృదుపాలక,చిరమ,అతిశోభా,నుతయుతి,గర్భ"-భద్రకాద్వయ"-వృత్తములు.రచన:-వల్లభవఝల అప్పల నరసింహ మూర్తి. జుత్తాడ.

జైశ్రీరామ్.

నయద్వయ,యశోవిరాజి,షణ్ణగద్వయ,మృదుపాలక,చిరమ,అతిశోభా,నుతయుతి,గర్భ"-భద్రకాద్వయ"-వృత్తములు.రచన:-వల్లభవఝల అప్పల నరసింహ మూర్తి. జుత్తాడ.

                         
"-భద్రకా ద్వయ"-వృత్తములు.
ఉత్కృతిఛందము.న.న.న.న.న.న.న.న.గగ.గణములు.యతులు.10,19.
ప్రాసనియమము కలదు.వృ.సం.
1.
అతి యుతి నుత మతివి!హర'కురు సుర వరద!అతులిత గుణ ధామా!
మతి నతి జతి యుతివి!మరువరు గురు చరణ!మతి స్తుతి గననిమ్మా!
చతురత గతి నిడుమి!చరమ రమ మమరను!సతి సుతులతి మెచ్చన్!
కుతుకత కలి తరుము!కురు తర తర సురభి!కుతల మతుల శోభన్!
2.
హర కురు సుర వరద!అతియుతి నుత మతివి!అతులిత!గుణధామా!
మరువరు గురు చరణ!మతి నతి జతి యుతిని!మతి స్తుతి గన నిమ్మా!
చరమ రమ మమరను!చతురత గతి నిడుమి!సతి సుతు లతి మెచ్చన్!
కురు తర తర సురభి!కుతుకత కలి తరుము!కుతల మతుల శోభన్?
1.గర్భగత"-నయ ద్వయ"-వృత్తములు.
బృహతీఛందము.న.న.న.గణములు.వృ.సం.512.
ప్రాసనియమము కలదు.
1.అతి యుతి నుత మతివి!           2.హర కురు సుర వరద!
   మతి నతి జతి యుతివి!               మరువరు గురు చరణ!
   చతురత గతి నిడుమి!                  చరమ రమ మమరను!
   కుతుకత కలి తరుము!                 కురు తర తర సురభి!
2.గర్భగత"-యశోవిరాజి"-వృత్తము.
అనుష్టుప్ఛందము.న.న.గగ.గణములు.వృ.సం.64.
ప్రాసనియమము కలదు.
అతులిత గుణ ధామా!
మతి స్తుతి గన నిమ్మా!
సతి సుతు లతి మెచ్చన్!
కుతల మతుల శోభన్!
3.గర్భగత"-షణ్ణగద్వయ వృత్తములు.
ధృతిఛందము.న.న.న.న.న.న.గగ.గణములు.యతి.10,వ.యక్షరము.
ప్రాసనియమము కలదు.వృ.సం.
1.  అతియుతి నుత మతివి!హర కురు సురవరద!
     మతి నతి జత యుతివి!మరువరు గురు చరణ!
     చతురత గతి నిడుమి!చరమ రమ మమరను!
     కుతుకత కలి తరుము! కురు తరతర సురభి!

2.  హర కురు సురవరద!అతి యుతి నుతమతి!
     మరువరు గురు చరణ!మతినతి జత యుతిని!
     చరమ రమ మమరును!చతురత గతి నిడుమి!
     కురు తర తర సురభి!కుతుకత కలి తరుము!
4.గర్భగత"-మృదుపాలక"-వృత్తము.
అత్యష్టీఛందము.న.న.న.న.న.గగ.గణములు.యతి.10,వ.యక్షరము.
ప్రాసనియమము కలదు.వృ.సం.
హర కురు సుర వరద!అతులిత గుణ ధామా!
మరువరు గురు చరణ!మతి స్తుతి గన నిమ్మా!
చరమ రమ మమరను!సతి సుతు లతి మెచ్చన్!
కురు తర తర సురభి!కుతల మతుల శోభన్!
5.గర్భగత"-చిరమ"-వృత్తము.
ఉత్కృతిఛందము.న.న.న.న.న.త.న.న.లల.గణములు.యతులు.10,18.
ప్రాసనియమము కలదు.వృ.సం.
హర కురు సుర వరద!అతులిత గుణ ధామా!అతియుతి నుత మతివి!
మరువరు గురుచరణ!మతి స్తుతి గననిమ్మా!మతి నతి జత యుతిని!
చరమ రమ మమరను!సతి సుతు లతి మెచ్చన్!చతురత గతినిడుమి!
కురు తర తర సురభి!కుతల మతుల శోభన్!కుతుకత కలి తరుము!
6.గర్భగత"-అతిశోభా"-వృత్తము.
అత్యష్టీఛందము.న.న.త.న.న.లల.గణములు.యతి.09,వ.యక్షరము.
ప్రాసనియమము కలదు.వృ.సం.
అతులిత గుణధామా!అతియుతి నుత మతివి!
మతి స్తుతి గన నిమ్మా!మతినతి జత యుతిని!
సతి సుతు లతి మెచ్చన్!చతురత గతి నిడుమి!
కుతల మతుల శోభన్!కుతుకత కలి తరుము!
7.గర్భగత"-నుతమతి"-వృత్తము.
ఉత్కృతిఛందము.న.న.త.న.న.స.న.న.లల.గణములు.యతులు.9,18.
ప్రాసనియమము కలదు.వృ.సం.
అతులిత గుణధామా!అతియుతి నుత మతివి!హరి కురు సుర వరద!
మతి స్తుతి గననిమ్మా!మతినతి జత యుతిని!మరువరు గురు చరణ!
సతి సుతు లతి మెచ్చన్!చతురిత గతి నిడుమి!చరమ రమ మమరను!
కుతల మతుల శోభన్!కుతుకత కలి తరుముమి!కురు తరతర సురభి!
 స్వస్తి.
మూర్తి.జుత్తాడ.

జైహింద్.