అతిథి ఇంటికి వచ్చినప్పుడు సంస్కృతంలో సంభాషణ मित्रस्य आगमनम् Conversatio...

జైశ్రీరామ్.

జైహింద్.

అనాయాసేన మరణం. ... మేలిమిబంగారం మన సంస్కృతి.

 జైశ్రీరామ్.

శ్లో.  అనాయాసేన మరణం   -  వినా దైన్యేన జీవనమ్ 

దేహాంతే తవ సాన్నిధ్యం   -  దేహిమే పరమేశ్వరమ్||

తే.గీ.  కష్టదూరమౌ మరణంబు కరుణనిమ్ము,

దైన్య దూర జీవనమును దయనొసగుము,

పాపపుణ్యాల ఫలములు వాయఁజేసి

నేను మరణించు వేళ నన్ నీవె కొనుము.

భావము.  ఓ పరమేశ్వరా(రీ)! నాకు కష్టము లేని మరణమునే ప్రసాదించుము. 

దైన్యమెఱుగనట్టి జీవనమే దయతో నొసంగుము. నన్ను పాపపుణ్యముల 

ఫలశూన్యునిగా చేసి దేహము విడుచు వేళలో నీలోనికి నన్ను చేర్చుకొనుము.

పై శ్లోకాన్ని 

దైవ దర్శనం, సేవలు అనంతరం  గుడి నుండి తిరిగి వచ్చేటప్పుడు 

దేవాలయ ప్రాంగణంలో కాసేపు కూర్చొని,

గుడిలో దర్శించిన మూర్తిని జ్ఞాపకానికి తెచ్చుకొని 

మనస్సులోనే దర్శించుకొని పఠించాలి.

జైహింద్.

ఉదయశ్రీ లలితాతారావళి. ప్రాతఃకాల పద్య స్తోత్రము. రచన. ... బ్రహ్మశ్రీ మరుమామల దత్తాత్రేయశర్మ. సంగీతం. శ్రీ స్వరసాధన శ్రీనివాస్. గానం. శ్రీమతి సరస్వతీరామశర్మ.

 

జైశ్రీరామ్.

కం.  శ్రీ దాయిని నిత్యోదయ 

వేదాంత నిరూపితార్థ ప్రియవాగ్ధాత్రిన్ 

నాదౌ రీతిని దలతు ను 

షోదయవేళా విరాజ శోభాకృతిగాన్ ...1

భావము.

అమ్మా శ్రీ లలితా! అన్ని విధాల సిరిసంపదలు ఇచ్చే తల్లివి నీవు. వేదవేదాంతాలే నిన్ను ఇలా ఉంటావని పూర్తిగా నిరూపించలేక ఎప్పుడు కొత్తగానే నీ గురించి చెప్తాయి. ఐనా నా మాటలన్నీ ఇష్టంగా నీవు ఇచ్చినవేకదా! ఇలా ఏదో నాకు తోచిన విధంగా ఇష్టమైన ఈ మాటలతో ప్రతి ఉదయాన వెలిగే వెలుగుల అందమైన రూపానివిగా నిన్ను భావించి తరిస్తున్నాను. కనికరించు.

కం.  తలచెద నుదయపు వేళల 

లలితాంబిక వదన కమల రాగాధరమున్ 

లలియౌ ముత్తెపు ముక్కెర 

గల చంపక నాసికన్ ప్రకాశిత నేత్రన్...2

భావము.

అమ్మ శ్రీ మాతా! ఈ ఉదయం నిన్ను తలుచుకోగానే అందమైన కమలంలాంటి నీ ముఖంలో ఎరుపెక్కిన పెదాలు కనిపించాయి. అవి నాకేదో అద్భుతమైన మాటలు చెబుతున్నాయేమో అనిపించింది. అదిగో నీ ముక్కున మెరిసే సొగసైన ముత్యాలముక్కెర. దాని తెల్లని వెలుగుల్లో నీ మాటలు నన్ను ఆశీర్వదిస్తున్నట్టు ఉన్నాయి. ఆపైన సంపెంగలాంటి అందమైన కోటేరు ముక్కు, దానిపైన ప్రకాశించే నీ రెండుకళ్ళు.. ఇవన్నీ నాకు ఈ ఉదయాన్ని మరింత శోభామయం చేశాయమ్మా!

కం.  తలచెద చెవిదాకెడి క 

న్నుల వాత్సల్యమును గుఱియు, నూతన తిలకో 

జ్జ్వల ఫాలలోచనను, కుం 

డల దీప్తిన్ మందహాస టంకార శృతిన్...3

భావము.

అమ్మా !ఈ తెల్లారి వేళ నిన్ను తలచుకోగానే నీ ఏటవాలుకళ్ళు నా పైన అనంతమైన, కరుణాపూరిత వాత్సల్య రసాన్ని కురిపిస్తున్నాయి. నీ కడగంటి కటాక్షానికి నోచుకున్న ప్రియతనూజుడిని నేనే కదా! నీ విశాలమైన నుదిటిభాగంలో పెట్టుకున్న కుంకుమ ఎప్పుడూ క్రొత్తగా ప్రకాశిస్తూ అందమైన మూడవకన్నులా అగుపిస్తుందమ్మా! (త్రినేత్రుని అర్థాంగివి కదా) అది మా పైన ఎప్పుడు అమృతాన్నే వర్షిస్తుందమ్మా! నీ చెవులకు పెట్టుకున్న ఆ అందాలదుద్దులు, అవి సూర్యచంద్ర మణులతో వెదజల్లే కాంతులలో అలా అలా కదులుతూ మృదువైన టంకార నాదాలు చేస్తూ, నీ పలుకులకు శృతి కలుపుతున్నట్టుగా ఉన్నాయమ్మా!

కం. తలచెద లలితా సుందరి 

గళమంగళ సూత్రరక్షఁ గారుణ్యముతో 

తలదాల్చిన నెలవంకను 

తులలేని విభవములిచ్చు తోయజ నేత్రన్..4

భావము.

అమ్మా లలితా మాతా! సర్వమంగళ స్వరూపిణివి అయిన నీవు మంగళ సూత్రంతో ఎల్లవేళలా ఈ లోకాలనన్నిటినీ కాపాడుతున్న జగన్మాతవు! పరమ కరుణామయమైన హృదయంతో తలపైన నెలవంకను ధరించి ఈ లోకాలకు వెలుగులు ప్రసాదిస్తున్నావు. నీవే పద్మవు. పద్మం లాంటి నీముఖ బింబంలో కమలాల వంటి నీ కళ్ళు మాకు లెక్క లేనన్ని సంపదలను అందిస్తున్నాయి . ఉదయాన్నే ఇంతటి నీ త్రిపురసుందరీ రూపాన్ని తలచుకుంటే చాలు అన్ని శుభాలే!

కం. కొలిచెద నుదయమె సదయను 

కలితమృగమద సులలాట కాంతిన్ క్షాంతి 

న్నలకల చిరుమేఘావళి  

కళలలరారెడు విలాస కాదంబినినిన్...5

భావము.

అమ్మ శ్రీ లలితా! ప్రతి ఉదయము అందమైన నీ నుదుటి కాంతితో విరిగిపోతుందమ్మా! తలచుకుంటే చాలు ఒళ్ళు పులకరించిపోతుంది. లోకాని కంతటికీ క్షమాగుణంతో క్షేమాన్ని కలిగించడానికి కస్తూరి మొదలైన సుగంధ ద్రవ్యాలను పూయగా తళుక్కుమనే నీ నుదుటి భాగం సరికొత్త కాంతితో మెరిసిపోతుందమ్మా! నల్లటి దట్టమైన నిండైన నీ కొప్పు ఆకాశంలాగా ఉంటే నుదుటిఅద్దంపై అలా అలా నెమ్మదిగా కదలాడే నీలిముంగురులు చిరు మేఘాలలాగా ఊగిసలాడుతున్నాయి.

కం. అలయక భజింతు లలితాం 

బ లసద్విలసిత కదంబ ప్రాంచద్భూషాం 

చల నికురంబ కరంబుల 

మలంపులల రత్నకుంభ కాంతిచ్ఛటలన్ ...6

భావము.

అమ్మా లలితాంబికా! కోరిన కోరికలు తీర్చే కదంబకల్పవృక్షం లాంటి నీ అందమైన రత్నాభరణాలుగల చేతులలో ధరించిన ఆపాత్ర ఏమిటమ్మా? ఓహో ! అది మా కొరకు అందిస్తున్న దయామృత రత్న భాండమే కదా! దాన్ని మాపై ఒడుపుగా ఒలికిస్తున్నప్పుడు గలగలమని వినిపించే మణి మాణిక్యాలు పొదిగిన నీ గాజుల చప్పుడు దివ్యకాంతి రేఖలను కూడా మాపై ప్రసరింపజేస్తుంది. ఇంతటి దయామయివైన నిన్ను అలుపన్నది లేకుండా కొలుస్తాను.

కం. ఉదయమె దలంతు మణులను 

పొదిగిన హేమాంగుళీయ ప్రోద్యత్ప్రభలం 

దొదవెడు రమణీయామే 

య దయావిర్భూత వాంఛితార్థవిధాత్రిన్...7

భావము.

తల్లీ! ఈ ఉదయం వేళ నిన్ను చూస్తున్న సమయంలో నీ పది చేతుల వేళ్లకు ధరించిన బంగారు ఉంగరాలు, వాటికి పొదిగిన రత్నాలు అంతులేని ఆనందాన్ని కలిగిస్తున్నాయమ్మా! నీ చేతి వ్రేళ్ళకున్న ఉంగరాలలోని రత్నాల కాంతి సామాన్యమైనదా! అది కాంతి కాదేమో మా కోరిన కోరికలన్నీ తీర్చడానికి దయామయివైన నీ హృదయంలో ఉప్పొంగిన ప్రేమనంతా ఇలా మాపై కురిపించడానికి నీ చల్లని చేతులలో అంతటి వెలుగులు దాచుకున్నవేమో!

దుష్ట శిక్షణకు శిష్ట రక్షణకు లోకంలో శ్రీ మన్నారాయణమూర్తి అవతరించిన పది అవతారాలు కూడా నీ పది వేళ్ళ నుంచి వచ్చినవే కదా !

కం. ఉదయమె భజింతు జననిని 

హృదయానందకర లీల నీశ్వర ప్రేమా 

స్పద విభవాఢ్య సుహాసిని 

రదనాచ్ఛ రుచిర విభాస రాగాహ్లాదిన్...8

భావము.

జననీ! నిన్ను తలచుకుంటే చాలు. ఈ ఉదయము మా హృదయాలను రాగరంజితం చేసే నీ అనురాగం లాగా ఉంది. పరమేశ్వరుని ప్రేమకు నిలయమైన ఆనందదాయనివి నీవు. నీ సుందర దరహాసంలో ఈశ్వరుని ప్రేమ ఉంది. అది నీ చిరునవ్వురూపంలో ఈ లోకానికి చాటుతున్నావు. స్వచ్ఛంగా మనోజ్ఞంగా నవ్వుతున్నప్పుడు తెల్లనైన నీ పలువరస నుండి వెలువడే అందమైన కాంతులు ఈ ఉదయరాగంలో ప్రతిబింబించి మా మనసును ఆనంద డోలికలలలో ఓలలాడిస్తుందమ్మా!

కం. లలితాంబిక ప్రాభవముల 

తొలిపొడుపులగని నుతింతు తోషమునిండన్ 

ఖల తామసము హరించెడు 

విలయాభీల వికరాళి విజయన్కాళిన్...9

భావము.

తల్లీ! ఈ తొలిపొద్దుపొడుపులలో నిన్ను ఎంతగా పొగిడితే అంతగా నా మనసు ఆనందంతో ఊగిపోతుంది. నీవే దేవివి కనుక ఈ దివ్యత్వం అంతా నీ కరుణే కదా! తల్లిగా లాలిత్యాన్ని చూపుతావు. దుష్టులపాలిటి కాళికవౌతావు.

అజ్ఞానమనే అంధకారాన్ని తనుమాడడానికి అవతరించిన ప్రళయకాలభీకర వికరాళివి, విజయాలకు కారణభూతమైన విజయ దుర్గవు నీవే! చిమ్మ చీకట్లను చీల్చిచెండాడి వెలుగుల వివేకాన్నిపంచి పెట్టే నీకు నమస్సులు.

కం. తలతు నుదయ సంధ్యారుణ 

తిలకంబును భ్రుకుటి మధ్య దీర్చిన తీరున్ 

ఛలధూర్వహ తిమిరాపహ 

కలభాస్వంత ముఖబింబ గౌరవదీప్తిన్...10

భావము.

జగన్మాతా! ఈఉదయ సంధ్యా సమయంలో నెమ్మది నెమ్మదిగా తిమిరాలను చీల్చివేస్తూ అరుణారుణ కాంతులు వెల్లడౌతున్నాయి. ఉదయభాను బింబం నీ నుదుటి నడుమతీర్చిదిద్దిన కుంకుమ విలేపనంలాగా తోస్తుంది. నీముఖబింబానికి మరింత శోభను గౌరవాన్ని కలిగించే ఉదయరవిబింబాన్ని తలచుకోగానే మాలోలోపలి చీకట్లన్నీ పారిపోతున్నాయి.

కం. తలచెద నుదయ కుహూరత 

కిలకిల సుస్వన పతంగ గీర్వాణోక్తుల్ 

పలికిన పలుకులు జననికి 

పులకలు గలిగించు మేలు పొద్దులుగాగన్...11

భావము.

అమ్మా! ఈ ఉదయాన్ని తలచుకుంటే ఎంత మనోజ్ఞంగా ఉందోచూడు. మాకన్నా ముందుగానే నిద్దుర లేచిన పక్షులన్నీ కిలకిలమని కుహూ కుహ రావాలు చేస్తున్నాయి. బహుశా పక్షులన్నీ మధురాతి మధురంగా వాటి భాషలో ఈ అందమైన ఉదయవేళ నీకు శుభాకాంక్షలు చెప్తున్నాయేమో! అందుకేనేమో నీకీ గగుర్పాటు కలుగుతుంది కదా!

కం. తలచెద ప్రభాత వేళల 

తలవాకిట వేచియుండు దనుజారి గమిన్ 

తలమోపగ తల్లియెదుట 

నిలువంబడు వే నిలింప నికరము నిపుడున్... 12

భావము.

జగదానందకారిణివైన జనయిత్రీ! తెల్లవారుజామున గుమ్మం ముందు నీ దర్శనానికై దేవతలందరూ వేచిఉన్నారు. ఎప్పుడెప్పుడు నీ దర్శనం అవుతుందా అని ఎదురుచూస్తూ కనపడగానే నీ పాదాలపై తలలుంచి నమస్కరించాలని ఆరాటంతో వేగిరపడుతున్న ఈ దేవత సమూహాన్ని కనికరించడానికి త్వరగా నిద్రలేచి రావమ్మా! అని తలచుకుంటున్నాను.

కం. తలచెద బలరిపు గణముల 

మిలమిలమెరిసెడు కిరీట మేదుర కాంతుల్ 

గల లలిత రత్న నూపుర 

ఝలంఝల విలాస కాంతి సదమల శోభన్... 13

భావము.

మాతా! నీ ఉదయకాల దర్శనం కోసం కొలువుదీరిన ఇంద్రాది దేవతలందరి అదృష్టం పండింది. అద్భుతమైన దివ్యమైన నీదర్శనభాగ్యం వారికి లభించింది. అమ్మా! ఇంద్రుడు మొదలైన దేవతలందరు నీకు పాద నమస్కారాలు చేసేవేళ వారి కిరీటాలలో పొదిగిన మణులకాంతుల ధగధగలతో నీ పాదాల మువ్వల రత్నాలకాంతులు జతపడి మరింతగా వెలుగులీనుతున్నాయి. స్వచ్ఛమైన నీపాదమంజీరాల చిరుసవ్వడులుతెచ్చే కాంతి ప్రసారంతో ఈ ఉదయ దర్శనం సరికొత్తగా భాసిస్తుంది.

కం. శ్రీ లాస్యంబుగ దలచెద 

లాలిత కుసుమమలయానిలమ్ముల జల్లున్ 

దూలిన పరీమళములకు 

శ్రీలలితాసతి మురిసెడు స్మితవదనంబున్...14

భావము.

అమ్మా! నీవు నిద్ర లేచే సమయం అయిందని ఎలా తెలిసిందో ఏమో ఈ

ప్రకృతి కూడా పులకరించిపోతుంది. విలాసంగా పూల చెట్లన్నీ అందాల

పూల జల్లులు కురిపిస్తున్నాయి. పూల జల్లులు కురుస్తూ ఉన్న ఉదయం

పూట మలయ పర్వతం నుంచి వచ్చే చల్లనిగాలి ఆ పూల పరిమాణాలను

మోసుకుని వస్తూ ఉంటే అమ్మా! అది అందమైన నీ విలాస లాస్యంలాగా

మాకు తోస్తుంది. ఈ పూల జల్లులకు, ఈ మలయానిల సౌరభాలకు

మురిసిపోతూ చిరునవ్వులు చిందించే నీ సుందర ముఖబింబాన్ని

దర్శించడమే మా భాగ్యంకదా!

కం. ప్రాభాత వేళ దలచెద 

సౌభాగ్యము గూర్ప భూరి సాష్టాంగవిధిన్ 

శ్రీ భక్త సౌఖ శాయని 

కాభీష్ట ప్రణతుల మురియు హ్లాదమ్మునకున్...15

భావము.

ఓ శ్రీ మాతా! ప్రతి సుప్రభాత సమయంలో నిన్ను తలిచి పొంగిపోతున్నానమ్మా! నీ భక్తులు పొద్దుపొద్దుననే నిన్ను నిద్దుర లేపి కుశలమడిగి, చేస్తున్న సాష్టాంగ నమస్కారాలకు నీవెంతో మురిసిపోతున్నావమ్మా! నమస్కరించినంత మాత్రాన వారి మదిలోని కోరికలను గ్రహించి సంతోషంతో సకల సౌభాగ్యాలను ప్రసాదిస్తున్నావు కదమ్మా!

కం. నిత్యోదయ దర్శనముల 

నత్యంత సుఖద కవోష్ణ హార్ధస్పర్శా 

దిత్య కరమ్ముల వెలిగెడు 

సత్యానుభవమ్ము జనని సాంగత్యముగన్..16

భావము.

ఓ జనయిత్రీ ! ప్రతి నిత్యము నిన్ను దర్శించడానికి వచ్చిన సమయంలో, అప్పుడే ఉదయించిన లేలేత సూర్యుని కిరణాల గోరువెచ్చని వేడి, ఆ వేడితో పాటు వచ్చేవెలుగు మాకు వెచ్చగా తగలడం వల్ల అమ్మా! నీఒడిలొ పడుకున్న మా చిన్నప్పటి ఆనంద స్పర్షా సుఖాన్ని అనుభవిస్తున్నాను. నిజమైన నీ ప్రణయాన్ని ఇలా సూర్య కిరణాల రూపంలో అందిస్తూ లాలిస్తున్నావు కదా!

కం. ఉదయశ్రీరాగమధుర 

మృదులోహల సద్ద్విజాళి మేల్భజనంబుల్ 

సదయామయి తల్లికిడెడు 

హృదయాంజలి సుప్రభాత మిదియని దలతున్... 17

భావము.

అమ్మా! దయామయీ!! ప్రతి ఉదయం నిన్ను మేల్కొల్పే సమయంలో వేద పండితులు సుసంస్కృత శబ్దాలతో, శ్లోకాలలో మృదు మధురంగా సుప్రభాతగీతాలు ఆలపిస్తారు. సద్విజులు చేసే ఆ అమృత గానం ఎంత గొప్పదో అప్పుడప్పుడే నిద్రలేచి రెక్కల నల్లారుస్తూ పక్షులు ( ద్విజులు) చేసే ఈ కిలకిలా రావాలు కూడా ఉదయశ్రీ రాగంలో నిన్ను కీర్తిస్తున్న మేలి మేలుకొలుపు లాగానే అనిపిస్తుందమ్మా నాకు.

కం. కన్మూసి తెరిచినంతనె 

తన్మూలమగుజగతి గతి తడబడురీతిన్ 

మన్మనమునదలచెద నా 

యున్మేషనిమిష విపన్న ప్రోద్యద్ధాత్రిన్..18

భావము.

అమ్మా! నీవు కన్ను తెరిస్తే సకలచరాచర సృష్టికి జననం. నీ కనుల వెలుగుసోకితే జీవచైతన్యం. నీవు కన్నుమూస్తే విలయం. ఒక్కసారి నీవు కన్ను మూసి తెరిచినంతలో(రెప్పపాటులో) ఈ జగత్తంతా చావు పుట్టుకల సయ్యాటగా మారిపోతుంది. సృష్టి, స్థితి, లయకారకు రాలివయిన నీవే కదా ఈ జగతికి ఆధారం. అందుకనే మదిలో నీ స్మరణతోనే ప్రతి ఉదయాన్ని ప్రారంభిస్తాను.

కం. పతి విసమున్ ద్రావగ స 

మ్మతినిడు సౌభాగ్య సర్వమంగళ నిచ్ఛా 

మతిదలతును ప్రత్యుదయము 

శ్రుతిసీమంతిని నపర్ణ శుభకామేశిన్... 19

భావము.

జగన్మాతా! క్షీరసాగర మధన సమయంలో పాలసముద్రాన్ని చిలుకుతున్న సమయంలో పుట్టిన విషాన్ని త్రాగడానికి నీ భర్త అయిన పరమేశ్వరునికే అనుమతినిచ్చిన గొప్ప ఇల్లాలివి కదా! నీ మంగళ సూత్రాల పైన నీకున్న నమ్మకం అలాంటిది. తల్లులందరి మంగళసూత్రాలను కాపాడే సర్వమంగళ స్వరూపిణివి నీవే కదా! వేదాలే తలపై దాల్చిన సౌభాగ్యకర సిందూర రూపమైన అపర్ణా సతివి నీవు. కామేశ్వరునికి ప్రాణ సఖివి కనుకనే అన్ని సౌభాగ్యాలకు నిలయవైనావు. నిన్ను తలచుకున్న ప్రతి ఉదయమూ నాకు శుభోదయమే.

కం. ప్రాతర్వేళల వినెదను 

మాతృశ్రీ విభవ వేదమంత్రోచ్చరణో 

పేత శుచీభూత ఘన 

శ్రౌతస్మృతి విధి పఠించు సామనిగమమున్...20

భావము.

తల్లీ! తెల్లవారిపోతుంది. ఉదయకాల స్నానసంధ్యావందనాదులు నిర్వర్తించుకొని వేదవిదులైన వారు శ్రీ సూక్త అరుణసూక్తాది పారాయణలతో నీ గుణ వైభవాలను మంత్రముగ్ధ గానంగా ఆలపిస్తుంటే, వారు పఠిస్తున్న సుస్వర సామగానం, ఆ వేదనాదం మనసులను పవిత్రం చేస్తుందమ్మా! వింటున్న మేమెంత మురిసిపోతున్నామో నీకు కూడా ఎంతో సంతోషం కలుగుతుంది కదమ్మా!

కం. వేదనతొలగగ గొలిచెద 

సాదరి మా! సరిగ సాగ సామసుదీప్తిన్ 

వేదమయిన్ నాదాత్మగ 

పాదసరిగ రిగమ దద పపాయని శ్రుతులన్...21

భావము.

హేమాతా! సంగీత సాహిత్య సమలంకృతివి నీవు. వేదమయివి, నాదమయివీ నీవేకదా! వినగానే ఆనంద డోలికలలో విహరింపజేసే సంగీతానికి ఉన్న లయాత్మకత మా వేదనలన్నీ తొలగిస్తుందమ్మా! మా నిర్వేదాన్ని పారద్రోలే వేదాన్ని "సాగరి మా సరిగా సాగా పాదసరిగా రిగమా దాదా పపా " అని సప్త స్వరాల ఆరోహణ అవరోహణలతో అందిస్తున్న సామగానం నీవు కూడా చెవులకింపుగా వింటున్నావు కదా!

కం. వెలుగై నొకపరి చెలగుచు 

తలపై నొకపరి నితాంత తామస హరమై  

పలుకైవెలువడి వైఖరి 

పలుతీరులగాంతు జనని వాగ్వైభవమున్...22

భావము.

అమ్మా! సృష్టిలో ఏ ప్రాణికోటికి ఇవ్వని వాక్కును మాకు ప్రసాదించావు. నీవు ఇచ్చిన ఈ వాక్కుతోనే అనేక తీరులుగా నిన్నే స్తుతించగల అదృష్టాన్ని నాకు ప్రసాదించావు.

చైతన్య రూపమైన ప్రకాశానివై నాలోనే ఉంటూ చీకట్లను పారద్రోలుతావు. ఒక్కొక్కసారి పరా రూపంలో హృదయంలో కుదురుకున్న వాక్కువై పశ్యంతిగామారి మధ్యమగా నాలుకపై చేరి వైఖరీ రూపమైన మాటగా లోకానికి నిన్ను అందించే శక్తిని ప్రసాదిస్తావు. ఈజన్మకు ఇంకేం కావాలమ్మా!

కం. వెలుగుల వెల్లువ లలలై 

మిలమిల ప్రాచీ దిశగను మేల్మురిపెపు ద్రో 

వల శ్రీ లావణ్యంబై 

చెలగిన మృదుభావనము వచింతును సతమున్..23

భావము.

అమ్మా! తూరుపు తెల్లబారుతుంది. క్రమక్రమంగా వెలుగుల ప్రవాహం అలలు అలలుగా లోకమంతా విస్తరిస్తుంది. వెలుగులన్నీ తూర్పు దిక్కునుంచి ముద్దు మురిపెంగా ప్రయాణం చేస్తూ శోభస్కరమైన అందాలతో కనువిందు చేస్తున్న వైనాన్ని మృదుమధురమైన భావనలతో ఇలాగే ప్రతి ఉదయాన వర్ణిస్తూనే ఉంటానమ్మా!

కం. హృదయ మపర్ణాలయముగ 

నొదవిన ప్రతిపద్యమామె యూపిరి కాగా 

సదయామయి నర్చింతును 

మృదుకచ్ఛపి నాదమట్లు మేలిమి జతితోన్...24

భావము.

అమ్మా! ఎంతటి దయగల తల్లి వమ్మానీవు! శివుని యెదలో నీవు కొలువై ఉన్నట్లే నా హృదయంలోనూ అపర్ణాదేవివై నిండుగా నీవై ఉన్నావు. నాలో పురుడు పోసుకున్న ప్రతిపద్యానికీ నీవే ఊపిరులూదుతున్నావు. నా ఉచ్ఛ్వాస నిశ్వాసాలలో నీవు మ్రోగించే కచ్చిపి నాదమే శ్రుతి చేసుకుని వుంటుంది. ఇలాగే ఉండమని నిన్ను ఎల్లప్పుడూ కొలుస్తుంటాను.

కం. ప్రాతస్సంధ్యా సమయ 

జ్యోతిర్మండల ప్రదీప్త శోభామయమౌ 

శ్రీతను కాంతిని శాంతిని 

చేతన ముప్పొంగ గొలుతు క్షేమంకరినిన్... 25

భావము.

అమ్మా! లోకాల కన్నిటికీ క్షేమాన్ని సమకూర్చే తల్లివి నీవే కదా! ఉదయసంధ్యా సమయంలో ఆకాశమండలంలో వెలిగే నక్షత్రాలన్నీ నీ శరీరకాంతిని లోకానికి అందిస్తూ శాంతిని ప్రసాదిస్తున్నాయి. కాంతికీ, లోక శాంతకీ ఆధారానివి నీవే! ఇంతటి దయగల నిన్ను నా మనసు పొంగిపోయే విధంగా పదేపదే కొలుస్తుంటానమ్మా!

కం. తేజస్స్వాంత విధాత్రికి 

నైజాప్తత నొసగినట్టి నయవినయములే 

నాజన్మకు సాఫల్యత 

పూజాపుష్పంబునగుదు పుణ్యోన్నతిచే. ..26

భావము.

అమ్మా! అంతులేని ప్రకాశాన్ని నా హృదయం నిండా నింపినటువంటి నీదైన ఆత్మీయతకు ఎంతో ఎంతో మురిసిపోతున్నానమ్మా ! నాకు నిన్ను ఎంతోకొంత వర్ణించగల నేర్పరితనాన్ని ఇచ్చావు. అందుకు తగిన వినయాన్నీ ప్రసాదించావు. ఇంకేం కావాలి? ఇంతకంటే నా జన్మకు సఫలత మరొకటి ఉంటుందా? అందుకే ఈ పద్యాలరూపంలో నా పూర్వజన్మ పుణ్యంతో నీ పూజకు పుష్పాన్నై పరీమళిస్తాను.

కం. శ్రీ దాక్షాయని రక్షగ 

భేదమ్ముల బోనడంచి కృపగనువేళన్ 

హ్లాదమ్మెల్లడల విరియ 

గా దల్లికి నొనరనిడుదు కార్తజ్ఞ్యంబుల్...27

భావము.

అమ్మా! నీ పేరే దాక్షాయిని. నీకంటే దయామయమైన తల్లి ఇంకెవరుంటారు?నీదయ కురిస్తేచాలు మాబాధలన్నీ పటాపంచలైపోతాయి. హృదయం ఆనందం తాండవ చేస్తుంది. ఇంతటి భాగ్యాన్ని ప్రసాదించిన నీకు ఎన్నైనా కృతజ్ఞతలు చెప్పుకుని నా ఋణం కొంతైనా తీర్చుకుంటాను.

***

ఇంత చక్కగా ఉదయశ్రీ లలితాతారావళి

రచించిన దత్త సహోదరులకు,

మనోహర సంగీతనును అందించిన శ్రీనివాసులకు, 

చక్కగా ఆలపించిన సరస్వతీ రామశర్నకు అభినందనలు.

జైహింద్.

జైహింద్.

 

సౌందర్య లహరి 96 - 100 పద్యాలు. రచన శ్రీ చింతా రామకృష్ణారావుగారు,సంగీతం, గానం ... శ్రీమతి వల్లూరి సరస్వతి.

జైశ్రీరామ్.

జైహింద్.

సౌందర్య లహరి 91- 95 పద్యాలు. రచన శ్రీ చింతా రామకృష్ణారావు గారు, సంగీతం, గానం ... శ్రీమతి వల్లూరి సరస్వతి.

జైశ్రీరామ్.

జైహింద్.

దర్శనమ్‌ ‌ద్విదశాబ్ది మహోత్సవం| శ్రీశ్రీశ్రీ గణపతి సచ్చిదానంద స్వామివారికి గురు వందనమ్.

జైశ్రీరామ్.

జైహింద్.

క్షుధాం దేహవ్యథాం త్యక్త్వా, ... మేలిమిబంగారం మన సంస్కృతి.

 జైశ్రీరామ్.

శ్లో.  క్షుధాం దేహవ్యథాం త్యక్త్వా బాలః క్రీడతి వస్తుని । 

తథైవ విద్వాన్ రమతే నిర్మమో నిరహం సుఖీ ॥ 

(వివేకచూడామణి537)

తే.గీ.  ఆకలిని దేహబాధల నతఁడు మరచి

యాడుకొను బాలుఁడెట్టులో యటులె పండి

తుండు మమకారమహము తా తుడిచివైచి

ధ్యానమగ్నుఁడై యానంద మానసుఁడగు.                                                      

భావము.  ఆకలి దప్పుల్ని దేహ బాధను వదలి బాలుడు ఆటపాటల్లో ఎలా 

నిమగ్నమై ఉంటాడో, అలానే తత్త్వవేత్త దేహేంద్రియ మనోబుద్ధి 

చిత్తాహంకారాలను నేననే  భ్రాంతిని వీడి,నిత్య నిరతిశయానంద నిష్ఠలో 

నిమగ్నమై ఉంటాడు.

జైహింద్.

సౌందర్య లహరి 86 - 90 పద్యాలు. రచన శ్రీ చింతా రామకృష్ణారావు గారు, సంగీతం గాంఉ ... శ్రీమతి వల్లూరి సరస్వతి.

జైశ్రీరామ్.

జైహింద్.

శకటరేఫ యుక్త పదముల, సాధురేఫ యుక్త పదముల, మరియు అర్థానుస్వారపూర్వక వర్ణయుక్తపదముల, అర్థానుస్వారవర్ణ రహిత పదముల అర్థములు వేరువేరుగా ఉండునవగుటచే మనము వాటిని గ్రహింపవలసి యున్నది. గమనింపుడు.

జైశ్రీరామ్.

శకటరేఫ యుక్త పదముల, సాధురేఫ యుక్త పదముల, మరియు 

అర్థానుస్వారపూర్వక వర్ణయుక్తపదముల, అర్థానుస్వారవర్ణ రహిత పదముల 

అర్థములు వేరువేరుగా ఉండునవగుటచే మనము వాటిని గ్రహింపవలసి

యున్నది. గమనింపుడు. 

కరి = ఏనుగు

కఱి = నల్లని

కారు = ఋతువు, కాలము

కాఱు = కారుట (స్రవించు)

తరి = తరుచు

తఱి = తఱచు

తఱుఁగు = తగ్గుట, క్షయం

తఱుగు = తరగటం (ఖండించటం)

తీరు = పద్ధతి

తీఱు = నశించు, పూర్తి (తీరింది)

నెరి = వక్రత

నెఱి = అందమైన

నీరు = పానీయం

నీఱు = బూడిద

వేరు = చెట్టు వేరు

వేఋ = మరొకవిధము

అఱుగు = జీర్ణించు

అరుగు = వెళ్ళు, పోవు

అరుఁగు = వీధి అరుగుకాఁపు = కులము

కాపు = కావలి

కాఁచు = వెచ్చచేయు

కాచు = రక్షించు

ఏఁడు = సంవత్సరం

ఏడు = 7 సంఖ్య

చీఁకు = చప్పరించు

చీకు = నిస్సారము, గ్రుడ్డి

దాఁక = వరకు

దాక = కుండ, పాత్ర

నాఁడు = కాలము

నాడు = దేశము, ప్రాంతము

పేఁట = నగరములో భాగము

పేట = హారంలో వరుస

పోఁగు - దారము పో( గు

పోగు = కుప్ప

బోటి = స్త్రీ

బోఁటి = వంటి [నీబోఁటి]

వాఁడి = వాఁడిగా గల

వాడి = ఉపయోగించి

మడుఁగు = వంగు, అడఁగు

మడుగు =  కొలను, హ్రదము

ఈ విధముగా ఎన్నో ఉన్నాయి.

జైహింద్.

సౌందర్య లహరి 81- 85 పద్యాలు. రచన శ్రీ చింతా రామకృష్ణారావుగారు,సంగీతం, గానం... శ్రీమతి వల్లూరి సరస్వతి.

జైశ్రీరామ్.

జైహింద్.

యశస్వినీ సాహితీ సమితి ll పద్యకోకిల, అష్టావధాని డాక్టర్ బోచ్కర్ ఓమ్ప్రకాశ...గ్రంథత్రయావిష్కరణ, నాకు, శ్రీమతి వేదాల గాయత్రి గారికి సాహితీ పురస్కారము.

జైశ్రీరామ్.

ఓం శ్రీమాత్రే నమః.🙏🏼

డా. బోచ్కర్ ఓం ప్రకాశ్ గారికి గ్రంథత్రయావిష్కరణ సందర్భముగా అభినందనలు.

🌹🍇🍑🤝🏼👍🏻

శా. శ్రీమన్మంగళ సత్ సభాసదులకున్ శ్రీ యోంప్రకాశ జ్ఞానికిన్,

శ్రీమద్వేదిక నున్న పూజ్యులకు, వాసిన్ వెల్గు మిత్రాళికిన్,

బ్రేమానంద మహత్వ మూర్తులకు, భావిన్ బ్రోచు పూజ్యాళికిన్,

శ్రీమచ్ఛాంభవి దీవనల్ కలుగుతన్, శ్రీభారతీ సత్కృపన్.

శా.  శ్రీమన్మంగళ బోచ్కరాన్వయ! సుధీ! శ్రీ యోంప్రకాశా! శుభం

బో మాన్యా! వరలంగ లోకమున దివ్యోద్భాస గ్రంథత్రయం

బీ మాన్యాళి సమక్షమందు సభలో నిప్పట్టు నావిశ్కృతిన్

బ్రేమన్ జేయఁగఁ జేసె భారతి, భళీ! విజ్ఞుల్ మిమున్ మెచ్చగన్.

సీ.  ఆనందభరిత నిత్యానందరావుగా 

రతిథిగా సభలోన నలరినారు,

కమనీయ సాహిత్య కమలాకరంబైన 

సాగివంశజ శర్మ సభను వెలిగె,

ప్రఖ్యాత రమణీయ పద్యప్రకాశాత్మ 

శ్రీరమణాచారి చెలగిరిచట,

మామిడి హరికృష్ణ మహిత సాంస్కృతిక సం 

చాలకు లిచ్చోటు సదయనిచ్చె,

తే.గీ.  దర్శనానంద హైందవ ధర్మమూర్తు

లెందరెందరో యీ సభ యందు  కలరు,

శ్రీ ఫణీంద్రుఁడున్, మహితులున్ జిత్తమలర

నిలిచి రావిష్కరణమున నిండుగాను.

సీ.  జయ మార్గమున శ్రీయశశ్వినీ సత్కృతిన్ 

మంచినీళుల రమామణి వచించె,

సభను నానారాజ సందర్శనానుశీ

లనను సాయి వచించె ఘనతరముగ,

ప్రఖ్యాత రమణీయ ప్రద్యప్రకాశ సద్ 

వ్యాఖ్యను రాజేంద్ర ఖ్యాతిఁ దెలిపె,

మహితమైన సభాస మన్వయ సద్వ్యాఖ్య 

స్వాతిప్రసాదంబు వరలఁ జేసె,

తే.గీ.  యిట్టి మహనీయ సభలోన నిచ్ఛతోడ

నన్ను, గాయత్రిగారిని, సన్నుతముగ

నుత పురస్కృతులను జేసి క్షితిని మాకు

ఘనత పెంచిరో బోచ్కర్ సుకవివరేణ్య!

ఉ.  మంగళమౌత బోచ్కరుని మంజుల గ్రంథ సురత్న పాళికిన్,

మంగళ మోంప్రకాశునకు, మంగళ మీ సభనున్నవారికి,

మంగళమౌత గ్రంథములు మంచిగ నెంచి పఠించువారికిన్,

మంగళమౌత శాంభవికి, మంగళముల్ మన భారతాంబకున్.

స్వస్తి.

అమ్మ దయతో🙏🏼

చింతా రామకృష్ణారావు.

జైహింద్.

సౌందర్య లహరి 76-80 పద్యాలు. రచన శ్రీ చింతా రామకృష్ణారావుగారు,సంగీతం, గానం... శ్రీమతి వల్లూరి సరస్వతి.

జైశ్రీరామ్.

జైహింద్.

శివనామ ,భవాంబోధి,నివహము,ప్రదోష,ఆర్తి హర,హరియించు,ఆహ్లాద,బోధామృతం, సత్యతా,శ్రవణోపేయ,చిదానంద,నిదానతా,సదామోద,ఛిద్రంబేర్చు,గర్భ"సద్రామ,"వృత్తము. రచన శ్రీవల్లభవఝల అప్పల నరసింహ మూర్తి,

జైశ్రీరామ్.

 శివ నీనామ మహాత్మ్యమే!చిదానంద బోధామృతమ్!చిద్రూపా!సంపత్కరా!హరా!

భవ దంబోధి తరింపగున్!ప్ర దోషార్తి హర్యం బగున్!భద్రాత్మా! నిత్యంబు సత్యమై!

నివహంబు ల్శుభ శోభలన్!నిదానంబు చేకూర్పగన్!నిద్రం ఛిద్రంబేర్చు స్తుత్యమై!

శ్రవణోపేయమై చనున్!సదామోద మోదంబునౌ!సద్రామంబై నిల్పు లోకమున్!

సృజనాత్మక గర్భ కవితా స్రవంతి యందలి,అనిరుద్ఛందాంతర్గత"ఉత్కృతి"

ఛందము లోనిది,ప్రాస నియమము కలదు,పాదమునకు"26"అక్షరము లుండును,

యతులు,10,18,అక్షరములకు చెల్లును,

సత్+రమంబై=సద్రమంబై,  సత్ యనే శ్రీరమా దేవియై

1,గర్భగత"శివనామ"వృత్తము,

శివ నీనామ మహాత్మ్యమే!

భవాంబోధి తరింపగున్!

నివ హంబుల్శుభ శోభలన్!

శ్రవణోపేయమై!చనునున్! 

అభిజ్ఞా ఛందము నందలి"బృహతి ఛందము లోనిది,

ఫ్రాసనియమము కలదు,పాదమునకు"9"అక్షరము లుండును,

2.గర్భగత"భవాంబోధి"వృత్తము,

చిదానంద బోధామృతమ్!

ఫ్రదోషార్తి హర్యంబగున్!

నిదానంబు చేకూర్పగన్!

సదామోద మోదంబునౌ!!

అభిజ్ఞా ఛందము నందలి"అనుష్టుప్ఛందము నందలిది,

ప్రాస నియమము కలదు,పాదమునకు"8"అక్షరము లుండును,

3"గర్భగత"నివహము"వృత్తము,

చిద్రూపా!సంపత్కరా!హరా!

భద్రాత్మా! నిత్యంబు సత్యమై!

నిద్రం ఛిద్రంబేర్చు స్తుత్యమై!

సద్రమంబై నిల్పు లోకమున్!

అభిజ్ఞా ఛందము నందలి"బృహతి"ఛందము లోనిది,

ప్రాస నియమము గలదు,పాదమునకు9,అక్షరము లుండును,

4,గర్భగత"ప్ర దోష"వృత్తము,

శివ నీ నామ మహాత్మ్యమే!చిదానంద బోధామృతమ్!

భవ దంబోధి తరింపగున్!ప్ర దోషార్తి హర్యం బగున్!

నివహంబుల్శుభ శోభలన్!నిదానంబు చేకూర్పగన్!

శ్రనణోపీయమై!చనున్!సదామోద మోదంబునౌ!

అణిమా ఛందము నందలి"అత్యష్టి ఛందము లోనిది,

ప్రాసనియమము కలదు,పాదమునకు"17"అక్షరము లుండును,

యతి10,వ యక్షరమునకు చెల్లును,

5,గర్భగత"ఆర్తి హర"వృత్తము,

చిదానంద బోధామృతమ్!శివ నీ నామ మహాత్మ్యమే!

ప్రదోషార్తి హర్యం బగున్!భవ దంబోధి తరింపగున్!

నిదానంబు చేకూర్పగన్!నివ హంబుల్శుభ శోభలన్!

సదామోద మోదంబునౌ! శ్రవణోపేయమై చనున్!

అణిమా ఛందము నందలి"అత్యష్టి"ఛందము లోనిది,

ప్రాస నియమము కలదు,పాదమునకు"17,అక్షరము లుండును,

యతి"9,వ యక్షరమునకు చెల్లును,

6,గర్భగత"హరియించు"వృత్తము,

శివ నీ నామ మహాత్మ్యమే!చిద్రూపా!సంపత్కరా!హరా!

భవ దంబోధి తరింపగున్!భద్రాత్మా! నిత్యంబు సత్యమై!

నివ హంబుల్శుభ శోభలన్!నిద్రం ఛిద్రంబేర్చు స్తుత్యమై!

శ్రవణోపేయమై చనున్!స ద్రమంబై నిల్పు లోకమున్!

అణిమా ఛందము నందలి"ధృతి"ఛందము లోనిది,

ప్రాస నియమము కలదు,పాదమునకు"18"అక్షరము లుండును,

యతి"10"అక్షరమునకు చెల్లును,

7,గర్భగత"ఆహ్లాద"వృత్తము,

చిద్రూపా!సంపత్కరా!హరా!శివ నీ నామ మహాత్మ్యమే!

భద్రాత్మా! నిత్యంబు సత్యమై!భవ దంబోధి తరింపగున్!

నిద్రం ఛిద్రం బేర్చు స్తుత్యమై!నివహంబుల్శుభ శోభలన్!

స ద్రమంబై నిల్పు లోకమున్!శ్రవణోపేయమై చనున్!

అణిమా ఛందము నందలి"ధృతి"ఛందము లోనిది,

ప్రాసనియమము కలదు,పాదమునకు"18"అక్షరము లుండును,

యతి"10"వ యక్షరమునకు చెల్లును,

8.గర్భగత"-బోధామృత"వృత్తము,

చిదానంద బోధామృతమ్!చిద్రూపా!సంపత్కరా!హరా!

ప్రదోషార్తి హర్యం బగున్!భద్రాత్మా! నిత్యంబు సత్యమై!

నిదానంబు చేకూర్పగన్!నిద్రం ఛిద్రం బేర్చు స్తుత్యమై!

సదామోద మోదంబునౌ!స ద్రమంబై నిల్పు లోకమున్!

అణిమా ఛందము నందలి"అత్యష్టి"ఛందము లోనిది,

ప్రాస నియమము కలదు,పాదమునకు"17"అక్షరము లుండును,

యతి,9,వ యక్షరమునకు చెల్లును,

9,గర్భగత"సత్యతా"వృత్తము,

చిద్రూపా!సంపత్కరా!హరా!చిదానంద బోధామృతమ్!

భద్రాత్మా!నిత్యంబు సత్యమై!ప్రదోషార్తి హర్యంబగున్!

నిద్రం ఛిద్రం బేర్చు స్తుత్యమై!నిదానంబు చేకూర్పగన్!

సద్రమంబై నిల్పు లోకమున్!సదామోద మోదంబునౌ!

అణిమా ఛందము నందలి"అత్యష్టి"ఛందము లోనిది,

ప్రాస నియమము కలదు.పాదమునకు"17"అక్షరము లుండును,

యతి,10,వ యక్షరమునకు చెల్లును,

10,గర్భగత"శ్రవణోపేయ"వృత్తము,

చిదానంద బోధామృతమ్!శివ నీ నామ మహాత్మ్యమే!చిద్రూపా!సంపత్కరా!హరా!

ప్రదోషార్తి హర్యంబగున్!భవ దంబోధి తరింపగున్!భద్రాత్మా!నిత్యంబు సత్యమై! !

నిదానంబు చేకూర్పగన్!నివహంబుల్శుభ శోభలన్!నిద్రం ఛిద్రం బేర్చు!స్తుత్యమై!

సదామోద మోదంబు నౌ!శ్రవణో పేయమై చనున్!సద్రమంబై నిల్పు లోకమున్!

అనిరుద్ఛందము నందలి"ఉత్కృతి"ఛందము లోనిది,

ప్రాస నియమము కలదు,పాదమునకు"26"అక్షరములుండును,

యతులు,9,18,అక్షరములకు చెల్లును,

11.గర్భగత"చిదానంద"వృత్తము,

శివ నీ నామ మహాత్మ్యమే!చిద్రూపా!సంపత్కరా!హరా!చిదానంద బోధామృతమ్!

భవ దంబోధి తరింపగున్!భద్రాత్మా!నిత్యంబు!సత్యమై!ప్ర దోషార్తి హర్యం బగున్!

నివ హంబుల్శుభ శోభలన్!నిద్రం ఛిద్రం బేర్చు స్తుత్యమై!నిదానంబు చేకూర్పగన్!

శ్రవణోపేయమై చనున్!స ద్రమంబై!నిల్పు లోకమున్!సదామోద మోదంబునౌ!

అనిరుద్ఛందమందలి"ఉత్కృతి"ఛందము లోనిది,

ప్రాస నియమము కలదు,పాదమునకు"26"అక్షరము లుండును,

యతులు,10',19,అక్షరములకు చెల్లును,

12,గర్భగత"నిదానతా"వృత్తము,

చిద్రూపా!సంపత్కరా!హరా!శివ నీ నామ మహాత్మ్యమే!చిదానంద బోధామృతమ్!

భద్రాత్మా!నిత్యంబు!సత్యమై!భవ దంబోధి తరింపగున్!ప్ర దోషార్తి హర్యం బగున్!

నిద్రం ఛిద్రం బేర్చు స్తుత్యమై!నివ హంబుల్శుభ శోభలన్!నిదానంబు చేకూర్పగన్!

సద్రమంబై!నిల్పు లోకమున్!శ్రవణో పేయంబునౌ గదే!సదా మోద మోదంబు నౌ!

అనిరుద్ఛందము నందలి"ఉత్కృతి"ఛందము లోనిది,

ప్రాస నియమము కలదు,పాదమునకు"26"అక్షరము లుండును

యతులు,10,19,అక్షరములకు చెల్లును,

13.గర్భగత"సదామోద"వృత్తము,

చిదానంద బోధామృతమ్!చిద్రూపా!సంపత్కరా!హరా!శివ నీ నామ మహాత్మ్యమే!

ప్ర దోషార్తి హర్యం బగున్!భద్రాత్మా!నిత్యంబు!సత్యమై!భవ దంబోధి తరింపగున్!

నిదానంబు చేకూర్పగన్!నిద్రం ఛిద్రం బేర్చు స్తుత్యమై!నివ హంబుల్శుభ శోభలన్!

సదా మెద మోదంబు నౌ!స ద్రమంబై!నిల్పు లోకమున్!శ్రవణో పేయంబు నౌ!గదే!

అనిరుద్ఛందము నందలి"ఉత్కృతి"ఛందము లోనిది,

ప్రాస నియమము కలదు,పాదమునకు"26"అక్షరము లుండును,

యతులు,9,18,అక్షరములకు చెల్లును,

14.గర్భగత"ఛిద్రం బేర్చు"వృత్తము,

చిద్రూపా!సంపత్కరా!హరా!చిదానంద బోధామృతమ్!శివ నీ నామ మహాత్మ్యమే!

భద్రాత్మా!నిత్యంబు!సత్యమై!ప్రదోషార్తి హర్యం బగున్!భవ దంబోధి తరింపగున్!

నిద్రం ఛిద్రం బేర్చు స్తుత్యమై!నిదానంబు చేకూర్పగన్!నివ హంబుల్శుభ శోభలన్!

స ద్రమంబై!నిల్పు లోకమున్!సదామోద మోదంబు నౌ!శ్రవణో పేయంబు నౌ గదే!

అనిరుద్ఛందము నందలి"ఉత్కృతి"ఛందము లోనిది,

ప్రాస నియమము కలదు,పాదమునకు"26,అక్షరము లుండును,

యతులు,10,18,అక్షరములకు చెల్లును, 

జైహింద్.

సౌందర్య లహరి 71-75పద్యాలు. రచన శ్రీ చింతా రామకృష్ణారావుగారు,సంగీతం, గానం... శ్రీమతి వల్లూరి సరస్వతి.

జైశ్రీరామ్.

జైహింద్.

న హ్యస్త్యవిద్యా మనసోఽతిరిక్తా. ... మేలిమిబంగారం మన సమ్స్కృతి.

జైశ్రీరామ్.

 శ్లో.  న హ్యస్త్యవిద్యా మనసోఽతిరిక్తా  - మనో హ్యవిద్యా భవబన్ధహేతుః ।

తస్మిన్వినష్టే సకలం వినష్టం  - విజృమ్భితేయస్మిన్సకలం విజృమ్భతే ।।

(వివేకచూడామణి 169)

తే.గీ.  వెలుపల మదికి నెన్న నవిద్య లేదు,

మనసవిద్య, బంధముల్ మనకుఁగొలుపు,

నది నశించిన నశియించు నన్నియుఁ గన

నది విజృంభింప రేకెత్తునన్నియు, హరి!

భావము.  మనస్సు వెలుపల అజ్ఞానం (అవిద్య) లేదు. మనస్సు ఒక్కటే అవిద్య, 

పరివర్తన బంధానికి కారణం. అది నాశనమైనప్పుడు, మిగతావన్నీ నాశనమవుతాయి, 

మరియు అది వ్యక్తమైనప్పుడు, మిగతావన్నీ వ్యక్తమవుతాయి.

జైహింద్.

శుక్లయజుర్వేద నమక చమకములు.

జైశ్రీరామ్. 

నమకము.

నమస్తే రుద్ర మన్యవ ఉతో త ఇషవే నమః |

బాహుభ్యాముత తే నమః ||

  
యా తే రుద్ర శివా తనూరఘోరాపాపకాశినీ |
తయా నస్తన్వా శంతమయా గిరిశన్తాభి చాకశీహి ||

  
యామిషుం గిరిశన్త హస్తే బిభర్ష్యస్తవే |
శివాం గిరిత్ర తాం కురు మా హిఁసీః పురుషం జగత్ ||

  
శివేన వచసా త్వా గిరిశాచ్ఛా వదామసి |
యథా నః సర్వమిజ్జగదయక్ష్మఁ సుమనా అసత్ ||

  
అధ్యవోచదధివక్తా ప్రథమో దైవ్యో భిషక్ |
అహీఁశ్చ సర్వాన్జమ్భయన్త్సర్వాశ్చ యాతుధాన్యో ధరాచీః పరా సువ ||

  
అసౌ యస్తామ్రో అరుణ ఉత బభ్రుః సుమఙ్గలః |
యే చైనఁ రుద్రా అభితో దిక్షు శ్రితాః సహస్రశో వైషాఁ హేడ ఈమహే ||

  
అసౌ యో వసర్పతి నీలగ్రీవో విలోహితః |
ఉతైనం గోపా అదృశ్రన్నదృశ్రన్నుదహార్యః స దృష్తో మృడయాతి నః ||

  
నమో స్తు నీలగ్రీవాయ సహస్రాక్షాయ మీఢుషే |
అథో యే అస్య సత్వానో హం తేభ్యో కరం నమః ||

  
ప్ర ముఞ్చ ధన్వనస్త్వముభయోరార్త్న్యోర్జ్యామ్ |
యాశ్చ తే హస్త ఇషవః పరా తా భగవో వప ||

  
విజ్యం ధనుః కపర్దినో విశల్యో వాణవాఁ ఉత |
అనేశన్నస్య యా ఇషవ ఆభురస్య నిషఙ్గధిః ||

  
యా తే హేతిర్మీఢుష్టమ హస్తే బభూవ తే ధనుః |
తయాస్మాన్విశ్వతస్త్వమయక్ష్మయా పరి భుజ ||

  
పరి తే ధన్వనో హేతిరస్మాన్వృణక్తు విశ్వతః |
అథో య ఇషుధిస్తవారే అస్మన్ని ధేహి తమ్ ||

  
అవతత్య ధనుష్ట్వఁ సహస్రాక్ష శతేషుధే |
నిశీర్య శల్యానాం ముఖా శివో నః సుమనా భవ ||

  
నమస్త ఆయుధాయానాతతాయ ధృష్ణవే |
ఉభాభ్యాముత తే నమో బాహుభ్యాం తవ ధన్వనే ||

  
మా నో మహాన్తముత మా నో అర్భకం మా న ఉక్షన్తముత మా న ఉక్షితమ్ |
మా నో వధీః పితరం మోత మాతరం మా నః ప్రియాస్తన్వో రుద్ర
రీరిషః ||

  
మా నస్తోకే తనయే మా న ఆయుషి మా నో గోషు మా నో అశ్వేషు రీరిషః |
మా నో వీరాన్రుద్ర భామినో వధీర్హవిష్మన్తః సదమిత్త్వా హవామహే ||

  
నమో హిరణ్యబాహవే సేనాన్యే దిశాం చ పతయే నమో నమో వృక్షేభ్యో
హరికేశేభ్యః పశూనాం పతయే నమో నమః శష్పిఞ్జరాయ త్విషీమతే పథీనాం పతయే నమో
నమ్పరికేశాయోపవీతినే పుష్టానాం పతయే నమః ||

  
నమో బభ్లుశాయ వ్యాధినే న్నానాం పతయే నమో నమో భవస్య
హేత్యై జగతాం పతయే నమో నమో రుద్రాయాతతాయినే క్షేత్రాణాం పతయే నమో నమః
సూతాయాహన్త్యైవనానాం పతయే నమః ||

  
నమో రోహితాయ స్థపతయే వృక్షాణాం పతయే నమో నమో భువన్తయే
వారివస్కృతాయౌషధీనాం పతయే నమో నమో మన్త్రిణే వాణిజాయ కక్షాణాం పతయే
నమో నమ ఉచ్చైర్ఘోషాయాక్రన్దయతే పత్తీనాం పతయే నమః ||

  
నమః కృత్స్నాయతయా ధావతే సత్వనాం పతయే నమో నమః సహమానాయ
నివ్యాధిన ఆవ్యాధినీనాం పతయే నమో నమో నిషఙ్గిణే కకుభాయ స్తేనానాం
పతయే నమో నమ్నిచేరవే పరిచరాయారణ్యానాం పతయే నమః ||

  
నమో వఞ్చతే పరివఞ్చతే స్తాయూనాం పతయే నమో నమో నిషఙ్గిణ
ఇషుధిమతే తస్కరాణాం పతయే నమో నమః సృకాయిభ్యో జిఘాఁసద్భ్యో ముష్ణతాం పతయే
నమో నమో సిమద్భ్యో నక్తం చరద్భ్యో వికృన్తానాం పతయే నమః ||

  
నమ ఉష్ణీషిణే గిరిచరాయ కులుఞ్చానాం పతయే నమో నమ
ఇషుమధ్బ్యో ధన్వాయిభ్యశ్చ వో నమో నమ ఆతన్వానేభ్యః ప్రతిదధానేభ్యశ్చ వో
నమో నమ ఆయచ్ఛద్భ్యో స్యద్భ్యశ్చ వో నమః ||

  
నమో విసృజద్భ్యో విధ్యద్భ్యశ్చ వో నమో నమః స్వపద్భ్యో
జాగ్రద్భ్యశ్చ వో నమో నమః శయానేభ్య ఆసీనేభ్యశ్చ వో నమో నమస్తిష్ఠద్భ్యో
ధావద్భ్యశ్చ వో నమః ||

  
నమః సభాభ్యః సభాపతిభ్యశ్చ వో నమో నమో శ్వేభ్యో శ్వపతిభ్యశ్చ
వో నమో నమ ఆవ్యాధినీభ్యో వివిధ్యన్తీభ్యశ్చ వో నమో నమ
ఉగణాభ్యస్తృఁహతీభ్యశ్చ వో నమః ||

  
నమో గణేభ్యో గణపతిభ్యశ్చ వో నమో నమో వ్రాతేభ్యో
వ్రాతపతిభ్యశ్చ వో నమో నమ్గృత్సేభ్యో గృత్సపతిభ్యశ్చ వో నమో నమో
విరూపేభ్యో విశ్వరూపేభ్యశ్చ వో నమః ||

  
నమః సేనాభ్యః సేనానిభ్యశ్చ వో నమో నమో రథిభ్యో అరతేభ్యశ్చ
వో నమో నమః క్షత్తృభ్యః సంగ్రహీతృభ్యశ్చ వో నమో నమో మహద్భ్యో
అర్భకేభ్యశ్చ వో నమః ||

  
నమస్తక్షభ్యో రథకారేభ్యశ్చ వో నమో నమః కులాలేభ్యః
కుర్మారేభ్యశ్చ వో నమో నమో నిషాదేభ్యః పుఞ్జిష్టేభ్యశ్చ వో నమో నమః
శ్వనిభ్యో మృగయుభ్యశ్చ వో నమః ||

  
నమః శ్వభ్యః శ్వపతిభ్యశ్చ వో నమో నమో భవాయ చ రుద్రాయ చ
నమః శర్వాయ చ పశుపతయే చ నమో నీలగ్రీవాయ చ శితికణ్ఠాయ చ ||

  
నమః కపర్దినే చ వ్యుప్తకేశాయ చ నమః సహస్రాక్షాయ చ శతధన్వనే
చ నమో గిరిశయాయ చ శిపివిష్టాయ చ నమో మీఢుష్టమాయ చేషుమతే చ ||

  
నమో హ్రస్వాయ చ వామనాయ చ నమో బృహతే చ వర్షీయసే చ నమో
వృద్ధాయ చ సవృధే చ నమో గ్ర్యాయ చ ప్రథమాయ చ ||

  
నమ ఆశవే చాజిరాయ చ నమః శీఘ్ర్యాయ చ శీభ్యాయ చ నమ ఊర్మ్యాయ
చావస్వన్యాయ చ నమో నాదేయాయ చ ద్వీప్యాయ చ ||

  
నమో జ్యేష్ఠాయ చ కనిష్ఠాయ చ నమః పూర్వజాయ చాపరజాయ చ నమో
మధ్యమాయ చాపగల్భాయ చ నమో జఘన్యాయ చ బుధ్న్యాయ చ ||

  
నమః సోమ్యాయ చ ప్రతిసర్యాయ చ నమో యామ్యాయ చ క్షేమ్యాయ చ నమః
శ్లోక్యాయ చావసాన్యాయ చ నమ ఉర్వర్యాయ చ ఖల్యాయ చ ||

  
నమో వన్యాయ చ కక్ష్ణ్యాయ చ నమః శ్రవాయ చ ప్రతిశ్రవాయ చ నమ
ఆశుషేణాయ చాశురథాయ చ నమః శూరాయ చావభేదినే చ ||

  
నమో బిల్మినే చ కవచినే చ నమో వర్మిణే చ వరూథినే చ నమః
శ్రుతాయ చ శ్రుతసేనాయ చ నమో దున్దుభ్యాయ చాహనన్యాయ చ ||

  
నమో ధృష్ణవే చ ప్రమృశాయ చ నమో నిషఙ్గిణే చేషుధిమతే చ
నమస్తీక్ష్ణేషవే చాయుధినే చ నమః స్వాయుధాయ చ సుధన్వనే చ ||

  
నమః స్రుత్యాయ చ పథ్యాయ చ నమః కాట్యాయ చ నీప్యాయ చ నమః
కుల్యాయ చ సరస్యాయ చ నమో నాదేయాయ చ వైశన్తాయ చ ||

  
నమః కూప్యాయ చావట్యాయ చ నమో వీధ్ర్యాయ చాతప్యాయ చ నమో
మేఘ్యాయ చ చ విద్యుత్యాయ నమో వర్ష్యాయ చావర్ష్యాయ చ ||

  
నమో వాత్యాయ చ రేష్మ్యాయ చ నమో వాస్తవ్యాయ చ వాస్తుపాయ చ
నమః సోమాయ చ రుద్రాయ చ నమస్తామ్రాయ చారుణాయ చ ||

  
నమః శంగవే చ పశుపతయే చ నమ ఉగ్రాయ చ భీమాయ చ నమో అగ్రేవధాయ
చ దూరేవధాయ చ నమో హన్త్రే చ హనీయసే చ నమో వృక్షేభ్యో హరికేశేభ్యో
నమస్తారాయ ||

  
నమః శమ్భవాయ చ మయోభవాయ చ నమః శంకరాయ చ మయస్కరాయ చ నమః
శివాయ చ శివతరాయ చ ||

  
నమః పార్యాయ చావార్యాయ చ నమః ప్రతరణాయ చోత్తరణాయ చ
నమస్తీర్థ్యాయ చ కూల్యాయ చ నమః శష్ప్యాయ చ పేన్యాయ చ ||

  
నమః సికత్యాయ చ ప్రవాహ్యాయ చ నమః కిఁశిలాయ చ క్షయణాయ చ నమః
కపర్దినే చ పులస్తయే చ నమ ఇరిణ్యాయ చ ప్రపథ్యాయ చ ||

  
నమో వ్రజ్యాయ చ గోష్ఠ్యాయ చ నమస్తల్ప్యాయ చ గేహ్యాయ చ నమో
హృదయ్యాయ చ నివేష్యాయ చ నమః కాట్యాయ చ గహ్వరేష్ఠాయ చ ||

  
నమః శుష్క్యాయ చ హరిత్యాయ చ నమః పాఁసవ్యాయ చ రజస్యాయ చ నమో
లోప్యాయ చోలప్యాయ చ నమ ఊర్వ్యాయ చ సూర్వ్యాయ చ ||

  
నమః పర్ణాయ చ పర్ణశదాయ చ నమ ఉద్గురమాణాయ చాభిఘ్నతే చ నమ
ఆఖిదతే చ ప్రఖిదతే చ నమ ఇషుకృద్భ్యో ధనుష్కృద్భ్యస్చ వో నమో నమో వః
కిరికేభ్యో దేవానాఁ హృదయేభ్యో నమో విచిన్వత్కేభ్యో నమో విక్షిణత్కేభ్యో
నమ ఆనిర్హతేభ్యః ||

  
ద్రాపే అన్ధసస్పతే దరిద్ర నీలలోహిత |
ఆసాం ప్రజానామేషాం పశూనాం మా భేర్మా రోఙ్మో చ నః కిం చనామమత్ ||


  
ఇమా రుద్రాయ తవసే కపర్దినే క్షయద్వీరాయ ప్ర భరామహే మతీః |
యథా శమసద్ద్విపదే చతుష్పదే విశ్వం పుష్టం గ్రామే
అస్మిన్ననాతురమ్ ||

  
యా తే రుద్ర శివా తనూః శివా విశ్వాహా భేషజీ |
శివా రుతస్య భేషజీ తయా నో మృడ జీవసే ||

  
పరి నో రుద్రస్య హేతిర్వృణక్తు పరి త్వేషస్య
దుర్మతిరఘాయోః |
అవ స్థిరా మఘవద్భ్యస్తనుష్వ మీఢ్వస్తోకాయ తనయాయ మృడ ||

  
మీఢుష్టమ శివతమ శివో నః సుమనా భవ |
పరమే వృక్ష ఆయుధం నిధాయ కృత్తిం వసాన ఆ చర పినాకం బిభ్రదా గహి ||

  
వికిరిద్ర విలోహిత నమస్తే అస్తు భగవః |
యాస్తే సహస్రఁ హేతయో న్యమస్మన్ని వపన్తు తాః ||

  
సహస్రాణి సహస్రశో బాహ్వోస్తవ హేతయః |
తాసామీశానో భగవః పరాచీనా ముఖా కృధి ||

  
అసంఖ్యాతా సహస్రాణి యే రుద్రా అధి భూమ్యామ్ |
తేషాఁ సహస్రయోజనే వ ధన్వాని తన్మసి ||

  
అస్మిన్మహత్యర్ణవే న్తరిక్షే భవా అధి |
తేషాఁ సహస్రయోజనే వ ధన్వాని తన్మసి ||

  
నీలగ్రీవాః శితికణ్ఠా దివఁ రుద్రా ఉపాశ్రితాః |
తేషాఁ సహస్రయోజనే వ ధన్వాని తన్మసి ||

  
నీలగ్రీవాః శితికణ్ఠాః శర్వా అధః క్షమాచరాః |
తేషాఁ సహస్రయోజనే వ ధన్వాని తన్మసి ||

  
యే వృక్షేషు శష్పిఞ్జరా నీలగ్రీవా విలోహితాః |
తేషాఁ సహస్రయోజనే వ ధన్వాని తన్మసి ||

  
యే భూతానామధిపతయో విశిఖాసః కపర్దినః |
తేషాఁ సహస్రయోజనే వ ధన్వాని తన్మసి ||

  
యే పథాం పథిరక్షస ఐలబృదా ఆయుర్యుధః |
తేషాఁ సహస్రయోజనే వ ధన్వాని తన్మసి ||

  
యే తీర్థాని ప్రచరన్తి సృకాహస్తా నిషఙ్గిణః |
తేషాఁ సహస్రయోజనే వ ధన్వాని తన్మసి ||

  
యే న్నేషు వివిధ్యన్తి పాత్రేషు పిబతో జనాన్ |
తేషాఁ సహస్రయోజనే వ ధన్వాని తన్మసి ||

  
యే ఏతావన్తశ్చ భూయాఁసశ్చ దిశో రుద్రా వితస్థిరే |
తేషాఁ సహస్రయోజనే వ ధన్వాని తన్మసి ||

  
నమో స్తు రుద్రేభ్యో యే దివి యేషాం వర్షమిషవః |
తేభ్యో దశ ప్రాచీర్దశ దక్షిణా దశ
ప్రతీచీర్దశోదీచీర్దశోర్ధ్వాః |
తేభ్యో నమో అస్తు తే నో వన్తు తే నో మృడయన్తు తే యం ద్విష్మో
యశ్చ నో ద్వేష్టి తమేషాం జమ్భే దధ్మః ||

  
నమో స్తు రుద్రేభ్యో యే న్తరిక్షే యేషాం వాత ఇషవః |
తేభ్యో దశ ప్రాచీర్దశ దక్షిణా దశ
ప్రతీచీర్దశోదీచీర్దశోర్ధ్వాః |
తేభ్యో నమో అస్తు తే నో వన్తు తే నో మృడయన్తు తే యం ద్విష్మో
యశ్చ నో ద్వేష్టి తమేషాం జమ్భే దధ్మః ||

  
నమో స్తు రుద్రేభ్యో యే పృథివ్యాం యేషామన్నమిషవః |
తేభ్యో దశ ప్రాచీర్దశ దక్షిణా దశ
ప్రతీచీర్దశోదీచీర్దశోర్ధ్వాః |
తేభ్యో నమో అస్తు తే నో వన్తు తే నో మృడయన్తు తే యం ద్విష్మో
యశ్చ నో ద్వేష్టి తమేషాం జమ్భే దధ్మః ||

చమకము.

వజశ్చ మే ప్రసవశ్చ మే ప్రయతిశ్చ మే ప్రసితిశ్చ మే ధీతిశ్చ మే
క్రతుశ్చ మే స్వరశ్చ మే శ్లోకశ్చ మే శ్రవశ్చ మే శ్రుతిశ్చ మే జ్యోతిశ్చ మే
స్వశ్చ మే యజ్ఞేన కల్పన్తామ్ ||

  
ప్రాణశ్చ మే పానశ్చ మే వ్యానశ్చ మే సుశ్చ మే చిత్తం చ మ ఆధీతం చ
మే వాక్చ మే మనశ్చ మే చక్షుశ్చ మే శ్రోత్రం చ మే దక్షశ్చ మే బలం చ మే
యజ్ఞేన కల్పన్తామ్ ||

  
ఓజస్చ మే సహశ్చ మ ఆత్మా చ మే తనూశ్చ మే శర్మ చ మే వర్మ చ మే
ఙ్గాని చ మే స్థాని చ మే పరూఁషి చ మే శరీరాణి చ మ ఆయుశ్చ మే జరా చ మే యజ్ఞేన
కల్పన్తామ్ ||

  
జ్యైష్ఠ్యం చ మే ఆధిపత్యం చ మే మన్యుశ్చ మే భామశ్చ మే మశ్చ మే
మ్భశ్చ మే మహిమా చ మే వరిమా చ మే ప్రథిమా చ మే వర్షిమా చ మే ద్రాఘిమా చ మే వృద్ధం చ
మే వృద్ధిశ్చ మే యజ్ఞేన కల్పన్తామ్ ||

  
సత్యం చ మే శ్రద్ధా చ మే జగచ్చ మే ధనం చ మే విశ్వం చ మే మహశ్చ
మే క్రీడా చ మే మోదశ్చ మే జాతం చ మే జనిష్యమాణం చ మే సూక్తం చ మే సుకృతం చ మే
యజ్ఞేన కల్పన్తామ్ ||

  
ఋతం చ మే మృతం చ మే యక్ష్మం చ మే నామయచ్చ మే జీవాతుశ్చ మే
దీర్ఘాయుత్వం చ మే నమిత్రం చ మే భయం చ మే సుఖం చ మే శయనం చ మే సుషాశ్చ మే సుదినం
చ మే యజ్ఞేన కల్పన్తామ్ ||

  
యన్తా చ మే ధర్తా చ మే క్షేమశ్చ మే ధృతిశ్చ మే విశ్వం చ మే
మహశ్చ మే సంవిచ్చ మే జ్ఞాత్రం చ మే సూశ్చ మే ప్రసూశ్చ మే సీరం చ మే లయశ్చ మే
యజ్ఞేన కల్పన్తామ్ ||

  
శం చ మే మయశ్చ మే ప్రియం చ మే నుకామశ్చ మే కామశ్చ మే సౌమనసశ్చ
మే భగశ్చ మే ద్రవిణం చ మే భద్రం చ మే శ్రేయశ్చ మే వసీయశ్చ మే యశశ్చ మే
యజ్ఞేన కల్పన్తామ్ ||

  
ఊర్క్చ మే సూనృతా చ మే పయశ్చ మే రసశ్చ మే ఘృతం చ మే మధు చ మే
సగ్ధిశ్చ మే సపీతిశ్చ మే కృషిశ్చ మే వృష్టిశ్చ మే జైత్రం చ మ ఔద్భిద్యం చ మే
యజ్ఞేన కల్పన్తామ్ ||

  
రయిశ్చ మే రాయశ్చ మే పుష్టం చ మే పుష్టిశ్చ మే విభు చ మే ప్రభు చ
మే పూర్ణం చ మే పూర్ణతరం చ మే కుయవం చ మే క్షితం చ మే న్నం చ మే క్షుచ్చ మే
యజ్ఞేన కల్పన్తామ్ ||

  
విత్తం చ మే వేద్యం చ మే భూతం చ మే భవిష్యచ్చ మే సుగం చ మే
సుపథ్యం చ మ ఋద్ధం చ మ ఋద్ధిశ్చ మే క్ళృప్తం చ మే క్=े౬ప్తిశ్చ మే మతిశ్చ మే
సుమతిశ్చ మే యజ్ఞేన కల్పన్తామ్ ||

  
వ్రీహయశ్చ మే యవాశ్చ మే మాషాశ్చ మే తిలాశ్చ మే ముద్రాశ్చ మే
ఖల్వాశ్చ మే ప్రియఙ్గవశ్చ మే ణవశ్చ మే శ్యామాకాశ్చ మే నీవారాశ్చ మే గోధూమాశ్చ
మే మసూరాశ్చ మే యజ్ఞేన కల్పన్తామ్ ||

  
అశ్మా చ మే మృత్తికా చ మే గిరయశ్చ మే పర్వతాశ్చ మే సికతాశ్చ
మే వనస్పతయశ్చ మే హిరణ్యం చ మే యశ్చ మే శ్యామం చ మే లోహం చ మే సీసం చ మే
త్రపు చ మే యజ్ఞేన కల్పన్తామ్ ||

  
అగ్నిశ్చ మ ఆపశ్చ మే వీరుధశ్చ మ ఓషధయశ్చ మే కృష్టపచ్యాశ్చ మే
కృష్టపచ్యాశ్చ మే గ్రామ్యాశ్చ మే పశవ ఆరణ్యాశ్చ మే విత్తం చ మే విత్తిశ్చ మే
భూతం చ మే భూతిశ్చ మే యజ్ఞేన కల్పన్తామ్ ||

  
వసు చ మే వసతిశ్చ మే కర్మ చ మే శక్తిశ్చ మే ర్థశ్చ మ ఏమశ్చ మ
ఇత్యా చ మే గతిశ్చ మే యజ్ఞేన కల్పన్తామ్ ||

  
అగ్నిశ్చ మ ఇన్ద్రశ్చ మే సోమశ్చ మ ఇన్ద్రశ్చ మే సవితా చ మ
ఇన్ద్రశ్చ మే సరస్వతీ చ మ ఇన్ద్రశ్చ మే పూషా చ మ ఇన్ద్రశ్చ మే బృహస్పతిశ్చ మ
ఇన్ద్రశ్చ మే యజ్ఞేన కల్పన్తామ్ ||

  
మిత్రశ్చ మ ఇన్ద్రశ్చ మే వరుణశ్చ మ ఇన్ద్రశ్చ మే ధాతా చ మ
ఇన్ద్రశ్చ మే త్వష్టా చ మ ఇన్ద్రశ్చ మే మరుతశ్చ మ ఇన్ద్రశ్చ మే విశ్వే చ మే
దేవా ఇన్ద్రశ్చ మే యజ్ఞేన కల్పన్తామ్ ||

  
పృథివీ చ మ ఇన్ద్రశ్చ మే న్తరిక్షం చ మ ఇన్ద్రశ్చ మే ద్యౌశ్చ మ
ఇన్ద్రశ్చ మే సమాశ్చ మ ఇన్ద్రశ్చ మే నక్షత్రాణి చ మ ఇన్ద్రశ్చ మే దిశశ్చ మ
ఇన్ద్రశ్చ మే యజ్ఞేన కల్పన్తామ్ ||

  
అఁశుశ్చ మే రశ్మిశ్చ మే దాభ్యశ్చ మే ధిపతిశ్చ మ ఉపాఁశుశ్చ మే
న్తర్యామశ్చ మ ఐన్ద్రవాయవశ్చ మే మైత్రావరుణశ్చ మ ఆశ్వినశ్చ మే
ప్రతిప్రస్థానశ్చ మే శుక్రశ్చ మే మన్థీ చ మే యజ్ఞేన కల్పన్తామ్ ||

  
ఆగ్రయాణశ్చ మే వైశ్వదేవశ్చ మే ధ్రువశ్చ మే వైశ్వానరశ్చ మ
ఐన్ద్రాగ్నశ్చ మే మహావైశ్వదేవశ్చ మే మరుత్వతీయాశ్చ మే నిష్కేవల్యశ్చ మే
సావిత్రశ్చ మే సారస్వతశ్చ మే పత్నీవతశ్చ మే హారియఓజనశ్చ మే యజ్ఞేన కల్పన్తామ్ ||

  
స్రుచశ్చ మే చమసాశ్చ మే వాయవ్యాని చ మే ద్రోణకలశశ్చ మే
గ్రావాణశ్చ మే ధిషవణే చ మే పూతభృచ్చ మ ఆధవనీయశ్చ మే వేదిశ్చ మే బర్హిశ్చ మే
వభృతశ్చ మే స్వగాకారశ్చ మే యజ్ఞేన కల్పన్తామ్ ||

  
అగ్నిశ్చ మే ఘర్మశ్చ మే ర్కశ్చ మే సూర్యశ్చ మే ప్రాణశ్చ మే
స్వమేధశ్చ మే పృథివీ చ మే దితిశ్చ మే దితిశ్చ మే ద్యౌశ్చ మే ఙ్గులయః శక్వరయో
దిశశ్చ మే యజ్ఞేన కల్పన్తామ్ ||

  
వ్రతం చ మ ఋతవశ్చ మే తపశ్చ మే సంవత్సరశ్చ మే హోరాత్రే
ఊర్వష్ఠీవే బృహద్రథన్తరే చ మే యజ్ఞేన కల్పన్తామ్ ||

  
ఏకా చ మే తిస్రశ్చ మే తిస్రశ్చ మే పఞ్చ చ మే పఞ్చ చ మే సప్త చ
మే సప్త చ మే నవ చ మే నవ చ మ ఏకాదశ చ మ ఏకాదశ చ మే త్రయోదశ చ మే త్రయోదశ
చ మే పఞ్చదశ చ మే పఞ్చదశ చ మే సప్తదశ చ మే శప్తదశ చ మే నవదశ చ మే నవదశ చ
మ ఏకవిఁశతిశ్చ మ ఏకవిఁశతిశ్చ మే త్రయోవిఁశతిశ్చ మే త్రయోవిఁశతిశ్చ మే
పఞ్చవిఁశతిశ్చ మే పఞ్చవిఁశతిశ్చ మే సప్తవిఁశతిశ్చ మే సప్తవిఁశతిశ్చ మే
నవవిఁశతిశ్చ మే నవవిఁశతిశ్చ మ ఏకత్రిఁశచ్చ మ ఏకత్రిఁశచ్చ మే
త్రయస్త్రిఁశచ్చ మే త్రయస్త్రిఁశచ్చ మే యజ్ఞేన కల్పన్తామ్ ||

  
చతస్రశ్చ మే ష్టౌ చ మే ష్టౌ చ మే ద్వాదశ చ మే ద్వాదశ చ మే షోడశ
చ మే షోడశ చ మే విఁశతిశ్చ మే విఁశతిశ్చ మే చతుర్విఁశతిశ్చ మే చతుర్విఁశతిశ్చ
మే ష్టావిఁశతిశ్చ మే ష్టావిఁశతిశ్చ మే ద్వాత్రిఁశచ్చ మే ద్వాత్రిఁశచ్చ మే
షట్త్రిఁశచ్చ మే షట్త్రిఁశచ్చ మే చత్వారిఁశచ్చ మే చత్వారిఁశచ్చ మే
చతుశ్చత్వారిఁశచ్చ మే చతుశ్చత్వారిఁశచ్చ మే ష్టాచత్వారిఁశచ్చ మే
ష్టాచత్వారిఁశచ్చ మే యజ్ఞేన కల్పన్తామ్ ||

  
త్ర్యవిశ్చ మే త్ర్యవీ చ మే దిత్యవాట్చ మే దిత్యౌహీ చ మే
పఞ్చావిశ్చ మే పఞ్చావీ చ మే త్రివత్సశ్చ మే త్రివత్సా చ మే తుర్యవాట్చ మే
తుర్యౌహీ చ మే యజ్ఞేన కల్పన్తామ్ ||

  
పష్ఠవాట్చ మే పష్ఠౌహీ చ మ ఉక్షా చ మే వశా చ మ ఋషభశ్చ మే వేహచ్చ
మే నడ్వాఁశ్చ మే ధేనుశ్చ మే యజ్ఞేన కల్పన్తామ్ ||

  
వాజాయ స్వాహా ప్రసవాయ స్వాహాపిజాయ స్వాహా క్రతవే స్వాహా
వసవే స్వాహాహర్పతయే స్వాహాహ్నే స్వాహా ముగ్ధాయ స్వాహా ముగ్ధాయ
వైనఁశినాయ స్వాహావినఁశిన ఆన్త్యాయనాయ స్వాహాన్త్యాయ భౌవనాయ స్వాహా
భువనస్య పతయే స్వాహాధిపతయే స్వాహా ప్రజాపతయే స్వాహా |
ఇయం తే రాణ్మిత్రాయ యన్తాసి యమన ఊర్జే త్వా వృష్ట్యై త్వా
ప్రజానాం త్వాధిపత్యాయ ||

  
ఆయుర్యజ్ఞేన కల్పతాం ప్రాణో యజ్ఞేన కల్పతాం చక్షుర్యజ్ఞేన
కల్పతాఁ శ్రోత్రం యజ్ఞేన కల్పతాం వాగ్యజ్ఞేన కల్పతాం మనో యజ్ఞేన
కల్పతామాత్మా యజ్ఞేన కల్పతాం బ్రహ్మా యజ్ఞేన కల్పతాం జ్యోతిర్యజ్ఞేన
కల్పతాఁ స్వర్యజ్ఞేన కల్పతాం పృష్ఠం యజ్ఞేన కల్పతాం యజ్ఞో యజ్ఞేన కల్పతామ్ |

స్తోమశ్చ య్శ్చ ఋక్చ సామ చ బృహచ్చ రథన్తరం చ |
స్వర్దేవా అగన్మామృతా అభూమ ప్రజాపతేః ప్రజా అభూమ వేట్స్వాహా ||

  
వాజస్య ను ప్రసవే మాతరం మహీమదితిం నామ వచసా కరామహే |
యస్యామిదం విశ్వం భువనమావివేశ తస్యాం నో దేవః సవితా ధర్మ
సావిషత్ ||

  
విశ్వే అద్య మరుతో విశ్వ ఊతీ విశ్వే భవన్త్వగ్నయః సమిద్ధాః |
విశ్వే నో దేవా అవసా గమన్తు విశ్వమస్తు ద్రవిణం వాజో అస్మే ||

  
వాజో నః సప్త ప్రదిశశ్చతస్రో వా పరావతః |
వాజో నో విశ్వైర్దేవైర్ధనసాతావిహావతు ||

  
వాజో నో అద్య ప్ర సువాతి దానం వాజో దేవాఁ ఋతుభిః కల్పయాతి |
వాజో హి మా సర్వవీరం జజాన విశ్వా ఆశా వాజపతిర్జయేయమ్ ||

  
వజః పురస్తాదుత మధ్యతో నో వాజో దేవాన్హవిషా వర్ధయాతి |
వాజో హి మా సర్వవీరం చకార సర్వా ఆశా వాజపతిర్భవేయమ్ ||

  
సం మా సృజామి పయసా పృథివ్యాః సం మా సృజామ్యద్భిరోషధీభిః |
సో హం వాజఁ సనేయమగ్నే ||

  
పయః పృథివ్యాం పయ ఓషధీషు పయో దివ్యన్తరిక్షే పయో ధాః |
పయస్వతీః ప్రదిశః సన్తు మహ్యమ్ ||

  
దేవస్య త్వా సవితుః ప్రసవే శ్వినోర్బాహుభ్యాం పూష్ణో
హస్తాభ్యామ్ |
సరస్వత్యై వాచో యన్తుర్యన్త్రేణాగ్నేః సామ్రాజ్యేనాభి షిఞ్చామి ||

  
ఋతాషాడృతధామాగ్నిర్గన్ధర్వస్తస్యౌషధయో ప్సరసో ముదో నామ |
స న ఇదం బ్రహ్మ క్షత్రం పాతు తస్మై స్వాహా వాట్తాభ్యః స్వాహా ||

  
సఁహితో విశ్వసామా సూర్యో గన్ధర్వస్తస్య మరీచయో ప్సరస
ఆయువో నామ |
స న ఇదం బ్రహ్మ క్షత్రం పాతు తస్మై స్వాహా వాట్తాభ్యః స్వాహా ||

  
సుషుమ్ణః సూర్యరశ్మిశ్చన్ద్రమా గన్ధర్వస్తస్య
నక్షత్రాణ్యప్సరసో భేకురయో నామ |
స న ఇదం బ్రహ్మ క్షత్రం పాతు తస్మై స్వాహా వాట్తాభ్యః స్వాహా ||

  
ఇషిరో విశ్వవ్యచా వాతో గన్ధర్వస్తస్యపో అప్సరస ఊర్జో నామ |
స న ఇదం బ్రహ్మ క్షత్రం పాతు తస్మై స్వాహా వాట్తాభ్యః స్వాహా ||

  
భుజ్యుః సుపర్ణో యజ్ఞో గన్ధర్వస్తస్య దక్షిణా అప్సరస స్తావా
నామ |
స న ఇదం బ్రహ్మ క్షత్రం పాతు తస్మై స్వాహా వాట్తాభ్యః స్వాహా ||

  
ప్రజాపతిర్విశ్వకర్మా మనో గన్ధర్వస్తస్య ఋక్సామాన్యప్సరస
ఏష్టయో నామ |
స న ఇదం బ్రహ్మ క్షత్రం పాతు తస్మై స్వాహా వాట్తాభ్యః స్వాహా ||

  
స నో భువనస్య పతే ప్రజాపతే యస్య త ఉపరి గృహా యస్య వేహ |
అస్మై బ్రహ్మణే స్మై క్షత్రాయ మహి శర్మ యచ్ఛ స్వాహా ||

  
సముద్రో సి నభస్వానార్ద్రదానుః శమ్భూర్మయోభూరభి మా వాహి
స్వాహా |
మారుతో సి మరుతాం గణః శమ్భూర్మయోభూరభి మా వాహి స్వాహా |
అవస్యూరసి దువస్వాఞ్ఛమ్భూర్మయోభూరభి మా వాహి స్వాహా ||

  
యాస్తే అగ్నే సూర్యే రుచో దివమాతన్వన్తి రశ్మిభిః |
తాభిర్నో అద్య సర్వాభీ రుచే జనాయ నస్కృధి ||

  
యా వో దేవాః సూర్యే రుచో గోష్వశ్వేషు యా రుచః |
ఇన్ద్రాగ్నీ తాభిః సర్వాభీ రుచం నో ధత్త బృహస్పతే ||

  
రుచం నో ధేహి బ్రాహ్మణేషు రుచఁ రాజసు నస్కృధి |
రుచం విశ్యేషు శూద్రేషు మయి ధేహి రుచా రుచమ్ ||

  
తత్త్వా యామి బ్రహ్మణా వన్దమానస్తదా శాస్తే యజమానో హవిర్భిః |
అహేడమానో వరుణేహ బోధ్యురుశఁస మా న ఆయుః ప్ర మోషీః ||

  
స్వర్ణ ఘర్మః స్వాహా |
స్వర్ణార్కః స్వాహా |
స్వర్ణ శుక్రః స్వాహా |
స్వర్ణ జ్యోతిః స్వాహా |
స్వర్ణ సూర్యః స్వాహా ||

  
అగ్నిం యునజ్మి శవసా ఘృతేన దివ్యఁ ఉపర్ణం వయసా బృహన్తమ్ |
తేన వయం గమేమ బ్రధ్నస్య విష్టపఁ స్వో రుహాణా అధి
నకముత్తమమ్ ||

  
ఇమౌ తే పక్షావజరౌ పతత్రిణౌ యాభ్యాఁ రక్షాఁస్యపహఁస్యగ్నే |
తాభ్యాం పతేమ సుకృతాము లోకం యత్ర ఋషయో జగ్ముః ప్రథమజాః పురాణాః ||

  
ఇన్దుర్దక్షః శ్యేన ఋతావా హిరణ్యపక్షః శకునో భురణ్యుః |
మహాన్త్సధస్థే ధ్రువ ఆ నిషత్తో నమస్తే అస్తు మా మా హిఁసీః ||

  
దివో మూర్ధాసి పృథివ్యా నాభిరూర్గపామోషధీనామ్ |
విశ్వాయుః శర్మ సప్రథా నమస్పథే ||

  
విశ్వస్య మూర్ధన్నధి తిష్ఠసి శ్రితః సముద్రే తే
హృదయమప్స్వాయురపో దత్తోదధిం భిన్త్త |
దివస్పర్జన్యాదన్తరిక్షాత్పృథివ్యాస్తతో నో వృష్ట్యావ ||

  
ఇష్టో యజ్ఞో భృగుభిరాశీర్దా వసుభిః |
తస్య న ఇష్టస్య ప్రీతస్య ద్రవిణేహా గమేః ||

  
ఇష్టో అగ్నిరాహుతః పిపర్తు న ఇష్టఁ హవిః |
స్వగేదం దేవేభ్యో నమః ||

  
యదాకూతాత్సమసుస్రోద్ధృదో వా మనసో వా సమ్భృతం చక్షుషో వా |
తదను ప్రేత సుకృతాము ఓల్కం యత్ర ఋషయో జగ్ముః ప్రథమజాః పురాణాః ||

  
ఏతఁ సధస్థ పరి తే దదామి యమావహాచ్ఛేవధిం జాతవేదాః |
అన్వాగన్తా యజ్ఞపతిర్వో అత్ర తఁ స్మ జానీత పరమే వ్యోమన్ ||

  
ఏతం జానాథ పరమే వ్యోమన్దేవాః సధస్థా విద రూపమస్య |
యదాగచ్ఛాత్పథిభిర్దేవయానైరిష్టాపూర్తే కృణవాథావిరస్మై ||

  
ఉద్బుధ్యస్వాగ్నే ప్రతి జాగృహి త్వమిష్టాపూర్తే సఁ సృజేథామయం చ |
అస్మిన్త్సధస్థే అధ్యుత్తరస్మిన్విస్వే దేవా యజమానాశ్చ సీదత ||

  
యేన వహసి సహస్రం యేనాగ్నే సర్వవేదసమ్ |
తేనేమం యజ్ఞం నో నయ స్వర్దేవేషు గన్తవే ||

  
ప్రస్తరేణ పరిధినా స్రుచా వేద్యా చ బర్హిషా |
ఋచేమం యజ్ఞం నో నయ స్వర్దేవేషు గన్తవే ||

  
యద్దత్తం యత్పరాదానం యత్పూర్తం యాశ్చ దక్షిణాః |
తదగ్నిర్వైశ్వకర్మణః స్వర్దేవేషు నో దధత్ ||

  
యత్ర ధారా అనపేతా మధోర్ఘృతస్య చ యాః |
తదగ్నిర్వైశ్వకర్మణః స్వర్దేవేషు నో దధత్ ||

  
అగ్నిరస్మి జన్మనా జాతవేదా ఘృతం మే చక్షురమృతం మ ఆసన్ |
అర్కస్త్రిధాతూ రజసో విమానో జస్రో ఘర్మో హవిరస్మి నామ ||

  
ఋచో నామాస్మి యజూఁషి నామాస్మి సామాని నామాస్మి |
యే అగ్నయః ప్రాఞ్చజన్యా అస్యాం పృథివ్యామధి |
తేషామసి త్వముత్తమః ప్ర నో జీవతవే సువ ||

  
వార్త్రహత్యాయ శవసే పృతనాషాహ్యాయ చ |
ఇన్ద్ర త్వా వర్తయామసి ||

  
సహదానుం పురుహూత క్షియన్తమహస్తమిన్ద్ర సం పిణక్కుణారుమ్ |
అభి వృత్రం వర్ధమానం పియారుమపాదమిన్ద్ర తవసా జఘన్థ ||

  
వి న ఇన్ద్ర మృధో జహి నీచా యచ్ఛ పృతన్యతః |
యో అస్మాఁ అభిదాసత్యధరం గమయా తమః ||

  
మృగో న భీమః కుచరో గిరిష్ఠాః పరావత ఆ జగన్థా పరస్యాః |
సృకఁ సఁశాయ పవిమిన్ద్ర తిగ్మం వి శత్రూన్తాఢి వి మృధో నుదస్వ ||

  
వైశ్వానరో న ఊతయ ఆ ప్ర యాతు పరావతః |
అగ్నిర్నః సుష్టుతీరుప ||

  
పృష్టో దివి పృష్టో అగ్నిః పృథివ్యాం పృష్టో విశ్వా ఓషధీరా
వివేశ |
వైశ్వానరః సహసా పృష్టో అగ్నిః స నో దివా స రిషస్పాతు నక్తమ్ ||

  
అశ్యామ తే కామమగ్నే తవోతీ అశ్యామ రయిఁ రయివః సువీరమ్ |
అశ్యామ వాజమభి వాజయన్తో శ్యామ ద్యుమ్నమజరాజరం తే ||

  
వయం తే అద్య రరిమా హి కామముత్తానహస్తా నమసోపసద్య |
యజిష్ఠేన మనసా యక్షి దేవానస్రేధతా మన్మనా విప్రో అగ్నే ||

  
ధామచ్ఛదగ్నిరిన్ద్రో బ్రహ్మా దేవో బృహస్పతిః |
సచేతసో విశ్వే దేవాయజ్ఞం ప్రావన్తు నః శుభే ||

  
త్వం యవిష్ఠ దాశుషో నౄః పాహి శృణుధీ గిరః |
రక్షా తోకముత త్మనా ||

జైహింద్.