సౌందర్య లహరి మూడవ భాగము. ౪౧ నుండి ౬౦ వరకు.

  జైశ్రీరామ్.

జైహింద్.

సౌందర్యలహరి ఐదవ భాగము. ౮౧ నుండి ౧౦౦ వరకు.

 జైశ్రీరామ్.

జైహింద్.

సౌందర్యలహరి కంఠస్థము చేయించుట.రెండవ భాగము. ౨౧ నుండి ౪౦ వరకు.

 జైశ్రీరామ్.

జైహింద్.

సౌందర్య లహరి కంఠస్థము చేయించుట.ఒకటవ భాగము. 1నుండి20 వరకు.

 జైశ్రీరామ్.

జైహింద్.

6 సెప్టెం, 2016 3:18 AM ఏల్చూరి మురళీధరరావు గారికి.

జైశ్రీరామ్.
6 సెప్టెం, 2016 3:18 AM

శ్రీ ఏల్చూరి మురళీధరరావు గారికి వందనములు.

శారద ముద్దు బిడ్డలు నసాదృశ  భావ కవీంద్రులైన యే
ల్చూరి కులాబ్ధి చంద్ర! విన సొంపుగ పద్య సుమార్చనంబునన్
భారతరాష్ట్రనాథుఁడగు పండితుఁ జూపుచు నాంధ్రభూమికే
పేరును పెంచినారు సుకవీ! మురళీధర! సన్నుతాత్ముఁడా!

అభినందనలతో
మీ
చింతా రామ కృష్ణా రావు.  

పూజ్యతములు, సత్కవీంద్రులు శ్రీ చింతా రామకృష్ణార్యులకు
నమస్కారములతో,

పదసౌభాగ్యము, వాక్యగౌరవము, భవ్యప్రౌఢిమై మంగళా
స్పదమై దివ్యమహాద్భుతాశుకవితాప్రావీణ్యసంశోభి సౌ
హృద మొప్పారెడి మీ శుభాశిషము నర్థిం గొన్న పుణ్యంబునన్    
హృదయం బెంతయుఁ బొంగె సంతసముతో శ్రీ రామకృష్ణాభిదా!

సప్రశ్రయంగా,
ఏల్చూరి మురళీధరరావు .
జైహింద్.

గరికిపాటి... సింగినాదం జీలకఱ్ఱ

గవాక్షబంధ కందము....రచన. శ్రీ గోరుగంతు రామచంద్రం

జైశ్రీరామ్

జైహింద్.

పిల్లల పెంపకం.

 జై శ్రీరామ్
పిల్లలు చెడిపోవడానికి అసలు కారకులం మనమే..!!

పిల్లల్ని గరాబంగా చూసుకోవడం మంచిదే కానీ అది మరీ శృతిమించితే మొత్తానికే నష్టం వస్తుంది. పిల్లల పట్ల మనం చూపిస్తున్న అతి ప్రేమనే వారిని చాలా వరకు బద్దకస్తుల్ని చేస్తుంది. ఇది ముమ్మాటికీ నిజం. వారిని సుకుమారంగా చూసుకోవాలి అనే ప్రీతిలో మనమే వారిని సోమరులుగా మారుస్తున్నారు..

ఇప్పుడు తరం పిల్లలు.
వారి సాక్సులు ఉతుక్కోమంటే ఉతకరు.

లంచ్ బ్యాగ్ లు శుభ్రం చేసుకోవడంలేదు.

కనీసం లోదుస్తులు ఉతుక్కోమన్నా ఉతకడం లేదు.

గట్టిగా మాట్లాడితే ఎదురుతిరగబడి సమాధానం చెబుతారు.

తిట్టితే వస్తువులను విసిరి కొడతారు.
ఎప్పుడు అయినా దాచుకోమని డబ్బులు ఇస్తే ఫైవ్ స్టార్ లు, ఐస్ క్రీమ్ లు, కూల్ డ్రింక్ లు, నూడుల్స్ ప్యాకెట్లు, కొనుగోలు చేస్తున్నారు.


ఆడపిల్లలు అయితే తిన్న కంచం కూడా కడగటం లేదు.

ఇల్లు ఊడ్చమంటే కోపాలు వచ్చేస్తున్నాయి.

అతిథులు వస్తే కనీసం గ్లాసుడు మంచి ఇవ్వాలన్న ఆలోచన లేని అమ్మాయిలు కూడ ఉన్నారు.

డిగ్రీ చదువుతున్న ఆడపిల్లలకు వంట కూడా చేయడం రావటం లేదు.

బట్టలు పద్ధతిగా ఉండాలి అంటే ఎక్కడలేని కోపం వీరికి,

కల్చర్, ట్రెండ్, టెక్నాలజీ పేరిట వింతపోకడలు వారిస్తే వెర్రి పనులు.

ఎందుకంటే మనమే పిల్లలచేత అవన్నీ చేయించడం లేదు.
కానీ కారణం మనమే.
ఎందుకంటే మనకు అహం, పరువు, ప్రతిష్టలు అడ్డొస్తున్నాయి.
చూసేవాళ్లకు మనం మంచి హోదాలో ఉండాలి, రిచ్ నెస్, స్టేటస్ మెయింటైన్ చేయాలి అని భ్రమలో ఉన్నాం.
గారభంతో పెరిగిన వారు మధ్యలో మారమంటే మారడం అస్సలు జరగదు.
వారిని కష్ట పెట్టమని కాదు ఇక్కడ చెప్పేది.
కష్టం గురించి తెలిసేలా పెంచండి అని.
కష్టాలు, డబ్బు, సమయం, ఆరోగ్యం విలువ తెలియకపోతే. వారికి జీవితం విలువ తెలియదు.

ప్రేమతో, గరాబంగా మనం చేస్తున్న తప్పుల వల్లే. కొందరు యువత 15 ఏళ్లకే సిగరేట్స్, మందు, బెట్టింగ్, దొంగతనాలు, డ్రగ్స్, రేప్ లు, హత్యలు చేస్తున్నారు.

అభినయాలు కనపడం లేదు, అనుకువగా ఉండటం రాదు, సంస్కృతి, సంప్రదాయాలు పట్టించుకోవడం లేదు.
ఇలాగే ఉంటే కొంత కాలానికి తల్లిదండ్రులను గౌరవించే పద్ధతి కూడా లేకుండా పోయిన ఆశ్చర్యపోవాల్సిన అవసరం లేదు.

భార్యకు వంట వండటం సరిగా రాదని నేటి యువత బిర్యానీలు, కర్రీ పాయింట్ ల వెంట పడుతూ  చిన్న వయసు లోనే గ్యాస్టిక్ అల్సర్, గాల్ బ్యాడర్ స్టోన్స్ , కిడ్నీ స్టోన్ ల బారిన పడుతున్నారు.

మరొక ఫ్యాషన్ ఏమిటంటే పెరుగు మజ్జిగ తీసుకుంటే వాంతులు చేసుకోవడం.
కాలేజీ పిల్లలు అయితే సరిగ్గా ఒక పిడికిలి పట్టేంత టిఫెన్, బాక్సు రైస్.

గర్భవతులు అయిన తరువాత వారి బాధలు వర్ణనా తీతం
టోటల్ మెడిసిన్ మీద డిపెండ్ అవడం, 100 లో 90 మంది సిజేరియన్ ద్వారా పిల్లల్ని కంటున్నారు అంటే వారి శారీరక పటుత్వం ఎంత పడిపోయిందో ఆలోచించండి.
అలా ఉంటే పుట్టే పిల్లలు కూడాఏదో ఒక జన్యులోపంతో పుడుతున్నారు.
3వ తరగతి పిల్లాడికి సోదబుడ్డి లాంటి కళ్ళద్దాలు.
5వ తరగతి వారికి అల్సర్, బీపీ లు.
10 దాటేలోపు సకల రోగాలు ఒంట్లోకి వచ్చేస్తున్నాయి.

వీటన్నికి కారణం మనం మన పిల్లలను సరైన పద్ధతిలో పెంచకపోవడమే..
అందుకే తల్లిదండ్రులు మారాలి.

రేపటి సమాజానికి ఏమి నేర్పుతున్నాం..?

ఒక్క సారి ఆలోచన చేయండి.

సంస్కృతి సాంప్రదాయం అంటే ఏమిటి?

కేవలం గుడికి వెళ్లో, చర్చికి వెళ్లో మసీదుకు వెళ్ళో
పూజలు, ప్రార్థనలు చేసి మన సంస్కృతి సాంప్రదాయం అని పిల్లలకు అలవాటు చేస్తున్నాము అది మాత్రమే కాదు సాంప్రదాయం అంటే. అలా అనుకోవడం కొంత పొరపాటు.

పిల్లలకు.

బాధ్యత
బరువు
మర్యాద
గౌరవం
కష్టం
నష్టం
ఓర్పు
సహనం
దాతృత్వం
ప్రేమ
అనురాగం
సహాయం
సహకారం
నాయకత్వం
మానసిక ద్రృఢత్వం
కుటుంబ బంధాలు
అనుబంధాలు 
దైవం
దేశం

ఇవి సంప్రదాయాలు అంటే.

కొంచెం కష్టమైనా సరే ఇవి తప్పక పిల్లలకు అలవాటు చేయాలి.
ఇవన్ని అలవాటు అయితే ఆరోగ్యం, మానసిక పరిస్థితి, సామాజిక సృహ, ఉత్తమ జీవన విధానం వారికి అందించిన వారమవుతాం.

మనం కూడా మమేకమవుదాం.

భావి తరాలకు ఒక మానవీయ, విలువలతో కూడిన ,  సత్సాంప్రదాయ కుటుంబాలను కలిగిన సమాజానికై  బాటలు వేద్దాం.

సర్వేజనా సఖినో భవంతు.

బడిలో ఉన్నా అత్యాచారం
ఒడిలో ఉన్నా అత్యాచారం
నట్టింట్లో అత్యాచారం
నడిబజారులో అత్యాచారం
ఒంటరిగా ఉంటే అత్యాచారం
జంటగా ఉన్నా అత్యాచారం
బాలికపై అత్యాచారం
బాలింతపై అత్యాచారం
మత్తు ఎక్కితే అత్యాచారం
మగువ చిక్కితే అత్యాచారం
ప్రేమించకుంటే అత్యాచారం
ప్రేమించినా అత్యాచారం
పసిపిల్లపై అత్యాచారం
పండు ముసలిపై అత్యాచారం
పుట్టిన పిల్లపై అత్యాచారం
చచ్చిన శవంపై అత్యాచారం .
ఎవరిని మిగిల్చావురా చివరికి నీపై నీవే అత్యాచారం చేసుకోవడం తప్ప .
ఛీ ఏమిటీ సొసైటీ? మగవానిలో ఇలాంటి పైశాచికత్వం కాముకత్వం విచ్చలవిడితనం మొదలగునవి కలగటానికి కారణాలు ఏమైఉండవచ్చు అన్నప్పుడు, కొద్దిమంది చెప్పుచున్న జవాబులు ఏమిటంటే, సినిమాల్లో చుపెడుచున్న సెక్సీ మూమెంట్స్, అలాగే టివి లలో వచ్చుచున్న కొన్ని సీరియల్స్ సెల్ ఫోన్స్ లో ఫోర్నో గ్రఫీ కి సంబంధించిన వీడియోలు, దానికి తగ్గట్టుగా యువతులు అందాలను ఆరబోసి కున్నట్టుగా డ్ర స్సులు ఇలా ఎన్నో కారణాలు ఉండటం తో యువకులతో పాటు మద్యవయుస్కులలో కూడా మానసికముగ కోర్కెలు రగిలి, అది ఆడది అయ్యుంటేచాలు,ఒంటరిగా దొరికిందా పాపం ఆమెపై బలవంతంగా అత్యాచారం చేస్తమే కాక క్రూరంగా చంపేయ టానికి కూడా ఏమాత్రము వెనుకాడుటలేదు. దీ నికేదో మార్గం కనిపెట్టకపోతే మునుముందు ఇంకా ఎన్నో అనర్థాలు జరిగే అవకాశాలు లేవంటారా?

నాచేత ఆ పరమాత్మ వ్రాయించిన బాలభావన శతకమును పెద్దలు కంఠస్థము చేయుటతోపాటు చిత్తశుద్ధితో సహనముతో సాధన చేస్తే కొంత మార్పు ఉండవచ్చేమో ఆలోచించండి.

2. మద్యపానాన్ని మన దేశంలో పూర్తిగా లేకుండి చేయాలి.
ఈ పని ఒక్క ఎన్టీఆర్ మాత్రమే పూర్తిగా చేసినట్టున్నారు.
ఇది చెయ్యాలంటే ప్రభుత్వాలకు చిత్తశుద్ధి ఉండిలి.

3. పౌరులందరూ బాధ్యతియుతంగి ప్రవర్తించిలి. ఈ సమాజంలో మనకు స్వేచ్ఛగా బ్రతికే హక్కు ఉన్నదంటే అది ఇతరుల హక్కుకు భంగం కలిగించకుండా, సమాజానికి ఎటువంటి కీడూ కలిగించకుండా మనం జీవించడానికి సమాజం ఎన్నో విధాల ప్రత్యక్షంగా పరౌక్షంగా కారణమగుచున్నందున అట్టి సమాజంయొక్క ఋణం కొంచెమయినా మనం తీర్చుకోడానికి ఏదో విధంగా సమాజ శ్రేయస్సుకు మనం చేతనైనట్టు తోడ్పడడం చేయఁగలిగితే మార్పు ఎలా రాకుండా ఉంటుందండీ.

4. పిల్లలను పాఠశాలలో వేసిన దగ్ఖరినుంచీ వారానికొక నీతి శ్లోకము అర్థ తాత్పర్యాలతో రోజూ చదివిస్తుంటే అవినీతి బీజాలెలా పడతాయండి వారిలో.

4. మానవుఁడు అనుకరణశీలి. అనుకరించకుండా పెరుగుట అసాధ్యం. కావున మన ప్రవర్తననే పిల్లలనుకరిస్తారన్న స్పృహను మనం కోల్పోకూడదు.
యద్యదా చరతి శ్రేష్టః.
అనేశ్లోకం తెలుసు కదా.
ముందుగా మనం తప్పుగా ప్రవర్తించకుండా ఉంటే  పిల్లలు ఎలా తప్పత్రోవపట్టగలరండీ.

5. పిల్లల మెదడును ఖాళీగా ఉంచకుండా ఏదో ఒక మంచి మార్గంవైపు నిత్యం మళ్ళేలాగ ప్రేరేపించే సామర్ధ్యం మనకుండాలి. అప్పుడు వారికి తప్పుడుపని చేసే అవకాశమే ఉండదుకదా.
జైహింద్.

జైశ్రీరామ్.
1. నిద్రలేవగానే.
కరాగ్రే వసతే లక్ష్మీః కరమధ్యే సరస్వతీ
కరమూలే స్థితాగౌరీ ప్రభాతే కరదర్శనమ్
సముద్ర వసనే దేవి పర్వతస్తన మండలే
విష్ణుపత్ని నమస్తుభ్యం పాదస్పర్శం క్షమస్వమే

2. ఆదిత్యాయ చ సోమాయ మంగళాయ బుధాయ చ
గురు శుక్ర శనిభ్యశ్చ రాహవే కేతవే నమః

3. బ్రహ్మా మురారిస్త్రిపురాంతకారీ
భానుశ్శశీ భూమిసుతో బుధశ్చ
గురుశ్చ శుక్రః శని రాహుకేతవః
కుర్వంతు సర్వే మమ సుప్రభాతమ్

4. కృష్ణాయ వాసుదేవాయ హరయేపరమాత్మనే
ప్రణతక్లేశనాశాయ గోవిందాయ నమోనమః

5. స్నానం చేయునప్పుడు.
గంగే చ యమునే కృష్ణే గోదవరి సరస్వతి
నర్మదే సింధు కావేర్యౌ జలేఽస్మిన్ సన్నిధిం కురు
గంగా గంగేతి యో బ్రూయాత్ యోజనానాం శతైరపి
ముచ్యతే సర్వ పాపాభ్యో విష్ణులోకం స గచ్ఛతి
అంబ త్వద్దర్శనాన్ముక్తిః న జానే స్నానజం ఫలమ్
స్వర్గారోహణ సోపానం మహాపుణ్య తరంగిణీం
వందే కాశీం గుహాం గంగాం భవానీం మణికర్ణికామ్
గంగే మాం పునీహి

6. సూర్యుని దర్శించునప్పుడు.
బ్రహ్మస్వరూపముదయే మధ్యాహ్నేతు మహేశ్వరమ్ 
సాయం ధ్యాయేత్సదా విష్ణుం త్రిమూర్తిం చ దివాకరమ్ 

7. విదియ [ద్వితీయ] చంద్రుని దర్శించునప్పుడు.
క్షీరసాగర సంపన్న లక్ష్మీప్రియ సహోదర 
హిరణ్యమకుటాభాస్వద్బాలచంద్ర నమోఽస్తుతే 

8. తులసీమాతకు నమస్కరిస్తూ.
యన్మూలే సర్వతీర్థాని యన్మధ్యే సర్వదేవతాః
యదగ్రే సర్వవేదాశ్చ తులసి త్వాం నమామ్యహమ్ 
నమస్తులసి కళ్యాణి నమో విష్ణుప్రియే శుభే 
నమో మోక్షప్రదే దేవి నమః సంపత్ప్రదాయిని

9. తులసి దళములు గ్రహించునప్పుడు.
తులస్యమృతజన్మాసి సదా త్వం కేశవప్రియే 
కేశవార్థం లునామి త్వా వరదా భవి శోభనే

10. అశ్వత్థ వృక్షమునకు నమస్కరించునప్పుడు.
మూలతో బ్రహ్మరూపాయ మధ్యతో విష్ణురూపిణే 
అగ్రతః శివరూపాయ వృక్షరాజాయతే నమః 

11. భోజనమునకు ముందు.
అహం వైశ్వానరోభూత్వా ప్రాణినాం దేహమాశ్రితః 
ప్రాణాపానసమాయుక్తః పచామ్యన్నం చతుర్విధమ్ 
బ్రహ్మార్పణం బ్రహ్మహవిర్బ్రహ్మాగ్నౌ బ్రహ్మణాహుతమ్ 
బ్రహ్మైవ తేన గంతవ్యం బ్రహ్మకర్మసమాధినా 

12. ఏకశ్లోకీ రామాయణం.
ఆదౌ రామ తపోవనాదిగమనం హత్వా మృగం కాంచనమ్ 
వైదేహీ హరణం జటాయు మరణం సుగ్రీవ సంభాషణమ్ 
వాలీ నిగ్రహణం సముద్రతరణం లంకాపురీదాహనమ్ 
పశ్చాద్రావణకుంభకర్ణహననం చేతద్ధి రామాయణమ్ 

13. ఏకశ్లోకీ భాగవతం.
ఆదౌ దేవకిదేవి గర్భజననం గోపీ గృహేవర్ధనం
మాయాపూతన జీవితాపహరణం గోవర్ధనోద్ధారణమ్ 
కంసచ్ఛేదన కౌరవాది హననం కుంతీసుతాపాలనం 
హ్యేతద్భాగవతం పురాణకథితం శ్రీకృష్ణలీలామృతమ్ 

14. ఏకశ్లోకీ భారతం.
ఆదౌ పాండవధార్తరాష్ట్రజననం లాక్షాగృహేదాహనం 
ద్యూతశ్రీహరణం వనే విచరణం మత్స్యాలయే వర్తనమ్ 
లీలాగోగ్రహణం రణే విహరణం సంధిక్రియాజృంభణం 
భీష్మద్రోణసుయోధనాదిమథనం హ్యేతన్మహాభారతమ్ 

15. నాగస్తోత్రం.
నమస్తే దేవదేవేశ నమస్తే ధరణీధర 
నమస్తే సర్వనాగేంద్ర ఆదిశేష నమోఽస్తుతే 

16. యజ్ఞేశ్వర ప్రార్థన.
నమస్తే యజ్ఞభోక్త్రే చ నమస్తే హవ్యవాహన 
నమస్తే వీతిహోత్రాయ సప్తజిహ్వాయ తే నమః 

17. ఔషధమును సేవించునప్పుడు.
అచ్యుతానంద గోవింద నామోచ్ఛారణ భేషజాత్ 
నశ్యంతి సకలా రోగాస్సత్యం సత్యం వదామ్యహమ్ 
శరీరే జర్జరీ భూతే వ్యాధిగ్రస్తే కళేబరే 
ఔషధం జాహ్నవీతోయం వైద్యోనారాయణోహరిః 

18. ప్రయాణమునకు బయలుదేరుచునప్పుడు.
యశ్శివోనామరూపాభ్యాం యాదేవీ సర్వమంగళా 
తయోస్సంస్మరణాత్ పుంసాం సర్వతో జయమంగళమ్ 
నారాయణ నారాయణ నారాయణ 

19. దీపం వెలిగించిన పిదప.
దీపం జ్యోతిః పరంబ్రహ్మ దీపం సర్వ తమోఽపహమ్ 
దీపేన సాధ్యతే సర్వం సంధ్యా దీప నమోఽస్తుతే
శుభం కరోతు కళ్యాణమారోగ్యం సుఖసంపదమ్
శత్రుబుద్దివినాశం చ దీప జ్యోతిర్నమోఽస్తుతే 

20. నిద్రకు ఉపక్రమించినపుడు.
రామం స్కందం హనూమంతం వైనతేయం వృకోదరమ్ 
శయనే యః స్మరేన్నిత్యం దుఃస్వప్నం తస్య నశ్యతి 
అపరాధ సహస్రాణి క్రియంతేఽహర్నిశం మయా 
దాసోఽయమితి మాం మత్వా క్షమస్వ పరమేశ్వర 
కార్పణ్యదోషోపహతస్వభావః
పృచ్ఛామి త్వాం ధర్మసమ్మూఢచేతాః 
యచ్ఛ్రేయః స్యాన్నిశ్చితం బ్రూహి తన్మే
శిష్యస్తేఽహం శాధి మాం త్వాం ప్రపన్నమ్ 

21. చెడు కల వచ్చినప్పుడు.
బ్రహ్మాణం శంకరం విష్ణుం యమం రామం దనుం బలిమ్ 
సప్తైతాన్ సంస్మరేన్నిత్యం దుఃస్వప్నం తస్య నశ్యతి 

22. కలిదోష నివారణం.
కర్కోటకస్య నాగస్య దమయంత్యా నలస్య చ 
ఋతుపర్ణస్య రాజర్షేః కీర్తనం కలినాశనమ్ 

23. శమీవృక్షమును దర్శించునప్పుడు.
శమీ శమయతే పాపం శమీ శత్రు వినాశినీ 
అర్జునస్య ధనుర్ధారీ రామస్య ప్రియదర్శినీ 

24. దారిద్ర దుఃఖ నివారణకు.
దుర్గేస్మృతా హరసి భీతిమశేషజంతోః 
స్వస్థైఃస్మృతామతిమతీవ శుభాం దదాసి 
దారిద్ర్యదుఃఖభయహారిణి కా త్వదన్యా 
సర్వోపకారకరణాయ సదార్ద్రచిత్తా 

25. ఆపద నివారణకు.
ఆపదామపహర్తారం దాతారం సర్వసంపదామ్ 
లోకాభిరామం శ్రీరామం భూయో భూయో నమామ్యహమ్

26. కలికల్మషనాశన మహామంత్రము.
హరే రామ హరే రామ రామ రామ హరే హరే 
హరే కృష్ణ హరే కృష్ణ కృష్ణ కృష్ణ హరే హరే.
జైహింద్.

అష్ట దిగ్గజములు....

అష్ట దిగ్గజములు.

 🐘🐘🐘🐘🐘🐘🐘🐘

శ్లో. ఐరావతః పుండరీకో వామనః కుముదోఽఞ్జనః౹
పుష్పదంతః సార్వభౌమః సుప్రతీకశ్చ దిగ్గజాః౹౹

అష్ట దిగ్గజాలు అంటే (అష్ట + దిక్ + గజములు = "ఎనిమిది దిక్కుల ఉండే ఏనుగులు"). ఎనిమిది దిక్కులనూ కాపలా కాస్తూ ఎనిమిది ఏనుగులు ఉంటాయని చెబుతారు. ఇవే అష్టదిగ్గజాలు. అలాగే ఈ అష్టదిగ్గజాల భార్యల పేర్లు-దిక్కు- దిక్పాలకుని పేరు వరుసగా ఇవ్వబడినవి.

గజం పేరు- గజ భార్య- దిక్కు-పాలకుడు.*

1. ఐరావతం-అభ్ర-తూర్పు-ఇంద్ర

2. పుండరీకం-కపిల-ఆగ్నేయం-అగ్ని;

3. వామనం-పింగళ-దక్షిణం-యమ;

4. కుముదం-అనుపమ-నైఋతి-నిఋతి;

5. అంజనం-తామ్రపర్ణి-పశ్చిమం-వరుణ;

6. పుష్పదంతం-శుభ్రదంతి-వాయవ్యం-;

7. సార్వభౌమం-అంగన-ఉత్తరం-కుబేర;

8. సుప్రతీకం-అంజనావతి-ఈశాన్య-ఈశాన.

అదే విధంగా శ్రీ కృష్ణదేవరాయల ఆస్థానంలోని ఎనిమిది మంది కవులను అష్టదిగ్గజాలు అని అంటారు. విజయ నగర చక్రవర్తి శ్రీకృష్ణదేవరాయల ఆస్థానంలోని ఎనిమిది మంది కవులు అష్టదిగ్గజాలుగా తెలుగు సాహితీ సంప్రదాయంలో ప్రసిద్ధులయ్యారు.

1. అల్లసాని పెద్దన
2. నంది తిమ్మన
3. ధూర్జటి
4. మాదయ్యగారి మల్లన లేక కందుకూరి రుద్రకవి
5. అయ్యలరాజు రామభధ్రుడు
6. పింగళి  సూరన
7. రామరాజభూషణుడు (భట్టుమూర్తి)
8. తెనాలి రామకృష్ణుడు

🐘🐘🐘🐘🐘🐘🐘🐘

బ్రహ్మశ్రీ దోర్బల ప్రభాకర శాస్త్రి గారి అష్టావధానము.

జైశ్రీరామ్.

జైహింద్.

ఈ సంస్కృత శ్లోకం లో వొకే Line లో శివ , కేశవు లను స్తుతిస్తూ రాసిన అద్భుత శ్లోకం వినండి .

జైశ్రీరామ్.

జైహింద్.

ఒక ఉగాది కవిసమ్మేళనములో కీ.శే.మానాప్రగడ శేషశాయి గారి కవితా గానం.

జైశ్రీరామ్.

జైహింద్.

శ్రీ ఆముదాల మురళి గారి ౧౩౭వ అష్టావధానము.

జైశ్రీరామ్

జైహింద్.

తే. ౧౬ - ౧౧ - ౨౦౧౯ని. సిద్ధిపేట సివారు మిట్టపల్లి లలితా చంద్రమౌళేశ్వర దేవాలయంలో జరిగిన కవి సమ్మేళనము.

జైశ్రీరామ్.

జైహింద్.

గోదా శబ్దనిర్వచనం సూరన కవి కృతము

జైశ్రీరామ్.

 గోదా శబ్దనిర్వచనం సూరన కవి కృతము

ఉ. ఆదట స్వర్గమిచ్చుట ౧, నఘౌఘమడంచుట ౨,మోక్షమిచ్చుటన్ ౩,
పాదుగ జన్మబంధముల బాపుట ౪ ,దివ్యవచః ప్రకాశక
శ్రీదయ ౫ ,సేయుటల్ ౬, ప్రకృతిజె౦డుట భూమిజనించుటల్ ౭,సువా
జ్మోదమొసంగుటల్౮,నయనము౦గలిగించుట రంగశాయికిన్ ౯,
గాదనకన్ ధరిత్రినిడగా దగుటన్ ౧౦,నిను దేశికోత్తముల్
గోద యటండ్రు సర్వ బుధకోటి నంతింపగ రంగనాయకీ!

వివరణ-
౧.  గో  స్వర్గం ద ఇచ్చునది - గోదా
౨.  గో  మోక్షం ద ఇచ్చునది - గోదా
౩.   గో  పాపం ద  పోగొట్టేది - గోదా
౪.  గో  పశుప్రాయ జన్మం ద ఖండించేది - గోదా
౫.  గో  కవన వాక్ఛక్తిని ద  కలిగించేది - గోదా
౬.  గో  అర్చిరాది మార్గం ద కటాక్షించేది - గోదా
౭.  గో  రంగనాథునికి నేత్రం ఇచ్చునది, అంటే వారి చూపు
        వీరి జన్మస్థలమందే ఉంచడం - గోదా
౮.  గో భూమిని ద  భేదించుకొని వచ్చినది - గోదా
౯.  గో తిరుప్పావై శ్రీసూక్తిని ద కల్పించినది - గోదా
౧౦.గో భూమండలం ద కృపసేయునది - గోదా

 జైహింద్.

కీ.శే. మానాప్రగడ శేషశాయి మహనీయుని ఆశుధార.

 జైశ్రీరామ్

జైహింద్

మద్విరచిత గవాక్ష బంధ కందము.

 జైశ్రీరామ్

జైహింద్.

డా. ఆర్.శంకర్ గారి సంస్కృత అష్టావధానము.

జైశ్రీరామ్

జైహింద్.

డా.వేంకటేష్ కులకర్ణి గారి అష్టావధానము.

జైశ్రీరామ్.

జైహింద్.

మ్డిట్టపల్లిలో ౧౭ . ౧౧ . ౨౦౧౯ని జరిగిన డా.జీ..యం.రామశర్మగారి అష్టావధానము.

 జైశ్రీరామ్.

జైహింద్.

డా.మలుగు అంజయ్యావధాని అష్టావధానం.

జైశ్రీరామ్.

జైహింద్.

అమరము సాధనము ౨.

జైశ్రీరామ్.

జైహింద్.

గీతా జయంతి సందర్భముగా శుభాకాంక్షలు.

జైశ్రీరామ్.

ఆర్యులకు వందనములు.

నేడు శ్రీమద్గీతాజయంతి 

ఆ శ్రీకృష్ణపరమాత్మునకు మనపై ఉన్న అపార కరుణకు సాక్ష్యమే ఆ పరమాత్మ మనకందించిన  భగవద్గీత.

ఆ గీతను అవగాహనచేసుకొనుట సాధన చేయుట అనునవి సుకృతవిశేషముననే లభించును కాని ఊరకనే లభించవు.

గీత సాధన చేసి అనుసరించి మానవులు తమ నుదుటి వ్రాతను అనుకూలముగా మార్చుకొందురుగాక.

మీ అందరికీ గీతాజయంతి సందర్భముగా ఆపరమాత్మ కృపామృతం లభించాలని కోరుకొంటూ శుభాకాంక్షలను తెలియఁ జేయుచున్నాను.

జైశ్రీమన్నారాయణ.

జైహింద్.

అమరము సాధనచేయుట.

జైశ్రీరామ్.

జైహింద్.

శ్రీ కోట రాజశేఖర అవధానిగారి గ్రంథావిష్కరణ సభ.

జైశ్రీరామ్.

జైహింద్.

పుష్పవిలాపము తెలుగు మూలము : కరుణశ్రీ జంధ్యాల పాపయ్య శాస్త్రి గారు సంస్కృతానువాదము : వెంపటి కుటుంబ శాస్త్రి

జైశ్రీరామ్.

పుష్పవిలాపము

తెలుగు మూలము : కరుణశ్రీ జంధ్యాల పాపయ్య శాస్త్రి గారు

సంస్కృతానువాదము : వెంపటి కుటుంబ శాస్త్రి

చేతురారంగ నిన్ను పూజిన్చు కొరకు
కోడి కూయంగనే మేలుకొంటి నేను.
గంగలో మున్గి ధౌత వల్కలము గట్టి
పూలు గొనితేర నరిగితి పుష్పవనికి.
హస్తప్రీతి లతాన్త-సన్తతి-ముఖై స్త్వామర్చితుం చిన్తయన్
ప్రత్యూషే గృహ-కుక్కుట-ధ్వనిమను స్వాపం విహాయైకదా|
గాంగం స్నాన-విధిం విధాయ విహితం ధృత్వా చ ధౌతం శుచిర్-
భూత్వా పుష్పవనీ మయాసిష మహం చేతుం సుమాన్యాదరాత్||
నేనొక పూలమొక్క కడ నిల్చి చివాలున కొమ్మ వంచి గో
రానెడు నంతలోన విరులన్నియు జాలిగ నోళ్ళు విప్పి “మా
ప్రాణము తీతువా” యనుచు బావురు మన్నవి క్రుంగిపోతి నా
మానసమందెదో తళుకు మన్నది “పుష్పవిలాప” కావ్యమై||
స్థిత్వా పుష్పతరో స్సమీప భువి తం భంక్త్వా ప్రతానం ముదా
యావన్మే నఖమాదధామి కలయన్ పుష్పావ చాయం తతః|
తావత్తా  స్సుమబాలికా స్సకరుణం వ్యాదాయ వక్త్రం జగుః
“కిం నః ప్రాణ మపాకరోషి? కిము తేఽస్మాభిః కృతం విప్రియమ్||
కావ్యం “పుష్పవిలాప”నామ హృది మే స్ఫూర్తం చ కించిత్ తదా||

జైహింద్.

దండక గర్భ హనుమత్ సీసమాలిక....

జైశ్రీరామ్.

ఓం నమో నారాయణాయ.

రామభక్త హనుమంతా!

జయము. జయము.

దండక గర్భ హనుమత్ సీసమాలిక.

శ్రీ యాంజనేయుండ! శ్రీరామచంద్రుండు నీమానసంబందె నిరుపమముగ

వాసంబు చేయంగ భక్తాళికాస్వామి నేరీతిఁ గన్పించు హృద్యముగను?

నీ నామమున్ విన్న నిన్నే మదిన్ గన్న నీ యందె యున్నట్టి నిత్యుఁడయిన

శ్రీరాముఁడే మమ్ము సీతమ్మతో కూడి కాంచున్గదా తాను కరుణఁజూపి,

కావంగ రాఁడేమి కన్పించడా యేమి? మాదోషమేముండె మనసు లేదొ?

మాయందు తప్పున్న మాముందు తా నిల్చి మా తప్పులన్ జెప్పి మదికినెక్క

మంచిన్ బ్రబోధించి మించంగ సద్భక్తి, కుంచించు మాలోన కుదురుగాను

ధైర్యంబునే కొల్పి తప్పున్న మన్నించి తత్వంబు బోధించి ధాత్రిపైన

ధర్మప్రవృత్తిన్ సదా దైవ భక్తిన్ సు ధాపూర్ణ వాగ్ధాటి సరసమతిని

సద్భావనాశక్తి సత్కల్పనా యుక్తి సచ్ఛీల సంపత్తి సమధికమగు

దీనాళిపై రక్తి దేశంబుపై భక్తి దీపింపనీయంగ తేజమెలర

రాకుండుటేమయ్య? రక్షింప మమ్మింక రాముండు రాకున్న రమ్యమతిని

మాకేది దిక్కింక? శ్రీకాంతునాత్మన్ బ్రకాశింపఁగా దాచి మమ్ము మరచి

నీ తృప్తికై నీవు నిత్యంబు యోచింప నిర్భాగ్యులన్ గావ నిరుపమగతి

నెవ్వండు కల్గున్? మహేశుండవీవంచు నిన్నే మదిన్ నిల్పి  నేర్పుమీర

సేవించు భక్తాళి కీవేకదా దిక్కు రావేమి నీవైన రమ్య హృదయ!

రక్షించ మమ్మింక రాముండొ, కాకున్న రావచ్చు నీవైన ప్రముదముగను

ప్రార్థించు మమ్మున్  బరంధాముఁడారాముడో నీవొ మమ్మెన్ని యుద్యమించి

కావంగ వే రండు.గమ్యంబుచేర్చుండు.కారుణ్యమున్ జూపి.ఘనతరముగ

శ్రీయాంజనేయా! హసించున్ జనానీక మీవింక రాకున్న నీశతేజ!

నే రామకృష్ణుండ నీపైన భక్తిన్ మ హద్దండకంబేనుననుపమగతి

సీసంబులో నింపి యాశించితిన్ వ్రాసి నీదర్శనంబింక నిర్భయదుఁడ!

కన్పింపుమింకన్ బ్రకాశా ! నమస్తే న మస్తే నమస్తేనమః వనచర!

తే.గీ. దండకాన్విత సీసంబు ధరణినెవరు

భక్తితోడను పఠియించువారికిలను

హనుమ సత్కృప లభియించు ననుపమగతి

సుఖము సంతోషమును గల్గి శోభ కలుగు.

జైహింద్.

కీ.శే.మానాప్రగడ శేషశాయి...పుట్టపర్తినారాయణాచార్యులవారిపై చేసిన ప్రసంగము.

జైశ్రీరామ్.

జైహింద్.

అమర పఠనము.

 జైశ్రీరామ్.

జైహింద్.

అమరము ౧వ భాగము.

 జైశ్రీరామ్.

జైహింద్.

Amarakosham part 2 అమరకోశం 2వ భాగం अमरकोशः द्वितीयभागः।

జైశ్రీరామ్.

జైహింద్.

Amarakosa - 1( 1st Varga of Part 1) - Swarga (Heaven)

జైశ్రీరామ్.

జైహింద్.

పరంతపా,నీరజ,స్తుతి,ప్రతాపనా,సమతమరు,దొరకొను,చొనకు,కనుమా,వెంటరాని,త్రిభంగినీ,గర్భ"-కరమరుదౌ"-వృత్తము.రచన:-వల్లభవఝల అప్పల నరసింహ మూర్తి.జుత్తాడ

జైశ్రీరామ్.

పరంతపా,నీరజ,స్తుతి,ప్రతాపనా,సమతమరు,దొరకొను,చొనకు,కనుమా,వెంటరాని,త్రిభంగినీ,గర్భ"-కరమరుదౌ"-వృత్తము.రచన:-వల్లభవఝల అప్పల నరసింహ మూర్తి.జుత్తాడ                            

"-కరమరుదౌ"-వృత్తము.
ఉత్కృతిఛందము.జ.స.మ.న.జ.జ.స.భ.గగ.గణములు.యతులు.10,19.
ప్రాసనియమము కలదు.వృ.సం.
గతాను గతికా లోకానన్!కరమరుదౌ!నరజన్మ!కనుమా!కీర్తి ఘటింపన్!
గతించు వడి!కాలంబెంచన్!కరటును వీడి చరించు!కన!రారెవ్వరు వెంటన్!
స్తుతింపవలె!మోక్షంబందన్!దొరకొను సామ్యత నొప్పు!తునుమం రాదిల సత్యమ్!                                              
ప్రతాపమున!శ్రీమంతానన్!పరముడు భక్తిని మెచ్చ!వనథివై!జను ధీరా!
1.గర్భగత"-పరంతపా"-వృత్తము.
బృహతీఛందము.జ.స.మ.గణములు.వృ.సం.30,
ప్రాసనియమము కలదు.
గతాను గతికా లోకానన్!
గతించు వడి కాలంబెంచన్!
స్తుతింప వలె!మోక్షంబందన్!
ప్రతాపమున!శ్రీమంతానన్!
2.గర్భగత"-నీరజ"-"-వృత్తము.
బృహతీఛందము.న.జ.జ.గణములు.వృ.సం.368.
ప్రాసనియమము కలదు.
కరమరుదౌ!నర జన్మ!
కరటును వీడి చరించు!
దొరకొను సామ్యత నొప్పు!
పరముడు భక్తిని మెచ్చ!
3.గర్భగత"-స్తుతి"-వృత్తము.
అనుష్టుప్ఛందము.స.భ.గగ.గణములు.వృ.సం.52.
ప్రాసనియమము కలదు.
కనుమా!కీర్తి ఘటింపన్!
కన రారెవ్వరు వెంటన్!
తునుమం రాదిల సత్యమ్!
వనథీవై!జను ధీరా!
4.గర్భగత"-ప్రతాపనా"-వృత్తము.
ధృతిఛందము.జ.స.మ.న.జ.జ.గణములు.యతి.10,వ.యక్షరము.
ప్రాసనియమము కలదు.వృ.సం.
గతాను గతికా లోకానన్!కర మరుదౌ!నర జన్మ!
గతించు వడి కాలంబెంచన్!కరటును వీడి చరించు!
స్తుతింప వలె!మోక్షంబందన్!దొరకొను సామ్యత నొప్పు!
ప్రతాపమున!శ్రీమంతానన్!పరముడు భక్తిని మెచ్చ!
5గర్భగత"-సమతమరు"-వృత్తము.
అత్యష్టీఛందము.న.జ.జ.స.భ.గగ.గణములు.యతి.10,వ.యక్షరము.
ప్రాసనియమము కలదు.వృ.సం.
కర మరుదౌ!నర జన్మ!కనుమా!కీర్తి ఘటింపన్!
కరటును వీడి చరించు!కన రారెవ్వరు వెంటన్!
దొరకొను సామ్యత నొప్పు!తునుమంరాదిల సత్యమ్!
పరముడు భక్తిని మెచ్చ!వనథీవై!జను ధీరా!
6.గర్భగత"-దొరకొను"-వృత్తము.
ఉత్కృతిఛందము.న.జ.జ.స.భ.త.భ.య.గగ.గణములు.యతులు.10,18.
ప్రాసనియమము కలదు.వృ.సం.
కర మరుదౌ!నరజన్మ!కనుమా!కీర్తి ఘటింపన్!గతాను గతికా!లోకానన్!
కరటును వీడి చరించు!కన!రారెవ్వరు వెంటన్!గతించు వడి!కాలంబెంచన్!
దొరకొను సామ్యత నొప్పు!తునుమం రాదిల సత్యమ్!స్తుతింప వలె!మోక్షం బందన్!                                            
పరముడుభక్తిని మెచ్చ!వనథీవై!జను ధీరా!ప్రతాపమున!శ్రీమంతానన్!
7.గర్భగత"-చొనకు"-వృత్తము.
అత్యష్టీఛందము.స.భత.భ.య.గగ.గణములు.యతి.09,వ.యక్షరము.
ప్రాసనియమము కలదు.వృ.సం.
కనుమా!కీర్తి ఘటింపన్!గతాను గతికా లోకానన్!
కన రారెవ్వరు వెంటన్!గతించువడి కాలంబెంచన్!
తునుమం రాదిల సత్యమ్!స్తుతింప వలె మోక్షంబందన్!
వనధీవై జనుథీరా!ప్రతాపమున శ్రీమంతానన్!
8.గర్భగత"-కనుమా"-వృత్తము.
ఉత్కృతిఛందము.స.భ.త.భ.య.త.నభ.గల.గణములు.యతులు.9,18.
ప్రాసనియమము కలదు.వృ.సం.
కనుమా!కీర్తిఘటింపన్!గతాను గతికా లోకానన్!కరమరుదౌ!నరజన్మ!
కన!రారెవ్వరు!వెంటన్!గతించు వడి!కాలంబెంచన్!కరటును వీడి చరించు!
తునుమం రాదిల సత్యమ్!స్తుతింప వలె!మోక్షంబందన్!దొరకొను సామ్యత నొప్పు!                                            
వనథీవై జను థీరా!ప్రతాపమున శ్రీమంతానన్!పరముడు భక్తిని మెచ్చ!
9.గర్భగత"-వెంటరాని"-వృత్తము.
ధృతిఛందము.న.జ.జ.జ.స.మ.గణములు.యతి.10,వ.యక్షరము.
ప్రాసనియమము కలదు.వృ.సం.
కరమరుదౌ!నరజన్మ!గతాను గతికా!లోకానన్!
కరటును వీడి చరించు!గతించు వడి కాలంబెంచన్!
దొరకొను సామ్యత నొప్పు!స్తుతింప వలె!మోక్షంబందన్!
పరముడు భక్తిని మెచ్చ!ప్రతాపమున శ్రీమంతానన్!
10,గర్భగత"-త్రిభంగినీ"-వృత్తము.
ఉత్కృతిఛందము.న.జ.జ.జ.స.మ.స.భ.గగ.గణములు.యతులు.10,19.
ప్రాసనియమము కలదు.వృ.సం.
కర మరుదౌ!నరజన్మ!గతాను గతికా లోకానన్!కనుమా!కీర్తి ఘటింపన్!
కరటును వీడి చరించు!గతించు వడి!కాలంబెంచన్!కన రారెవ్వరు వెంటన్!
దొరకొను సామ్యత నొప్పు!స్తుతింప వలె!మోక్షంబందన్!తునుమం రాదిల సత్యమ్!                                                                                    
పరముడు భక్తిని మెచ్చ!ప్రతాపమున శ్రీమంతానన్!వనథీవై జను ధీరా!!
స్వస్తి.
మూర్తి.జుత్తాడ.

  జైహింద్.

శ్రీ పూసపాటి కృష్ణ సూర్యకుమార్ విరచిత రథ, చతుతంగ బంధ పద్యములు.

జైశ్రీరామ్

శ్రీ పూసపాటి కృష్ణ సూర్యకుమార్ విరచిత

1)   గణేష స్తుతి     (రధ బంధ సీసము)
శం , శాంకరి కొమరా! చంద్ర చూడ శుభ తనయ! బొజ్జ దేవర!, నాగ సూత్ర
ధర! వారణంపు వదన! నిత్య మోదక వాంఛితా! పరమేష్టి  భావుక! గణ
నాధా!ఎలుక వాహనా!,కుమారాగ్రజా!  విల సితంపు వదనా!, విఘ్న రాజ!
 సుప్ర దీపుండ! శుభ ప్రదా! జిష్ణుడ! యేకదంతా! సర్వలోక నాధ!,

చదిర వీక్షితా!  భువిజన సమ్మతి విత
రణ! శుభ ప్రదాత!వ్యాస భారత విధాత!
యెపుడు కాంచుచు,తప్పుల నెప్పుడు క్షమ
చూపి దీనుల బాధలు బాపు మయ్య.
                                                          పూసపాటి కృష్ణ సూర్యకుమార్

2 చతురంగ బంధ సీస పార్వతీ ప్రార్ధన

నగజాత! యాదవి! నగనందిని!గిరిజ!
                 అంబిక! అద్రిజ!,యమున! నాగ
హారుని దేవేరి!ఆదిశక్తి! అనంత!
          మలయ నివాసిని!మాత!సౌమ్య!
చేతన సఖి!గట్టుధీత! నగపు సూన!
          శరవణ భవమాత! సర్వలోక
సేవితా!శారదా! శివసత్తి! మాలినీ!
          దక్ష తనూభవ! దాక్షి! సింహ
యాన! శ్రీ నీల లోహిత! అగజ!హిమజ!
అజిత! సాప్తపదీన జాయ!  జితి  సహిత!
వాజస సహధర్మ చరిణీ! భవ్య! శ్రీ గ
జాన నోల్ల!  ఘనంబుగా సంతు గోరి
(సింహ వాహినీ నీ సేవ  చేసినాము)

 స్వస్తి.

శ్రీ పూసపాటి కృష్ణ సూర్య కుమార్ గారికి అభినందన పూర్వక ధన్యవాదములు.

జైహింద్.

సూక్తి,వరీయ,భద్రకా,అనురాగ,భారసీ,మంజుల శోభా,భ్రాంతిరా,ప్రాంజలి,పద్ధతుల,త్రభంగినా,గర్భ"-పతనాభిరామ"-వృత్తము.రచన:-వల్లభవఝల అప్పల నరసింహ మూర్తి. జుత్తాడ.

జైశ్రీరామ్

సూక్తి,వరీయ,భద్రకా,అనురాగ,భారసీ,మంజుల శోభా,భ్రాంతిరా,ప్రాంజలి,పద్ధతుల,త్రభంగినా,గర్భ"-పతనాభిరామ"-వృత్తము.రచన:-వల్లభవఝల అప్పల నరసింహ మూర్తి. జుత్తాడ.                        

పతనాభిరామ"-వృత్తము.
ఉత్కృతిఛందము.న.జ.ర.భ.భ.ర.స.ర.లగ.గణములు.యతులు.10,18.
ప్రాసనియమము కలదు.వృ.సం.
పతన మనోభిరామమౌ!పద్ధతి నుద్ధతి యౌనె?ప్రాంజలి నొప్పం సరౌనొకో?
గతమును లెక్క సేయుమా!గద్దియ శాశ్వత మౌనె?కంజదళాక్షుండు మెచ్చునే?
మతి మమతానురాగముల్!మద్దతు పల్కును గాదె?మంజులమౌ!శోభ!నెంచగాన్!
సతతము మేలునౌ నిలన్!చద్దియ మూటగు నెంచ!సం జనితంబౌ! వరాంబుధుల్!          
1.గర్భగత"-సూక్తి"-వృత్తము.
బృహతీఛందము.న.జ.ర.గణములు.వృ.సం.178.
ప్రాసనియమము కలదు.
పతన మనోభి రామమౌ!
గతమును లెక్క సేయుమా!
మతి మమతాను రాగముల్!
సతతము మేలునౌ!నిలన్!
2.గర్భగత"-వరీయ"-వృత్తము.
అనుష్టుప్ఛందము.భ.భ.గల.గణములు.వృ.సం.183.
ప్రాసనియమము కలదు.
పద్ధతి నుద్ధతి యౌనె?
గద్దియ శాశ్వత మౌనె?
మద్దతు బల్కును కాదె?
చద్దియ మూటగు నెంచ!
3.గర్భగత"-భద్రకా"-వృత్తము.
బృహతీఛందము.భ.త.ర.గణములు.వృ.సం.167.
ప్రాసనియమము కలదు.
ప్రాంజలి నొప్పం సరౌనొకో?
కంజదళాక్షుండు మెచ్చునే!
మంజులమౌ!శోభ నెంచగాన్!
సంజనితంబౌ!వరాంబుధుల్!
4.గర్భగత"-అనురాగ"-వృత్తము.
అత్యష్టీఛందము.న.జ.ర.భ.భ.గల.గణములు.యతి.10,వ.యక్షరము.
ప్రాసనియమము కలదు. వృ.సం.
పతన మనోభిరామమౌ!పద్ధతి నుద్ధతి యౌనె?
గతమును లెక్క సేయుమా!గద్దియ శాశ్వతమౌనె?
మతి మమతాను రాగముల్!మద్దతు బల్కును కాదె!
సతతము మేలునౌ!నిలన్!చద్దియ మూటగు నెంచ!
5.గర్భగత"-భారసీ"-వృత్తము.
అత్యష్టీఛందము.భ.భ.ర.స.ర.లగ.గణములు.యతి.09,వ.యక్షరము.
ప్రాసనియమము కలదు.వృ.సం.
పద్ధతి నుద్ధతి యౌనె?ప్రాంజలి నొప్పం సరౌనొకో?
గద్దియ శాశ్వత మౌనె?కంజ దళాక్షుండు మెచ్చునే!
మద్దతు పల్కును కాదె?మంజులమౌ!శోభ నెంచగాన్!
చద్దియ మూటగు నెంచ!సంజనితంబౌ!వరాంబుధుల్!
6.గర్భగత"-మంజుల శోభా"-వృత్తము.
ఉత్కృతిఛందము.భ.భ.ర.స.ర.జ.న.ర.లగ.గణములు.యతులు.9,18.
ప్రాసనియమము కలదు.వృ.సం.
పద్ధతి నుద్ధతి యౌనె?ప్రాంజలి నొప్పం సరౌనొకో?పతన మనోభిరామమౌ!గద్దియ శాశ్వతమౌనె?కంజదళాక్షుండుమెచ్చునే!గతమును లెక్కసేయుమా!
మద్దతు పల్కును కాదె?మంజులమౌ!శోభనెంచగాన్!మతి మమతాను రాగముల్!
చద్దియమూటగు నెంచ!సంజనితంబౌ!వరాంబుధుల్!సతతము మేలునౌ!నిలన్!                  
7.గర్భగత"-భ్రాంతిరా"-వృత్తము.
ధృతిఛందము.భ.త.ర.న.జ.ర.గణములు.యతి.10,వ.యక్షరము.
ప్రాసనియమము కలదు.వృ.సం.
ప్రాంజలి నొప్పం సరౌనొకో!పతన మనోభిరామమౌ!
కంజ దళాక్షుండు మెచ్చునే!గతమును లెక్క సేయుమా!
మంజులమౌ!శోభ నెంచగాన్!మతి మమతాను రాగముల్!
సంజనితంబౌ!వరాంబుధుల్!సతతము మేలునౌ!నిలన్!
8.గర్భగత"-ప్రాంజలి"-వృత్తము.
ఉత్కృతిఛందము.భ.త.ర.న.జ.ర.భ.భ.గల.గణములు.యతులు.10,19.
ప్రాసనియమము కలదు.వృ.సం.
ప్రాంజలి నొప్పం సరౌనొకో!పతన మనోభిరామమౌ!పద్ధతి నుద్ధతి యౌనె?
కంజ దళాక్షుండు మెచ్చునే!గతమును లెక్కసేయుమా!గద్దియ శాశ్వత మౌనె!
మంజులమౌ!శోభనెంచగాన్!మతి మమతాను రాగముల్!మద్ధతు పల్కును కాదె?                
సంజనితంబౌ!వరాంబుధుల్!సతతము మేలునౌ!నిలన్!చద్దియ మూటగు నెంచ!                                
9.గర్భగత"-పద్ధతుల"-వృత్తము.
అత్యష్టీఛందము.భ.భ.భ.న.ర.లగ.గణములు.యతి.09,వ.యక్షరము.
ప్రాసనియమము కలదు.వృ.సం.
పద్ధతి నుద్ధతి యౌనె?పతన మనోభిరామమౌ!
గద్దియ శాశ్వత మౌనె!గతమును లెక్క సేయుమా!
మద్దతు పల్కును కాదె?మతి మమతాను రాగముల్!
చద్దియ మూటగు నెంచ!సతతము మేలునౌ నిలన్!
10,గర్భగత"-త్రిభంగినా"-వృత్తము.
ఉత్కృతిఛందము.భ.భ.భ.న.ర.య.స.ర.లగ.గణములు.యతులు.9,18.
ప్రాసనియమము కలదు.వృ.సం.
పద్ధతి నుద్ధతి యౌనె?పతన మనోభి రామమౌ!ప్రాంజలి నొప్పం సరౌనొకో?
గద్దియ శాశ్వత మౌనె!గతమునులెక్క సేయుమా!కంజ దళాక్షుండు మెచ్చునే!
మద్దతు పల్కును కాదె?మతి మమతానురాగముల్!మంజులమౌ!శోభ నెంచగాన్!                                            
చద్దియ మూటగు నెంచ!సతతము మేలునౌ నిలన్!సం.జనితంబౌ! వరాంబుధుల్!
                                                                             
స్వస్తి.
మూర్తి.జుత్తాడ.

 జైహింద్.

I and U...శ్రీ వైద్యం వేంకటేశ్వరాచార్యులు.

జైశ్రీరామ్.

How can you "SM_LE"
without *"I"* ?
How can you be "F_NE"
without *"I"* ?
How can you "W_SH"
without *"I"* ?
How can you be "N_CE"
without *"I"* ?
How can you be "FR_END"
without *"I"* ?
*"I"* am very important.
But this *"I"* can never achieve "S_CCESS" nor can "LA_GH" without all of *"U"*.
and
that makes *"U"* more important than *"I"*.

 జైహింద్

ప్రజాపత్రిక ఔదార్యం.

జైశ్రీరామ్.

ఓం నమో నారాయణాయ.
ఆర్యులకు శుభోదయమ్.
ఆ లలితాచంద్రమౌళేశ్వరుని దయాప్రాప్తమయిన శతకరచనను గూర్చి ప్రజాపత్రిక వారపత్రిక వారు ప్రశంసించుచు ప్రకటించి తమ ఔదార్యమును చాటుకొనినారు. వారికి నా ధన్యవాదములు. అంతా ఆ పార్వతీపరమేశ్వరుల అనుగ్రహఫలమే కాని నాశక్తి ఏమాత్రమూ కాదని ఇందుమూలముగా విన్నవించుకొనుచున్నాను.
నమస్తే.,

జైహింద్.

పఠిమా,పరిహరణా,నతయా,వినిర్మలా,భారజాశ్రీ,దొర్లాడు,నతయతా,నతోత్తేజ,వక్రయా,చిత్తోన్మాద,గర్భ"-చెడుచేతనా"-వృత్తము.రచన:-వల్లభవఝల అప్పల నరసింహ మూర్తి. జుత్తాడ.

జైశ్రీరామ్.

పఠిమా,పరిహరణా,నతయా,వినిర్మలా,భారజాశ్రీ,దొర్లాడు,నతయతా,నతోత్తేజ,వక్రయా,చిత్తోన్మాద,గర్భ"-చెడుచేతనా"-వృత్తము.రచన:-వల్లభవఝల అప్పల నరసింహ మూర్తి. జుత్తాడ.

                          

"-చెడుచేతనా"-వృత్తము.
ఉత్కృతిఛందము.త.జ.స.భ.ర.జ.స.ర.గగ.గణములు.యతులు.10,18.
ప్రాసనియమము కలదు.వృ.సం.
దుశ్చేష్టిత చేతన క్రియల్!దుర్మదచిత్తమొప్పుచున్!దొరతనంబంచు!చరించన్!
నిశ్చేష్టితమేర్చుజనులన్!నిర్మలతంజెరంచుచున్!నిరుపమంబౌ!నటులెంచన్!
దుశ్చర్యలముంచదగునే?తర్మెద వేల నీతినిన్!దురహమున్మోహన భ్రాంతిన్!
దుశ్చాతురి!ముక్తిగనునే?దుర్మతి వీడుమానవా!దొరలి పోవును సిరు లెల్లన్?
1.గర్భగత"-పఠిమా"-వృత్తము.
బృహతీఛందము.త.జ.స.గణములు.వృ.సం.237.
ప్రాసనియమము కలదు.
దుశ్చేష్టిత చేతన క్రియల్?
నిశ్చేష్టిత మేర్చు జనులన్!
దుశ్చర్యల ముంచ దగునే!
దుశ్చాతురి ముక్తి గనునే?
2.గర్భగత"-పరిహరణా"-వృత్తము.
అనుష్టుప్ఛందము.భ.ర.లగ.గణములు.వృ.సం.87,
ప్రాసనియమము కలదు.
దుర్మద చిత్త మొప్పుచున్!
నిర్మలతం జెరంచుచున్!
తుర్మెద వేల?నీతినిన్!
దుర్మతి వీడు మానవా!
3.గర్భగత"-నతయా"-వృత్తము.
బృహతీఛందము.న.త.య.గణములు.వృ.సం.104.
ప్రాసనియమము కలదు.
దొరతనంబంచు చరించన్!
నిరుపమం బౌనటు లెంచన్!
దురహమున్మోహన భ్రాంతిన్!
దొరలి పోవుం! సిరు లెల్లన్!
4.గర్భగత"-వినిర్మలా"-వృత్తము.
అత్యష్టీఛందము.త.జ.స.భ.ర.లగ.గణములు.యతి.10,వ.యక్షరము.
ప్రాసనియమము కలదు.వృ.సం.
దుశ్చేష్టిత చేతన క్రియల్!దుర్మద చిత్త మొప్పుచున్!
నిశ్చేష్టిత మేర్చు జనులన్!నిర్మలతం జెరంచుచున్!
దుశ్చర్యల ముంచ దగునే?తుర్మెద వేల?నీతినిన్!
దుశ్చాతురి ముక్తి గనునే?దుర్మతి వీడు మానవా!
5.గర్భగత"-భారజాశ్రీ"-వృత్తము.
అత్యష్టీఛందము.త.జ.స.భ.ర.లగ.గణములు.యతి.9,వ.యక్షరము!
ప్రాస నియమము కలదు.వృ.సం.
దుర్మద చిత్తమొప్పుచున్!దొరతనంబంచు చరించన్!
నిర్మలతం జెరచుచున్!నిరుపమంబౌనటు లెంచన్?
తర్మెదవేల?నీతినిన్!దురహమున్మోహన భ్రాంతినిన్!
దుర్మతివీడు మానవా!దొరలి పోవుం సిరులెల్లన్!
6.గర్భగత"-దొర్లాడు"-వృత్తము.
ఉత్కృతిఛందము.భ.ర.జ.స.భ.మ.భ.భ.గగ.గణములు.యతులు.9,18.
ప్రాసనియమము కలదు.వృ.సం.
దుర్మదచిత్త మొప్పుచున్!దొరతనంబంచు చరించన్!దుశ్చేష్టిత చేతనక్రియల్!
నిర్మలతం జెరచుచున్!నిరుపమంబౌనటు లెంచన్?నిశ్చేష్టితమేర్చు జనులన్!
తుర్మెదవేల!నీతినిన్!దురహమున్మోహనభ్రాంతినిన్!దుశ్చర్యల ముంచదగునే!
దుర్మతి వీడు మానవా!దొరలి పోవుం సిరు లెల్లన్?దుశ్చాతురి ముక్తి గనునే?
7.గర్భగత"-నతయతా"-వృత్తము.
ధృతిఛందము.న.త.య.త.జ.స.గణములు.యతి.10,వ.యక్షరము.
ప్రాసనియమము కలదు.వృ.సం.
దొరతనంబంచు చరించన్!దుశ్చేష్టిత చేతనక్రియల్!
నిరుపమంబౌనటులెంచన్!నిశ్చేష్టిత మేర్చు జనులన్?
దురహమున్మోహన భ్రాంతినిన్!దుశ్చర్యల ముంచదగునే?
దొరలిపోవుం సిరులెల్లన్?దుశ్చాతురి ముక్తిగనునే?
8.గర్భగత"-నతోత్తేజ"-వృత్తము.
ఉత్కృతిఛందము.న.త.య.త.జ.స.భ.ర.లగ.గణములు.యతులు.10,19.
ప్రాసనియమము కలదు.వృ.సం.
దొరతనంబంచు చరించన్!దుశ్చేష్టిత చేతనక్రియల్!దుర్మద చిత్తమొప్పుచున్!
నిరుపమంబౌనటులెంచన్!నిశ్చేష్టిత మేర్చు జనులన్!నిర్మలతంజెరచుచున్!
దురహమున్మోహన భ్రాంతినిన్!దుశ్చర్యలముంచదగునే!తుర్మెదవేల నీతినిన్!
దొరలి పోవుం సిరు లెల్లన్?దుశ్చాతురి ముక్తి గనునే!దుర్మతి వీడు మానవా!
9.గర్భగత"-వక్రయా"-వృత్తము.
అత్యష్టీఛందము.భ.ర.య.భ.భ.లగ.గణములు.యతి.9,వ.యక్షరము.
ప్రాసనియమము కలదు.వృ.సం.
దుర్మద చిత్తమొప్పుచున్!దుశ్చేష్టిత చేతన క్రియల్?
నిర్మలతం జెరచుచున్!నిశ్చేష్టిత మేర్చు జనులన్!
తర్మెద వేల?నీతినిన్!దుశ్చర్యల ముంచ దగునే!
దుర్మతి వీడు మానవా!దుశ్చాతురి ముక్తి గనునే?
10,గర్భగత"-చిత్తోన్మాద"-వృత్తము.
ఉత్కృతిఛందము.భ.ర.య.భ.భ.జ.స.భ.గగ.గణములు.యతులు.9,18.
ప్రాసనియమము కలదు.వృ.సం.
దుర్మదచిత్త మొప్పుచున్!దుశ్చేష్టిత చేతనక్రియల్!దొరతనంబంచు చరించన్!
నిర్మలతంజెరచుచున్!నిశ్చేష్టితమేర్చు జనులన్!నిరుపమంబౌనటు లెంచన్?
తుర్మెదవేల!నీతినిన్!దుశ్చర్యలముంచదగునే?దురహమున్మోహనభ్రాంతినిన్
దుర్మతివీడు మానవా!దుశ్చాతురి ముక్తి గనునే?దొరలిపోవుం!సిరులెల్లన్?
 స్వస్తి.
మూర్తి.జుత్తాడ.

జైహింద్.

రసాంఘ్రి,మత్తరజినీ,ఉపమా,ససమా,లోకతీరు,ధూమక,చెరపు,ప్రతీక,కేశినీ,హైన్యతా,గర్భ"-మహేంద్ర"-వృత్తము. రచన:-వల్లభవఝల అప్పల నరసింహ మూర్తి. జుత్తాడ.

  జైశ్రీరామ్.

రసాంఘ్రి,మత్తరజినీ,ఉపమా,ససమా,లోకతీరు,ధూమక,చెరపు,ప్రతీక,కేశినీ,హైన్యతా,గర్భ"-మహేంద్ర"-వృత్తము.

రచన:-వల్లభవఝల అప్పల నరసింహ మూర్తి. జుత్తాడ.

                         
"-మహేంద్ర"-వృత్తము.
ఉత్కృతిఛందము.స.స.మ.జ.ర.జ.న.స.లగ.గణములు.యతులు.9,18.
ప్రాసనియమము కలదు.వృ.సం.
చెడుటూహల చైదాలన్!చేతనాల!మోసపూర్ణతన్!చెరుప ఘనుల ఖ్యాతినిన్
పడనేలను?పాపాలన్!పాతకాల హీనదుస్థితిన్! పరువు నిలువ దెన్నడున్?
కడు స్వార్థము కాటేయున్!ఘాతుకాన నిల్వబోకుమా!కరటుతనము మానుమా!                                                                                  
గడి మీరకు!ద్రోహాత్మన్!కౌతుకాన!ముక్తి కోరుమా!కరము సురల ధ్యానివై?
1.గర్భగత"-రసాంఘ్రి"-వృత్తము.
అనుష్టుప్ఛందము.స.స.గగ.గణములు.వృ.సం.28,
ప్రాసనియమము కలదు.
చెడుటూహల చైదాలన్!
పడనేలను?పాపాలన్!
కడు స్వార్ధము కాజేయున్!
గడి మీరకు!ద్రోహాత్మన్!
2.గర్భగత"-మత్తరజినీ"-వృత్తము.
బృహతీఛందము.ర.జ.ర.గణములు.వృ.సం.171.
ప్రాసనియమము కలదు.
చేతనాల మోస పూర్ణతన్!
పాతకాల హీన దుస్థితిన్?
ఘాతుకాన నిల్వ బోకుమా!
కౌతుకాన ముక్తి కోరుమా!
3.గర్భగత"-ఉపమా"-వృత్తము.
బృహతీఛందము.న.న.ర.గణములు.వృ.సం.192.
ప్రాసనియమము కలదు.
చెరుప ఘనుల ఖ్యాతినిన్!
పరువు నిలువ దెన్నడున్?
కరటు తనము మానుమా!
కరము సురల ధ్యానివై!
4.గర్భగత"-ససమా"-వృత్తము.
అత్యష్టీఛందము.స.స.మ.జ.ర.లగ.గణములు.యతి.9,వ.యక్షరము.
ప్రాసనియమము కలదు.వృ.సం.
చెడు టూహల చైదాలన్!చేతనాల మోస పూర్ణతన్?
పడ నేలను?పాపాలన్!పాతకాల హీన దుస్థితిన్?
కడు స్వార్ధము కాజేయున్!ఘాతుకాన నిల్వ బోకుమా?
గడి మీరకు ద్రోహాత్మన్!కౌతుకాన ముక్తి కోరుమా?
5.గర్భగత"-లోకతీరు"-వృత్తము.
ధృతిఛందము.ర.జ.ర.న.న.ర.గణములు.యతి.10,వ.యక్షరము.
ప్రాసనియమము కలదు.వృ.సం.
చేతనాల మోస పూర్ణతన్!చెరుప ఘనుల ఖ్యాతినిన్?
పాతకాల హీన దుస్థితిన్?పరువు నిలువ దెన్నడున్?
ఘాతు కాన!నిల్వ బోకుమా!కరటుతనము మానుమా!
కౌతుకాన!ముక్తి కోరుమా! కరము సురల ధ్యానతన్!
6.గర్భగత"-ధూమక"-వృత్తము.
ఉత్కృతిఛందము.ర.జ.ర.న.న.ర.స.న.గగ.గణములు.యతులు.10,19.
ప్రాసనియమము కలదు.వృ.సం.
చేతనాల మోస పూర్ణతన్!చెరుప ఘనుల ఖ్యాతినిన్?చెడుటూహల చైదాలన్!                                                    
పాతకాల హీన దుస్థితిన్?పరువు నిలువ దెన్నడున్?పడ నేలను?పాపాలన్!                                                      
ఘాతు కాన నిల్వ బోకుమా!కరటు తనము మానుమా!కడు స్వార్ధము కాటేయున్!                                          
కౌతుకాన ముక్తి కోరుమా!కరము సురల ధ్యానివై!గడి మీరకు ద్రోహాత్మన్!                                                        
7.గర్భగత"-చెరపు"-వృతము.
అత్యష్టీఛందము.న.న.ర.స.స.గగ.గణములు.యతి.10,వ.యక్షరము.
ప్రాసనియమము కలదు.వృ.సం.
చెరుప ఘనుల ఖ్యాతినిన్?చెడు టూహల చైదాలన్!
పరువు నిలువ దెన్నడున్?పడనేలను?పాపాలన్!
కరటు తనము మానుమా!కడు స్వార్ధము కాటేయున్?
కరము సురల ధ్యానివై!గడి మీరకు!ద్రోహాత్మన్!
8.గర్భగత"-ప్రతీక"-వృత్తము.
ఉత్కృతిఛందము.న.న.ర.స.స.మసజ.ర.లగ.గణములు.యతులు.10,18.
ప్రాసనియమము కలదు.వృ.సం.
చెరుప ఘనుల ఖ్యాతినిన్?చెడు టూహల చైదాలన్!చేతనాల మోసపూర్ణతన్!                                                    
పరువు నిలువ దెన్నడున్?పడ నేలను?పాపాలన్!పాతకాల హీన దుస్థితిన్?                                                      
కరటు తనము మానుమా!కడు స్వార్ధము కాటేయున్?ఘాతుకాన! నిల్వ బోకుమా?                                          
కరము సురల ధ్యానివై!గడి మీరకు!ద్రోహాత్మన్!కౌతుకాన!ముక్తి కోరుమా!                                                        
9.గర్భగత"-కేశినీ"-వృత్తము
అత్యష్టీఛందము.ర.జ.ర.స.జ.గగ.గణములు.యతి.10,వ.యక్షరము.
ప్రాసనియమము కలదు.వృ.సం.
చేతనాల!మోస పూర్ణతన్!చెడు టూహల చైదాలన్!
పాతకాల!హీన దుస్థితిన్?పడ నేలను?పాపాలన్!
ఘాతుకాన!నిల్వ బోకుమా?కడు స్వార్ధము కాటేయున్?
కౌతు కాన!ముక్తి కోరుమా!గడిని మీరకు ద్రోహాత్మన్!
10,గర్భగత"-హైన్యతా"-వృత్తము.
ఉత్కృతిఛందము.ర.జ.ర.స.జ.త.న.స.లగ.గణములు.యతులు.10,18.
ప్రాసనియమము కలదు.వృ.సం.
చేతనాల మోస పూర్ణతన్!చెడుటూహల చైదాలన్!చెరుప ఘనులఖ్యాతినిన్!                                                      
పాతకాల హీన దుస్థితిన్?పడ నేలను?పాపాలన్!పరువు నిలువ దెన్నడున్?                                                      
ఘాతుకాన!నిల్వ బోకుమా?కడు స్వార్ధము కాటేయున్?కరటు తనము మానుమా!                                          
కౌతుకాన!ముక్తి కోరుమా!గడి మీరకు ద్రోహాత్మన్!కరము సురల ధ్యానివై?
 స్వస్తి.
మూర్తి.జుత్తాడ.

జైహింద్.

కాశీపత్యవధానులు గారు...సీత చేత రాముని చేత పలికించిన చమత్కార భాషణము ప్రహేళిక.

 జైశ్రీరామ్.

ఆరులారా!

వివాహాల లో వధూవరులు తలంబ్రాలు పోసుకున్న తర్వాత 

వారి చేత పేర్లు చెప్పించడం ఒక వేడుక. 

కాశీపత్యవధానులు గారు...సీత చేత రాముని చేత పలికించిన చమత్కార భాషణము పద్య రూపములో ఎంత మనోజ్ఞంగా ఉందో చూడండి.

సీతను రాముని పేరు చెప్పమని అంగనలు అడుగగా సీత సిగ్గుతో
వరుని పేరే మనియెద'రా'?
సరస 'మ' యుక్తం బైన స్వామి యగుసుడీ
పరికించి తెలిసికొండని
ధరణీ సుత వ్రీడ తోడ తరుణుల కనియెన్.
సాధారణ భావం :-వరుని పేరు యేమని అంటారా? మీ సరసము యుక్తముకాదు.ఆయనను స్వామి అంటారు.
కవి చమత్కారం :--' 'రా' సరసన 'మ' యుక్తము యైన స్వామి యనగా ఆయన పేరు
'రామస్వామి' .అని సీత చేత అనిపించారు కాశీపత్యవధానులు గారు.
-------------------------------------
తరువాత రాముని చేత సీతపేరు చెప్పించిన పద్యము చూడండి.
చరణముల కడన్ బొసఁగెడు మీకి 'సీ'
వధువు పేరు దెల్పవలె నె మహి'త'
నయ యట౦ద్రు గాన నా రాణి పేరుగా
తెలిసికొనుడు మీకు తెలివి లేదె?
సాధారణ భావం:--కాళ్ళ దగ్గర పడియుండు మీకు(చెలి కత్తెలు,దాసీజనులు)యిసీ
వధువు పేరు తెలుపవలెనట .మహి తనయ =దొడ్డ నీతి గలది అయిన నా రాణి పేరు తెలిసి కొనండి . మీకు తెలివి లేదే?
కవితా చమత్కృతి:-- చరణముల కడ పొసఁగెడు అనగా పాదముల చివర నున్నది
యని భావం.మొదటి పాదము లోచివర 'సీ' రెండవ పాదము లో చివర 'త',మూడవ పాదం చివర 'గా' నాల్గవ పాదం చివర 'దే' ఆమె పేరు సీత గాదె ?
అని రాముని చేత అని పించారు.
కాశీపత్యవధానులు గారి మేధస్సును ఎంత ప్రశంసించినను తక్కువే.
జైహింద్.

శతావధాని డా.ఆర్.గణేశ్ గారి సంస్కృత అవధానము

జైశ్రీరామ్.

జైహింద్.

శ్రీమద్దర్శనమ్ శర్మ ప్రశంసలందుకొనిన బ్రహ్మశ్రీ చాగంటి.

జైశ్రీరామ్.

జైహింద్.

శ్రీ చాగంటి సం’దర్శనమ్.

జై శ్రీరామ్

జైహింద్.

రఘువంశము సంస్కృత కావ్య బోధనము

జైశ్రీరామ్.

జైహింద్.

సంస్కృత భాషాధ్యయనము ౧౭.

జైశ్రీరామ్.

జైహింద్.

సంస్కృత భాషాధ్యయనము ౧౬.

 జైశ్రీరామ్.

జైహింద్.

సంస్కృత భాషాధ్యయనము. ౧౫.

జైశ్రీరామ్. 

జైహింద్.

సంస్కృత భాషాధ్యయనము ౧౪.

 జైశ్రీరామ్.

జైహింద్.

సంస్కృత భాషాధ్యయనము ౧౩.

జైశ్రీరామ్.

జైహింద్.

సంస్కృత భాషాధ్యయనము. ౧౧ మరియు ౧౨.

 జైశ్రీరామ్.

జైహింద్..

కార్తిక మాసం.....

జైశ్రీరామ్
శ్లో.న కార్తికసమో మాసో
న కృతేన సమం యుగమ్| 
న వేదసదృశం శాస్త్రం
న తీర్థం గంగయా సమమ్.

కార్తిక మాసంతో సమానమైన మాసము, కృతయుగముతో సరియైన యుగము, వేద సదృశమైన శాస్త్రము, గంగా సమానమైన తీర్థము లేవు. కార్తికమాసములో చేసిన జప, హోమ, దానములు, శివాభిషేకములు, విష్ణుపూజలు విశేషఫలప్రదములు.

అటువంటి కార్తిక మాసము పాడ్యమి (29-10-2019) మొదలు, అమావాస్య (26-11-2019) వరకు ముప్పైరోజులు "
కార్తికమాసం అత్యంత విశేషవంతమైనది. శివకేశవులిద్దరికీ అత్యంత ప్రీతిపాత్రమైన మాసం కార్తికమాసం. సంవత్సరంలో వచ్చే అన్ని మాసాలకన్నా విశిష్టమైన ఈ కార్తికమాసం అధికఫలదాయకమైంది.

కృత్తికల్లో చంద్రుడు పూర్ణుడై ఉంటాడు కనుక ఇది శివకేశవులిద్దరికీ ప్రీతికరం. ఈ కార్తిక మాస విశిష్ఠతను గూర్చి, వేద వ్యాసమహర్షి తన శిష్యుడైన సూతునికి, సూతముని శౌనకాది ఋషులకు తెల్పాడు.

పూర్వం ఒకసారి సిద్ధాశ్రమంలో జరుగుతున్న యాగానికి, అవసరమైన ద్రవ్యానికై వశిష్ఠమహర్షి, జనకమహారాజును అర్థించగా, జనకమహారాజు అందుకు అంగీకరించి, సంవత్సరంలోని సర్వమాసాల కంటే కార్తికమాసం అత్యంత మహిమాన్వితమైనదని చెబుతుంటారు కదా! అయితే ఆ సర్వపాపహరమైన ధర్మసూక్ష్మాన్ని తెలియజేయమంటాడు. అప్పుడు వశిష్ఠుడు విశ్వశ్రేయాన్ని దృష్టిలో ఉంచుకుని కార్తికమాసంలో సూర్యుడు తులా సంక్రమణలో ప్రవేశించగానే గంగానది ద్రవరూపం ధరించి సమస్త నదీజలాల యందు చేరుతుంది. ఇట్టి జలాశయాలలో విష్ణువు వ్యాపించి ఉంటాడు కనుక కార్తికస్నానం చేసినవారి పుణ్యం చెప్పనలవికాదు. వాపీకూప, నదీస్నాన, జపాదులను ఆచరించేవారు అక్షయమైన అశ్వమమేథయాగ ఫలాన్ని పొందుతారని వివరిస్తాడు.

స్త్రీలుగాని, పురుషులుగాని కార్తికమాసంలో తప్పనిసరిగా ప్రాతఃస్నానం ఆచరించాలనీ, కార్తికమాసపు సాయంకాలం శివాలయాలలోగానీ, వైష్ణ్వాలయాలలోగానీ యథాశక్తి దీపారాధన చేయడం వలన అనంతమైన ఫలం లభించడమే గాక, శివాలయ గోపురద్వార, శిఖరాలయందుగానీ, శివలింగసన్నిధిలోగానీ దీపారాధన చేయడం వలన అన్ని పాపాలు అంతరించి పోతాయని, కార్తికంలో శివాలయంలో ఆవునేతితోగాని, నువ్వులనూనెతో గాని, ఆఖరికి ఆముదంతోగానీ దీప సమర్పణ చేస్తారో, వారు అత్యంత పుణ్యవంతులౌవుతారని, నెల పొడుగునా చేసినవాళ్లు జ్ఞానులై, తద్వారా మోక్షాన్ని పొందుతారని చెప్పబడింది. విష్ణు సన్నిధిలో ఎవరైతే భగవద్గీత పది, పదకొండు అధ్యాయాలను పారాయణ చేస్తారో, వారి పాపాలన్నీ తొలగిపోయి వైకుంఠానికి క్షేత్రపాలకులవుతారని, తులసీదళాలతో, తెలుపు లేక నలుపు గన్నేరుపూలతోగాని శ్రీమహావిష్ణు పూజను చేస్తారో, వాళ్ళు వైకుంఠానికి చేరి విష్ణు సమభోగాలననుభవిస్తారని, కార్తికమాసంలో హరిహరులెవరి సన్నిధినైనా సరే, పద్దెనిమిది పురాణాలలో ఏదైనా సరే ప్రవచించితే సర్వకర్మబంధ విముక్తులవుతారని వశిష్ఠ వచనం. వేదశాస్త్ర పురాణాలన్నీ మనకు అనేక ధర్మసూక్ష్మాలను అందిస్తున్నాయి.

ఈ ధర్మసూత్రాల వలన మనకు కొన్ని సమయాలలో గొప్ప గొప్ప పుణ్యాలు స్వల్పమైనవిగానూ, స్వల్ప పుణ్యాలు గొప్పవిగానూ పరిణమిస్తుంటాయి.
పూర్వ జన్మార్జితాలైన పాపాలన్నీ కూడా కార్తికవ్రతం వలన హరించుకుపోతాయి.

కార్తికంలో వచ్చే ప్రతి సోమవారం నాడు పగలు ఉపవసించి, రాత్రి నక్షత్రదర్శనానంతరం భోజనం చేస్తూ - ఆ రోజంతా భగద్ధ్యానంలో గడిపేవాళ్లు తప్పక శివ సాయుజ్యాన్ని పొందుతారని సూత ఉవాచ. ఈ మాసంలో ఏకభుక్తం, నక్తభోజనం చేస్తారు. అయితే నక్తం ఉండలేనివారు ఒక కార్తికపౌర్ణమినాడైనా నక్తములున్నా పుణ్యమే. కార్తికమాసమంతా తెల్లవారుఝాముననే స్నానం చేయాలి. అప్పుడే అది కార్తికస్నానం.

కార్తిక మాసంలో సూర్యుడు తులా సంక్రమణంలో ఉండగా ఆచరించే స్నాన, దాన, జప, పూజాదులు విశేష ఫలితాలను ఇస్తాయి. ఈ కార్తికమాస వ్రతాన్ని తులాసంక్రమణదాదిగా గాని, శుద్ధపాడ్యమి నుండి ప్రారంభించాలి. ఈ మాసంలో వస్త్రదానం, హిరణ్యదానం, సువర్ణదానం, కన్యాదానం, భూదానం చేస్తే విశేష ఫలితాలు పొందడమే కాకుండా, తేజస్సు , యశస్సు, కార్యసిద్ధి, జ్ఞానలబ్ధి సౌభాగ్యాలు కలుగుతాయి.

ఈ మాసంలో ఉదయం, సాయంత్రంవేళల్లో ఆవు నేతితో గాని, నువ్వులనూనెతో గానీ దీపారాధన చేసి, అభిషేక ప్రియుడైన ఈశ్వరునికి మహాన్యాస పూర్వక రుద్రాభిషేకాలు, అర్చనలు చేయడం వలన మహా పుణ్యం లభిస్తుంది.

ఈ కార్తికమాసంలో పితృతర్పణ పూర్వకంగా ఎన్ని నువ్వులయితే విడువబడుతున్నాయో అన్ని సంవత్సరాల పాటు పితృదేవతలు స్వర్గంలో నివసిస్తారు. యజ్ఞయాగాదులకన్నా కార్తికవ్రతం వల్ల గొప్ప పుణ్యం లభిస్తుంది. తీర్థయాత్రల వల్ల కలుగునటువంటి ఫలం కూడా కలుగుతుంది, ఈ కార్తికమాసంలో శ్రీ మహావిష్ణుని ఎక్కడైతే పూజిస్తారో, అక్కడ భూత, పిశాచ, గ్రహ గణాలు దూరంగా ఉంటాయి. శివుడికి ప్రీతికరమైన జిల్లేడుపూలతో పూజించితే దీర్ఘాయులై, మోక్షాన్ని పొందుతారు. శుద్ధ ద్వాదశినాడు శివునికి మారేడు దళాలతో, జిల్లేడుపూలతో, విష్ణువుకు తులసీ దళాలతో, జాజిపూలతో పూజించుట అత్యంత శ్రేష్ఠదాయకం.

జలంధరుని భార్యయైన బృందా చితాస్థలిలో దేవతలచే చల్లబడిన బీజాల వల్ల త్రిగుణ శోభితాలైన ఉసిరి, మాలతి, తలసి వృక్షాలు అవిర్భవించాయి. సరస్వతి - ఉసిరి రూపము, లక్ష్మీ - మాలతి రూపము, గౌరి - తులసి రూపంగా వెలసినారు.

కార్తికమాసం ద్వాదశి రోజున 'తులసి' వృక్షసన్నిధిలో దీపప్రజ్వలనం చేసి,
"నమస్తులసి సర్వజ్ఞే పురుషోత్తమ వల్లభే 
పాహిమాం సర్వపాపేభ్య
స్సద్వ సంపత్ప్రదాయినీ" 
అంటూ ధ్యానం చేస్తూ భక్తి శ్రద్ధలతో తులసిదేవిని పూజించాలి.
ధాత్రీదేవి నమస్తుభ్యం 
సర్వపాప క్షయంకరీ 
విద్యాంచ, పుత్ర పౌత్రాం, 
ఆయురారోగ్యంచ, సంపదాం 
మమదేహి మహాప్రాజ్ఞే 
యశోదేహి బలం చ మే
ప్రజ్ఞాం మేధాం చ సౌభాగ్యం
విష్ణు భక్తిం చ శాశ్వతీం, 
నీరోగం కురుమాం నిత్యం
నిష్పాపం కురుసర్వదా’ 
అనే స్త్రోత్రం చేస్తూ ఉసిరి (ధాత్రీ) చెట్టు క్రింద శ్రీమహావిష్ణువును పూజించి, ఉసిరి దీపారాధన చేసి, ఉసిరికాయలు నివేదన చేసి, పదకొండు ప్రదక్షిణలు చేస్తే, అఖండమైన అష్టైశ్వర్యప్రాప్తి, అనంత పుణ్యఫలం లభిస్తుంది.

ఉసిరిచెట్టు క్రింద శ్రీమహావిష్ణువును ఉసిరికాయలతో దీపారాధన చేసేవారిని చూడడానికి యమునికి కూడ శక్తి చాలదట. ఉసిరి చెట్లు ఉన్నతోటలో వనభోజనాలు చేస్తే వారి మహాపాతకాలు సైతం తొలగిపోతాయి. ఉసిరి ఔషధీ గుణము కలది కనుక, వనభోజనాల వలన ఆరోగ్యం చేకూరుతుంది. ఉసిరిపూజ వలన లక్ష్మీదేవి ఆ భక్తుల ఇండ్లలో స్థిరనివాసం ఏర్పరుచుకుంటుందని, కార్తికమాసంలో స్నానాలు, దీపారాధన, జాగరణ, తులసి, ఉసిరి పూజల వలన, ధన, ఫల, భూదానాల వలన పుణ్యఫలం లభిస్తుందని, కార్తిక మాహాత్మ్యాన్ని విన్నా - పారాయణ చేసినా, సకల పాపాలు నశించిపోతాయని శ్రీస్కాంద పురాణాంతర్గత కార్తికమహాత్మ్యం ద్వారా తెలుస్తుంది. ఈ కార్తికమాసంలో భక్తిశ్రద్ధలతో హరిహరులను ఆరాధిస్తే సమస్త శుభాలు కలుగుతాయి.
కార్తికమాసంలో ఆధ్యాత్మిక సాధనకు అత్యంత ప్రాముఖ్యత ఉంది. ఈ నెల మొత్తం తెల్లవారుజామున నదీతీరంలోగానీ, చెరువులు, కొలనులు, బావుల వద్ద గానీ స్నానం చేయాలి. స్నానానంతరం ఓంప్రభాకరాయనమః, ఓందివాకరాయనమః, ఓంప్రభాకరాయనమః, ఓంఅచ్యుతాయనమః, ఓంనమో గోవిందాయనమః అనే నామాలను స్తుతిస్తూ సూర్యభగవానునికి ఆర్ఘ్యం పోయాలి. ఈ నెల మొత్తం ఇంటి ముందున్న ప్రధాన ద్వారానికి రెండువైపులా దీపాలను వెలిగించాలి.

కార్తికపౌర్ణమి: 

కార్తికపౌర్ణమి పవిత్రమైనది. ఆ రోజు చేసే స్నానం, దానం, హోమాల వలన అనంతమైన పుణ్యం వస్తుందంటారు. ఆ రోజు గంగాస్నానం చేసి సాయం సమయంలో దీపారాధన చేయాలి. ఆ రోజు చేసే దీపారాధన వలన పది యజ్ఞాలు చేసిన ప్రతిఫలం పొందవచ్చు. కార్తికమాసంలో సత్యనారాయణ వ్రతం ఆచరించి సత్యనారాయణవ్రత కథను వినాలి. సాయంకాలం ఆలయాల్లో లేదా రావి చెట్టు, తులసిచెట్టు ఈమూడింటిలో ఎక్కడో ఒక చోట దీపారాధన వెలిగించాలి. కాశీలో ఈ రీతిని దేవదీపావళీ రూపంలో జరుపుతుంటారు. కార్తిక పౌర్ణమి చేసి జాగరణ చేస్తే కోరుకున్నవన్నీ నెరనేరతాయని చెబుతారు.

దీపారాధన: 

పౌర్ణమినాడు చేసే దీపారాధన చాలా విశిష్టమైంది, సాధారణంగా కృత్తిక నక్షత్రం కార్తిక పౌర్ణమి కలసి వస్తుంటాయి. తిథి కన్నా నక్షత్రంలో దీపారాధన చేయడంశ్రేష్ఠం. ఈ నక్షత్రంలో చేసే దీపారాధనకు కృత్తిక దీపం అనే పేరుకూడా ఉంది. పౌర్ణమినాడు ఉదయాన్నే లేచి తలస్నానం చేసి గుడికి వెళ్లి దేవుని దర్శించిన అనంతరం, సాయంత్రం శుచిగా ఉసిరికాయతో దీపాలు వెలిగించాలి. బియ్యపిండితో ప్రమిదలు చేసి ఆవు నెయ్యితో దీపాన్ని వెలిగించాలి. అనంతరం బ్రాహ్మణులకు దానం ఇవ్వాలి. దీపారాధనకు ఆవు నెయ్యి దొరకకపోతే నువ్వుల నూనే కూడా వాడవచ్చు. కార్తికమాసంలో దీపదానం చేస్తే పుణ్యమని అంటారు. దీప దానం చేయాలనుకునే వారు పత్తితో స్వయంగా వత్తులు చేసుకోవాలి. బియ్యంపిండి లేదా గోధుమపిండితో ప్రమిదలు చేసిన అందులో ఆవునెయ్యితో తాము చేసిన వత్తులు వేసి వెలిగించాలి. బ్రాహ్మణులకు దానం ఇవ్వాలి. ఈ నెలలో వచ్చే నాలుగు సోమవారాలలో శివుని పూజించడంతో పాటు ఉపవాస వ్రతాలు చేస్తే మంచిది. ఈ నెలలో వచ్చే అమావాస్య నాడు దేవాలయాలలో రకరకాల దీపారాధనలతో అలంకరిస్తారు. ఎవరు ఎన్ని దీపాలు పెడితే అంత పుణ్యం వస్తుందని ప్రతీతి. కార్తికమాసంలో వెలిగించే దీపాలను దర్శించడం వలన మనుష్యులతో పాటు సమస్త జీవరాసులకు పునర్జన్మ ఉండదని పురాణాల్లో ఉంది. దేవాలయాలలో చేసిన దీపారాధన వలన పుణ్యలోకాలు లభిస్తాయని నమ్ముతారు. కార్తిక మాసంలో దీపదానం చేయడం వలన జన్మాంతర పాపాలు నశిస్తాయంటారు.

దీపప్రాముఖ్యత: 

భారతీయ సాంప్రదాయంలో దీపావళికి ఎంతో ప్రాముఖ్యత ఉంది. ప్రతి శుభకార్యానికి ముందు జ్యోతిని వెలిగించడం మన సాంప్రదాయం, జ్ఞానానికి సాంకేతికంగా దీపాన్ని చెబుతారు.
ఆలయాల్లోనే కాకుండా గృహాలలో కూడా నిత్యం దీపారాధాన చేయడం ఎంతో కాలంగా వస్తున్న ఆచారం. తొలిసంధ్య నుండి మలిసంధ్య వరకు ఏ ఇంటిలో దీపం వెలిగితే ఆ ఇంట శ్రీమహాలక్ష్మి కొలువై ఉంటుందంటారు. సృష్టి, స్థితి, లయల్లో దీనికి ఎంతో ప్రాముఖ్యత ఉంది. దీపాన్ని త్రిముర్తులకు ప్రతీకగా పేర్కొంటారు. దీపంలో కనిపించే నీలకాంతి విష్ణుమూర్తికి,తెల్లనికాంతి పరమశివుడికి, ఎరుపు బ్రహ్మదేవునికి అర్థంగా చెబుతారు. అలాగే దీపకాంతి విద్యా, ఐశ్వర్యాలను ప్రసాదించే లక్ష్మీసరస్వతులకు   ప్రతీక. భగవంతునికి సమర్పించే షోడశోపచారాలలో దీప సమర్పణ ఒకటి. జ్యోతి స్వరూపంగా పిలువబడే దీపం సిద్ధిశక్తులను ప్రసాదిస్తుందని చెప్తారు.

కార్తిక మాస ప్రాధాన్యత : 

కార్తికమాసంలో చేసే దీపారాధన వలన గతజన్మ పాపాలతో సహా ఈ జన్మపాపాలు కూడా తొలగిపోతాయి. స్త్రీ ఈ దీపారాధన చేయడం వలన సౌభాగ్యాలు సిద్ధిస్తున్నాయి. మనలోని అజ్ఞానమనే చీకటిని తొలగించుకుని జ్ఞానమనే జ్యోతిని వెలిగించుకోవలన్నదే ఈ దీపారాధన ఉద్దేశ్యం.

వనభోజనం: కార్తికమాసం అంటేనే వనభోజనాల మాసం అని చెప్పుకోవచ్చు. ఉసరిచెట్టుక్రింద శ్రీమహావిష్ణువు ఫోటో పెట్టి పూజించడంతో పాటు అదే చెట్టుక్రింద సహపంక్తి భజనాలు చేయాలి.

కార్తికమాస వ్రతాలు: 

అఖండమాస సౌభాగ్యవ్రతం గురించి ముందుగా తెలుసుకుందాం... వివాహితులు ఈ అఖండ సౌభాగ్యవ్రతం చేస్తారు. భర్త కలకాలం ఆయురారోగ్యాలతో ఉండాలంటూ చంద్రుని పూజించి వ్రతాన్ని పూర్తి చేస్తారు. కార్తిక చతుర్దశి నాడు చేసే ఈ వ్రతంలో స్త్రీలు శివపార్వతులను కార్తికేయుని, గౌరీదేవిని పూజించాలి. పాండవులు వనవాసం చేసే రోజులలో అర్జనుడు ఇంద్రకీలాద్రిపై తపస్సుచేయడానికి వెళ్లాడు. ఎంతకాలమైనా తిరిగి రాలేదు. అర్జునుడు రాకపోవడానికి కారణాలు తెలిపాక ద్రౌపది ఎంతో బాధపడింది. అర్జనుడు తిరిగి రావాలంటే సౌభాగ్యవ్రతం చేయాలంటూ కృష్ణుడు ద్రౌపదికి ఈ వ్రతమహాత్యం, వ్రతవిధానం వివరించాడు.

గోవత్స ద్వాదశి ఉత్సవం: 

ఈ మాసంలో వచ్చే కృష్ణ ద్వాదశిని గోవత్స ద్వాదశి అంటారు. ఆ రోజు వ్రతం చేసుకునే వారు తెల్లవారుజామున లేచి నదీస్నానం చేయాలి. రోజుమొత్తంమీద ఒక్క పూట భోజనం చేయాలి.

గో త్రిరాత్రి వ్రతం: 

ఈ వ్రతాన్ని కార్తిక కృష్ణత్రయోదశనుండి అమవాస్య వరకు చేస్తారు. గోవర్ధనగిరిధారికి రెండు వైపులా రుక్ష్మిణి, సత్యభామలు, బాలచంద్రడు, యశోద తదితర ఫోటోలు పెట్టి పూజించి, తదుపరి గోమాతను పూజంచాలి. తెల్లవారుజామున లేచి స్నానంచేసి గాయిత్రి మంత్రంతో 110 పిడికిళ్లు నువ్వులను ఆహుతి ఇచ్చి వ్రతాన్ని పూర్తిచేయాలి. కార్తీక మాసంలో దేశం నలుమూలలా ఉన్న ఆలయాలలో రుదభ్రిషేకాలు, లక్ష బిల్వార్చనలు, రుద్రపూజలు విశేషంగా జరుపుతారు. విశేషార్చనలు జరిపే భక్తులకు సదాశివుడు ప్రసన్నుడై వారి అభీష్టాలను తీరుస్తాడు. అందుకే ఆ స్వామికి అశుతోషుడు అన్న పేరు వచ్చింది.
 అభిషేక ప్రియః శివః శివునికి అలంకారాలతో రాజోపచారములతో, నైవేద్యములతో పనిలేదు. మనస్సులో భక్తినుంచుకుని శివుడ్ని ధ్యానిస్తూ చేసే అభిషేకంతో శివుడు ప్రీతి చెందుతాడు. శివాభిషేకం అన్ని దోషాలను పోగొట్టి సకల శుభాలను కలగ చేస్తుంది. ఈ మాసంలో శివార్చన చేసినవారికి గ్రహదోషాలు, ఈతి బాధలు ఉండవు. శివునిని శ్రీవృక్ష పత్రములతో (బిల్వదళములు) పూజించిన స్వర్గమున లక్ష సంవత్సరములు జీవించును.

ప్రదోషకాలంలో పరమేశ్వరుడు, ఏకకాలంలో రెండురూపాలని ప్రదర్శిస్తూ ఎడమభాగాన పార్వతి, కుడి భాగాన పరమేశ్వర రూపంగా అర్ధనారీశ్వరునిగా దర్శనమిచ్చే సమయం ఈ ప్రదోషకాలంగా చెప్పబడింది. ప్రదోషకాలంలో శివారాధన, శివదర్శనంచేసుకుంటే శివుని అనుగ్రహానికి పాత్రులగుదురు. శివాలయములో ప్రార్థన, లింగార్చన, బిల్వార్చన వంటి పుణ్య కార్యములు ఆచరించుట ఈ మాసంలో విశేష ఫలాన్ని ప్రసాదిస్తాయి. అష్టోత్తర లింగార్చన, మహా లింగార్చన, సహస్ర లింగార్చన ఉత్తమోత్తమమైన అర్చన. ఈ మాసంలో ఈ అర్చనలు చేస్తే సంవత్సర మొత్తం చేసిన ఫలాన్నిస్తాయి.

విష్ణు సహస్రనామ పారాయణం: 

తులసి దళాలతో శ్రీమహావిష్ణుని కార్తికమాసంలో పూజిస్తే అది ముక్తిదాయకం అని శాస్త్ర వచనం. ఈ మాసంలో విష్ణువు దామోదర నామంతో పిలవబడతాడు. కార్తిక దామోదర ప్రీత్యర్థం అని ఈ మాసాన వ్రత దీక్ష ఆచరించాలి. తులసి చెంత హరిపూజ పుణ్యప్రదం. సత్యనారాయణ వ్రతం, విష్ణు సహస్రనామ పారాయణ, రుదభ్రిషేకాలు చేయడం శ్రేష్ఠం. శివానుగ్రహానికి, విష్ణువు అనుగ్రహానికి ఈ మాసం ఉత్కృష్టమైంది. కార్తిక మాసంలో ఏమంత్ర దీక్ష తీసుకున్నా మంచి ఫలితాలను ఇస్తుందని శాస్త్ర వచనం. కార్తిక పురాణం రోజుకో అధ్యాయం పారాయణ చేయడం శుభకరం.

గౌరీదేవిని పూజిస్తే : 

ఈ మాసం మొదటినుండి సూర్యోదయానికి పూర్వమే నదీస్నానం అత్యంత ఫలప్రదం. కార్తిక నదీ స్నాన విషయంలో ఆరోగ్య సూత్రం కూడా ఇమిడి ఉంది. నదీ జలాలు కొండలలోను, కోనలలోను, చెట్టు పుట్టలను తాకుతూ ప్రవహిస్తాయి. అలా ప్రవహించడం ద్వారా ఎన్నో వనమూలికల రసం నదీ జలాల్లో కలుస్తుంది. ఈ మాసంలో గృహిణులు, యువతులు వేకువనే స్నానం చేసి తులసి కోట ముందు దీపారాధన చేసి గౌరీదేవిని పూజిస్తే ఈశ్వరానుగ్రహంతో సౌభాగ్యాన్ని, సకల శుభాలను పొందుతారు. మాసమంతా స్నాన విధిని పాటించలేని వారు పుణ్య తిథులలోనైనా స్నానం ఆచరించాలి. కార్తిక మాసం మొదలునుండే ఆకాశదీపం ప్రారంభమవుతుంది. ఉభయ సంధ్యలలో గృహమందు, పూజామందిరంలోను, తులసి సన్నిధిలోను, ఆలయమలలో దీపారాధన, ఇహ, పర సౌఖ్యాలను కలగచేస్తుంది. ఈ మాసం దీపారాధనకి ప్రశస్తం. దీపదానమందు ఆవునెయ్యి ఉత్తమం. మంచి నూనె మధ్యమము. ఏకాదశి అత్యంత విశేషమైనది. ఉత్థానైకాదశి కార్తిక శుద్ధ ద్వాదశి కార్తిక పౌర్ణమి లాంటి దినాలుప్రశస్తమైనవి.

చంద్రుడు పూర్ణుడై ఏ నక్షత్రంలో ఉంటాడో, ఆ నక్షత్రం పేరు ఆ మాసానికి వస్తుంది. కృత్తికా నక్షత్రంలో చంద్రుడు పూర్ణుడై సంచరించుట వలన ఈ మాసానికి కార్తిక మాసమని పేరు. కార్తిక మాసమునకు సమానమైన మాసము, విష్ణుదేవునికంటే సమానమైన దేవుడు, వేదములకు సమానమైన శాస్త్రములు, గంగకంటే పుణ్యప్రదములైన తీర్థములు లేవన్నది పురాణ వచనం.కార్తిక మాసం అత్యంత పవిత్రమైంది. మహిమాన్వితమైంది. శివకేశవులకి ప్రీతికరమైన మాసం.

సర్వే జనాః సుఖినో భవంత

మా కశ్చిత్ దుఃఖభాగ్భవేత్.

జైహింద్.

సంస్కృత భాషాధ్యయనము ౧౦ లో ౨.

 జైశ్రీరామ్.

జైహింద్.

సంస్కృత భాషాధ్యయనము. ౧౦ లో ౧.

 జైశ్రీరామ్.

జైహింద్.

సంస్కృత భాషాధ్యయనము ౯.

 జైశ్రీరామ్

జైహింద్.

సంస్కృత భాషాధ్యయనము ౭ మరియు ౮.

 జైశ్రీరామ్.

జైహింద్.

సంస్కృత భాషాధ్యయనము ౫ మరియు ౬.

 జైశ్రీరామ్.

జైహింద్.

సంస్కృత భాషాధ్యయనము ౩. మరియు ౪.

 జైశ్రీరామ్.

జైహింద్.

సంస్కృత భాషాధ్యయనము ౨.

 జైశ్రీరామ్.

జైహింద్.

సంస్కృత భాషాధ్యయనము ౧.

 జైశ్రీరామ్.

జైహింద్.

శ్రీ మహావిష్ణు దండకము.

 జైశ్రీరామ్.

జైహింద్.

వద్దిపర్తి పద్మాకర్ అష్టావధానము.

 జైశ్రీరామ్.

జైహింద్.

ఆహ్వానం.

 జైశ్రీరామ్.

జైహింద్.

శ్రీ సాయినాథునిపై దండకము.

 జైశ్రీరామ్

జైహింద్.

శ్రీ మసన చెన్నప్ప గారి మనోగతం

  జైశ్రీరామ్.

జైహింద్.

అసాధారణ భారతీయతకు ఉదాహరణ సోదరి నివేదిత.భాగము 1.

  జైశ్రీరామ్.

జైహింద్.

ఉద్ధరేత్ ఆత్మ న్ ఆత్మానమ్ ... మేలిమి బంగారం మన సంస్కృతి,

జైశ్రీరామ్.

శ్లో ఉద్ధరేత్ ఆత్మ న్ ఆత్మానమ్ ఆత్మానమ్ అవసాదయేత్
    ఆత్మైవ హి ఆత్మానో బంధుః ఆత్మైవ రిపుః ఆత్మనః

తే.గీ. తానె యుద్ధరించుకొనును తనను మనిషి.
తానె పతనహేతువగును తనకు చూడ.
తనకు మిత్రుఁడు చూడగ తానె యగును.
తనకు శత్రువు తానెగా తలచ మనిషి.

భావము.
మనిషి ఉద్ధరింపబడటానికి అధోగతి పాలుకావడానికి తనకు తానే కారణం. అందువలను తనను తానే ఉద్ధరించుకోవాలి. తన మనస్సే తనకు బంధువు మరియు శత్రువుకూడాను, మంచి కోరటం, ఆచరించటం వలన మనస్సు బంధువు గా, మన ని ఉద్ధరిస్తుంది. చెడ్డ పనులు ఆలోచనలు వలన మన మనస్సు శత్రువు గా మనలను అధోగతి పాలు చేస్తుంది.

జైహింద్.

ధర్మ ఏఏవో హతో హంతి......మేలిమి బంగారం మన సంస్కృతి.

జైశ్రీరామ్.

శ్లో. ధర్మ ఏవో హతో హంతి,
ధర్మో రక్షతి రక్షిత:.
తస్మాద్ధర్మో న హంతవ్యో,
మానో ధర్మో హతోవధీత్.

తే. ధర్మమును చంప ధర్మము చంపు మనను.
ధర్మమును కాయ కాచును ధర్మమేను.
ధర్మమునుచంపుటెన్న నధర్మమగును.
నాశనముకోరకోకున్న నయత నడుము.

భావము.
ధర్మాన్ని మనం ధ్వంసం చేస్తే , అది మనల్ని ధ్వంసం చేస్తుంది. దానిని మనం రక్షిస్తే, అది మనల్ని రక్షిస్తుంది. అందు చేత ధర్మాన్ని నాశనం చేయ కూడదు. ఎవరికి వారే తమంత తాముగా నశించి పోవాలని కోరు కోరు కదా !

జైహింద్.

పాత్రాపాత్ర వివేకోస్తి ... మేలిమి బంగారం మన సంస్కృతి,

జైశ్రీరామ్.

శ్లో. పాత్రాపాత్ర వివేకోస్తి ధేనుపన్నగయోరివ
తృణాత్సంజాయతే క్షీరం క్షీరాత్సంజాయతే విషం.
గీ. పాత్రులకుఁ దానమీయంగ వలయు మనమ
పాత్రులకునీయ రాదిల. పట్టి చూడ
పసిరినొసగఁగ ధేనువు పాలనిచ్చు,
పాలు త్రాగియు విషమిడు పన్నగమిల.
భావము. మనం సహాయం చేసేటప్పుడు పాత్రత కలిగివున్న వారికే చేయాలి. అపాత్రదానం చేయకూడదు అంటారు. అలాంటి పాత్ర అపాత్ర వివేకాన్ని సుభాషితకారుడు ధేను పన్నగ యోరివ అంటాడు అంటే పాత్రత కలిగిన వాడిని ధేనువు (ఆవు) తోనూ లేనివాడిని పన్నగం (పాము) తోనూ పోలుస్తాడు. ధేనువు గ్రాసం (గడ్డి) తిని మనకు క్షీరం (పాలు) ఇస్తుంది. అదే పాము పాలు తాగి విషం కక్కుతుంది. పాత్రుడికి తృణం (చిన్న) దానం ఇచ్చినా ఆ సహాయం మరిచిపోకుండా పాల లాంటి మనస్సు తిరిగి ఇస్తాడు. అదే అపాత్రదానం పాలు (పెద్ద సహాయం) చేసినా సంతృప్తి పొందడు సరి కదా తిరిగి విషం కక్కుతాడు.

జైహింద్.

నయద్వయ,యశోవిరాజి,షణ్ణగద్వయ,మృదుపాలక,చిరమ,అతిశోభా,నుతయుతి,గర్భ"-భద్రకాద్వయ"-వృత్తములు.రచన:-వల్లభవఝల అప్పల నరసింహ మూర్తి. జుత్తాడ.

జైశ్రీరామ్.

నయద్వయ,యశోవిరాజి,షణ్ణగద్వయ,మృదుపాలక,చిరమ,అతిశోభా,నుతయుతి,గర్భ"-భద్రకాద్వయ"-వృత్తములు.రచన:-వల్లభవఝల అప్పల నరసింహ మూర్తి. జుత్తాడ.

                         
"-భద్రకా ద్వయ"-వృత్తములు.
ఉత్కృతిఛందము.న.న.న.న.న.న.న.న.గగ.గణములు.యతులు.10,19.
ప్రాసనియమము కలదు.వృ.సం.
1.
అతి యుతి నుత మతివి!హర'కురు సుర వరద!అతులిత గుణ ధామా!
మతి నతి జతి యుతివి!మరువరు గురు చరణ!మతి స్తుతి గననిమ్మా!
చతురత గతి నిడుమి!చరమ రమ మమరను!సతి సుతులతి మెచ్చన్!
కుతుకత కలి తరుము!కురు తర తర సురభి!కుతల మతుల శోభన్!
2.
హర కురు సుర వరద!అతియుతి నుత మతివి!అతులిత!గుణధామా!
మరువరు గురు చరణ!మతి నతి జతి యుతిని!మతి స్తుతి గన నిమ్మా!
చరమ రమ మమరను!చతురత గతి నిడుమి!సతి సుతు లతి మెచ్చన్!
కురు తర తర సురభి!కుతుకత కలి తరుము!కుతల మతుల శోభన్?
1.గర్భగత"-నయ ద్వయ"-వృత్తములు.
బృహతీఛందము.న.న.న.గణములు.వృ.సం.512.
ప్రాసనియమము కలదు.
1.అతి యుతి నుత మతివి!           2.హర కురు సుర వరద!
   మతి నతి జతి యుతివి!               మరువరు గురు చరణ!
   చతురత గతి నిడుమి!                  చరమ రమ మమరను!
   కుతుకత కలి తరుము!                 కురు తర తర సురభి!
2.గర్భగత"-యశోవిరాజి"-వృత్తము.
అనుష్టుప్ఛందము.న.న.గగ.గణములు.వృ.సం.64.
ప్రాసనియమము కలదు.
అతులిత గుణ ధామా!
మతి స్తుతి గన నిమ్మా!
సతి సుతు లతి మెచ్చన్!
కుతల మతుల శోభన్!
3.గర్భగత"-షణ్ణగద్వయ వృత్తములు.
ధృతిఛందము.న.న.న.న.న.న.గగ.గణములు.యతి.10,వ.యక్షరము.
ప్రాసనియమము కలదు.వృ.సం.
1.  అతియుతి నుత మతివి!హర కురు సురవరద!
     మతి నతి జత యుతివి!మరువరు గురు చరణ!
     చతురత గతి నిడుమి!చరమ రమ మమరను!
     కుతుకత కలి తరుము! కురు తరతర సురభి!

2.  హర కురు సురవరద!అతి యుతి నుతమతి!
     మరువరు గురు చరణ!మతినతి జత యుతిని!
     చరమ రమ మమరును!చతురత గతి నిడుమి!
     కురు తర తర సురభి!కుతుకత కలి తరుము!
4.గర్భగత"-మృదుపాలక"-వృత్తము.
అత్యష్టీఛందము.న.న.న.న.న.గగ.గణములు.యతి.10,వ.యక్షరము.
ప్రాసనియమము కలదు.వృ.సం.
హర కురు సుర వరద!అతులిత గుణ ధామా!
మరువరు గురు చరణ!మతి స్తుతి గన నిమ్మా!
చరమ రమ మమరను!సతి సుతు లతి మెచ్చన్!
కురు తర తర సురభి!కుతల మతుల శోభన్!
5.గర్భగత"-చిరమ"-వృత్తము.
ఉత్కృతిఛందము.న.న.న.న.న.త.న.న.లల.గణములు.యతులు.10,18.
ప్రాసనియమము కలదు.వృ.సం.
హర కురు సుర వరద!అతులిత గుణ ధామా!అతియుతి నుత మతివి!
మరువరు గురుచరణ!మతి స్తుతి గననిమ్మా!మతి నతి జత యుతిని!
చరమ రమ మమరను!సతి సుతు లతి మెచ్చన్!చతురత గతినిడుమి!
కురు తర తర సురభి!కుతల మతుల శోభన్!కుతుకత కలి తరుము!
6.గర్భగత"-అతిశోభా"-వృత్తము.
అత్యష్టీఛందము.న.న.త.న.న.లల.గణములు.యతి.09,వ.యక్షరము.
ప్రాసనియమము కలదు.వృ.సం.
అతులిత గుణధామా!అతియుతి నుత మతివి!
మతి స్తుతి గన నిమ్మా!మతినతి జత యుతిని!
సతి సుతు లతి మెచ్చన్!చతురత గతి నిడుమి!
కుతల మతుల శోభన్!కుతుకత కలి తరుము!
7.గర్భగత"-నుతమతి"-వృత్తము.
ఉత్కృతిఛందము.న.న.త.న.న.స.న.న.లల.గణములు.యతులు.9,18.
ప్రాసనియమము కలదు.వృ.సం.
అతులిత గుణధామా!అతియుతి నుత మతివి!హరి కురు సుర వరద!
మతి స్తుతి గననిమ్మా!మతినతి జత యుతిని!మరువరు గురు చరణ!
సతి సుతు లతి మెచ్చన్!చతురిత గతి నిడుమి!చరమ రమ మమరను!
కుతల మతుల శోభన్!కుతుకత కలి తరుముమి!కురు తరతర సురభి!
 స్వస్తి.
మూర్తి.జుత్తాడ.

జైహింద్.

ప్రమాణీ,మత్తరజినీద్వయ,జారయా,రజినీకరప్రియ,కర్తృకర్మ,సుగంథినీద్వయ,సంవాదనాద్వయ,గర్భ"-సామ్యవాద"-వృత్తము.రచన:-వల్లభవఝల అప్పల నరసింహ మూర్తి.జుత్తాడ.

 జైశ్రీరామ్.

ప్రమాణీ,మత్తరజినీద్వయ,జారయా,రజినీకరప్రియ,కర్తృకర్మ,సుగంథినీద్వయ,సంవాదనాద్వయ,గర్భ"-సామ్యవాద"-వృత్తము.రచన:-వల్లభవఝల అప్పల నరసింహ మూర్తి.జుత్తాడ.

                           
"-సామ్యవాద"-వృత్తము.
ఉత్కృతిఛందము.జ.ర.య.జ.ర.య.జ.ర.లగ.గణములు.యతులు.9,18,
ప్రాసనియమము కలదు.వృ.సం.
నిజాయితీ పెరంజనన్!నింగినంటు దోష భాషణల్!నీతిగాన!శక్యమే?ధరన్!
సజాతికర్మ వీడుచున్!సంగమించు పాప మెంచకన్!జాతకాలు మార్ప శక్యమే
వజీరునంచు తృళ్ళగన్!భంగమంబు!భంగమేర్చదే!వాతదోషమంటి శల్యమౌ!
బజారుకుక్క లెక్కనౌ?పంగనామమౌను జీవితమ్!పాతిపెట్టు శర్వు డుగ్రతన్?
1,గర్భగత"-ప్రమాణీ"-వృత్తము.
అనుష్టుప్ఛందము.జ.ర.లగ.గణములు.వృ.సం.86.
ప్రాసనియమము కలదు.
నిజాయితీ!పెరంజనన్?
స జాతికర్మ వీడుచున్!
వజీరునంచు తృళ్ళగన్!
బజారు కుక్క లెక్కనౌ!
2.గర్భగత"-మత్తరజినీద్వయ"-వృత్తములు.
బృహతీఛందము.ర.జ.ర.గణములు.వృ.సం.
ప్రాసనియమము కలదు.
1.నింగి నంటు దోష భాషణల్!         2.నీతి గాన శక్యమే?ధరన్!
   సంగమించు పాప మెంచకన్?         జాతకాలు మార్ప శక్యమే?
   భంగమంబు భంగ మేర్పదే?           వాత దోషమంటి శల్యమౌ?
   పంగనామ మౌను!జీవితమ్!  ;        పాతి పెట్టు శర్వు డుగ్రతన్!
3.గర్భగత"-జారయా"-వృత్తము.
అత్యష్టీఛందము.జ.ర.య.జ.ర.లగ.గణములు.యతి.09,వ.యక్షరము.
ప్రాసనియమము కలదు.వృ.సం.
నిజాయితీ!పెరంజనన్?నింగినంటు!దోషభాషణల్?
సజాతి కర్మ వీడుచున్!సంగమించు!పాప మెంచకన్?
వజీరునంచు తృళ్ళగన్?భంగముబు భంగమేర్పదే?
బజారు కుక్క లెక్కనౌ?పంగనామ మౌను జీవితమ్!
4.గర్భగత"-రజినీకరప్రియ"-వృత్తము.
ధృతిఛందము.ర.జ.ర.ర.జ.ర.గణములు.యతి.10,వ.యక్షరము.
ప్రాసనియమము కలదు.వృ.సం.
నింగినంటు దోష భాషణల్!నీతి గాన శక్యమే?ధరన్!
సంగ మించు పాప మెంచకన్?జాతకాలు మార్ప శక్యమే?
భంగమంబు భంగ మేర్పదే?వాతదోష మంటి శల్యమౌ!
పంగనామ మౌను!జీవితమ్!పాతిపెట్టుశర్వు డుగ్రతన్!
5.గర్భగత"-కర్తృకర్మ"-వృత్తము.
ఉత్కృతిఛందము.ర.జ.ర.ర.జ.ర.జ.ర.లగ.గణములు.యతులు.10,19.
ప్రాసనియమము కలదు.వృ.సం.
నింగి నంటు దోష భాషణల్!నీతిగాన శక్యమే!ధరన్!నిజాయితీ పెరంజనన్!
సంగమించుపాప మెంచకన్?జాతకాలు మార్ప శక్యమే!సజాతికర్మవీడుచున్
భంగమంబు భంగమేర్పదే!వాతదోషమంటి శల్యమౌ!వజీరునంచు తృళ్ళగన్
పంగనామమౌను జీవితమ్!పాతిపెట్టు శర్వుడుగ్రతన్!బజారుకుక్క లెక్కనౌ!
6.గర్భగత"-సుగంధినీద్వయ"-వృత్తములు.
అత్యష్టీఛందము.ర.జ.ర.జ.ర.లగ.గణములు.యతి.10,వ.యక్షరము.
ప్రాసనియమము కలదు.వృ.సం.

1.నీతిగాన శక్యమే!ధరన్!నిజాయితీ పెరం జనన్?
    జాతకాలు మార్ప శక్యమే!సజాతికర్మ వీడుచున్?
   వాతదోష మంటి శల్యమౌ!వజీరు నంచు తృళ్ళగన్!
  పాతిపెట్టు శర్వు డుగ్రతన్!బజారు కుక్క లెక్కనౌ?

2.నింగినంటు దోష భాషణల్!నిజాయితీ పెరం జనన్?
  సంగమించు పాప మెంచకన్!సజాతి కర్మ వీడుచున్!
  భంగమంబు భంగ మేర్పదే?వజీరునంచు తృళ్ళగన్!
  పంగనామ మౌను జీవితమ్!బజారు కుక్క లెక్కనౌ!
7.గర్భగత"-సంవాదనా ద్వయ"-వృతుతములు.
ఉత్కృతిఛందము.ర.జ.ర.జ.ర.య.జ.ర.లగ.గణములు.యతులు.10,18.
ప్రాసనియమము కలదు.వృ.సం.
1.
నీతిగాన శక్యమే!ధరన్!నిజాయితీ పెరం జనన్!నింగి నంటు దోష భాషణల్!
జాతకాలు మార్ప శక్యమే!సజాతికర్మ వీడుచున్!సంగమించు పాపమెంచకన్
వాతదోషమంటి శల్యమౌ!వజీరునంచు తృళ్ళగన్!భంగమంబు!భంగమేర్పదే
పాతిపెట్టు శర్వుడుగ్రతన్!బజారుకుక్క లెక్కనౌ!పంగనామమౌను జీవితమ్!
2.
నింగినంటు దోష భాషణల్!నిజాయితీ పెరంజనన్!నీతిగాన శక్యమే ధరన్!
సంగమించు పాపమెంచకన్!సజాతికర్మ వీడుచున్!జాతకాలు మార్ప శక్యమే
భంగమంబు భంగమేర్పదే!వజీరునంచు తృళ్ళగన్!వాతదోషమంటి శల్యమౌ
పంగనామమౌను జీవితమ్!బజారు కుక్కలెక్కనౌ!పాతిపెట్టు శర్వు డుగ్రతన్!
 స్వస్తి.
మూర్తి.జుత్తాడ.

జైహింద్.